Lãng phí lớn từ đầu tư tràn lan... đường sắt

(BĐT) - Hai dự án ngành đường sắt có quy mô hàng nghìn, hàng chục nghìn tỷ đồng được gối đầu đầu tư. Tuy nhiên, do bị trùng lặp hạng mục đầu tư nên nếu theo đúng kế hoạch, có 1 dự án mới sử dụng được 1 năm thì đã phải dỡ bỏ để lấy mặt bằng thi công dự án còn lại.
Hệ thống thiết bị thông tin tín hiệu tại ga Hà Nội được đưa vào sử dụng trong 1 năm đã phải dỡ bỏ để lấy mặt bằng thi công dự án khác. Ảnh: Tường Lâm
Hệ thống thiết bị thông tin tín hiệu tại ga Hà Nội được đưa vào sử dụng trong 1 năm đã phải dỡ bỏ để lấy mặt bằng thi công dự án khác. Ảnh: Tường Lâm

1,76 triệu Euro mua thiết bị về đắp chiếu

Bộ GTVT cho biết, Dự án Hệ thống thông tin tín hiệu đường sắt đoạn Hà Nội - Vinh, tuyến đường sắt Thống Nhất, giai đoạn II (Dự án HNV2) sử dụng khoản vay 40,3 triệu Euro của Pháp có tổng mức đầu tư hơn 1.082 tỷ đồng, trong đó ngoài phần vốn vay còn có gần 235 tỷ đồng vốn đối ứng trong nước của Chính phủ. Hợp đồng EPC Dự án HNV2 được ký tháng 12/2008. Trong giai đoạn từ 2009 - 2010 thực hiện thiết kế và đặt hàng sản xuất vật tư, thiết bị cho các ga từ Hà Nội đến Vinh với công nghệ Pháp. Theo tiến độ được duyệt, ga Hà Nội sau khi được lắp đặt vật tư thiết bị này được đưa vào khai thác sử dụng tháng 4/2012.

Tuy nhiên, tại thời điểm này, Dự án Đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 Yên Viên - Ngọc Hồi (Dự án Line1) cũng đang trong giai đoạn thiết kế với phạm vi thực hiện đầu tư bao gồm hệ thống tín hiệu ga Hà Nội sử dụng công nghệ Nhật Bản. Dự án Line1 dự kiến tiến hành giải phóng mặt bằng trong năm 2012 để bắt đầu thi công vào đầu năm 2013.

Như vậy, theo kế hoạch đặt ra, khi tiến hành đầu tư gối đầu 2 đại dự án nêu trên, hệ thống thiết bị thông tin tín hiệu tại ga Hà Nội (Dự án HNV2) được đưa vào sử dụng trong 1 năm đã phải dỡ bỏ để lấy mặt bằng thi công dự án Line1. 

Trách nhiệm thuộc người “không tại vị”!

Theo lý giải của Bộ GTVT, do sự trùng lặp hạng mục của 2 dự án nêu trên, để tránh lãng phí trong đầu tư xây dựng, chủ đầu tư dự án HNV2 trước đây (Tổng công ty Đường sắt Việt Nam - VNR) đã có quyết định cắt giảm khối lượng hạng mục hệ thống tín hiệu tại ga Hà Nội thuộc Dự án HNV2 để tránh lãng phí đầu tư và giảm thiểu công tác giải phóng mặt bằng cho dự án Line1 sau này. Tuy nhiên, việc cắt giảm khối lượng nêu trên đã làm dư số vật tư thiết bị đã mua sắm tại ga Hà Nội với giá trị gần 1,76 triệu Euro.

Bộ GTVT cho biết, mặc dù ngày 28/5/2012 VNR đã có văn bản yêu cầu cắt giảm khối lượng công việc này trong Dự án HNV2, tuy nhiên, do Liên danh nhà thầu đã thực hiện thiết kế kỹ thuật của hạng mục này, đã được phê duyệt nên được chi trả. Phần vật tư thiết bị theo Hợp đồng lúc này đã được sản xuất và được nhập khẩu một phần về Việt Nam nên được chấp thuận để đưa vào làm dự phòng. Hiện tại, toàn bộ vật tư đã mua sắm nhưng chưa lắp đặt vào công trình được tạm bàn giao cho VNR để trông coi, bảo quản. Phương án, trình tự xử lý đối với vật tư này cũng đã được Bộ GTVT báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Đến nay, Dự án HNV2 đã được Hội đồng nghiệm thu cấp Bộ (Bộ GTVT) thông qua. Bộ GTVT cũng đã phê duyệt điều chỉnh Dự án HNV2. 

Về việc phải cắt giảm hạng mục dự án, Bộ GTVT cho rằng trách nhiệm thuộc về VNR, trong đó có phần trách nhiệm của cơ quan tham mưu của VNR là Ban Quản lý các dự án đường sắt trước đây. Bộ GTVT nêu rõ, trách nhiệm trực tiếp là các giám đốc Ban Quản lý các dự án đường sắt trước đây và một số cán bộ liên quan trong Dự án Line1 hiện đang thụ án do liên quan đến vụ án nhận hối lộ JTC (Nhật Bản). Bên cạnh đó, việc trùng lặp và lãng phí đầu tư nêu trên cũng có phần trách nhiệm trực tiếp của một số cán bộ liên quan hiện đã nghỉ hưu hoặc chuyển công tác khỏi Ban Quản lý các dự án đường sắt từ lâu.

Chuyên đề