Hai dự án đầu tư công tại Quảng Ngãi: Vì đâu chưa hiệu quả đã gây hậu quả?

(BĐT) - Không những thi công chậm tiến độ, khi vừa đưa vào vận hành, khai thác, Dự án Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi đã gây hậu quả nghiêm trọng đối với môi trường và người dân xung quanh. Một công trình khác - Dự án Hồ chứa nước Đăk Pokei - chưa đưa vào khai thác đã xuống cấp, hư hỏng.

Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi bị vỡ bờ hố chôn lấp rác, gây tràn rác thải ra ngoài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến người dân xung quanh. Ảnh: Hà Minh
Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi bị vỡ bờ hố chôn lấp rác, gây tràn rác thải ra ngoài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến người dân xung quanh. Ảnh: Hà Minh

Vừa đưa vào vận hành đã xảy ra sự cố

Dự án Khu liên hiệp xử lý rác thải rắn liên hợp Ngọc Hồi được UBND tỉnh Kon Tum (cũ) phê duyệt chủ trương năm 2017, tổng mức đầu tư 49 tỷ đồng. Dự án có quy mô 6,8 ha, do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng (QLDA ĐTXD) huyện Ngọc Hồi (cũ) đại diện chủ đầu tư, trực tiếp mời thầu. Trong đó, Công ty TNHH MTV Bảo Trân Kon Tum (trụ sở tại xã Sa Thầy) trúng Gói thầu Xây lắp với giá 38,520 tỷ đồng (giảm 8 triệu đồng so với giá gói thầu), thời hạn thi công 300 ngày. Theo kế hoạch, Gói thầu phải hoàn thành vào cuối năm 2022, nhưng do chậm trễ xây dựng nên đến tháng 4/2025 mới được nghiệm thu, đưa vào vận hành. Dù vậy, mới vận hành được 3 tháng, công trình đã xảy ra sự cố vỡ thân hố chứa rác khiến ống thu gom nước thải bị cuốn trôi, các bể chứa nước thải và bể xử lý kỹ thuật bị vùi lấp hoàn toàn; rác và nước thải từ hố trôi về phía hạ du, vùi lấp khoảng 9 ha đất nông nghiệp của 12 hộ dân, trong đó chủ yếu là diện tích nuôi trồng thủy sản… Đại diện lãnh đạo UBND xã Bờ Y cho biết, sau khi sự cố xảy ra, Ban QLDA và Dịch vụ công ích xã Bờ Y đã tổ chức thu gom, dọn dẹp rác thải tràn ra môi trường, đồng thời dùng rọ đá gia cố phần thân hố chứa bị vỡ.

Theo Văn phòng UBND tỉnh Quảng Ngãi, lãnh đạo Tỉnh đã chỉ đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường chủ trì, phối hợp Sở Xây dựng và các đơn vị liên quan khẩn trương xác minh thông tin. Đồng thời, báo cáo và đề xuất UBND Tỉnh chỉ đạo xử lý sự cố, vi phạm (nếu có) trong quá trình triển khai thực hiện Dự án; bảo đảm việc vận hành công trình ổn định, tránh ảnh hưởng môi trường.

Chưa khai thác đã xuống cấp

Cũng tại Quảng Ngãi, năm 2018, tỉnh Kon Tum (cũ) triển khai Dự án Hồ chứa nước Đăk Pokei có tổng mức đầu tư hơn 553 tỷ đồng. Dự án do Ban QLDA ĐTXD các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Kon Tum (cũ) làm chủ đầu tư, chia làm 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 thực hiện từ năm 2018 - 2020, cung cấp nước tưới cho 1.600 ha cây trồng và cấp nước sinh hoạt cho 15.300 người; giai đoạn 2 dự kiến thực hiện sau khi cân đối được nguồn vốn. Tuy nhiên đến tháng 4/2020, giai đoạn 1 của Dự án mới thực hiện xong thủ tục đầu tư.

Ở giai đoạn 1, Dự án được chia làm 3 gói thầu xây lắp với tổng giá trị 310,789 tỷ đồng. Trong đó, Liên danh Công ty CP Trường Long - Công ty TNHH Tuấn Dũng trúng Gói thầu Thi công xây lắp các hạng mục nhà quản lý, đường thi công kết hợp quản lý cụm công trình đầu mối và hệ thống điện với giá 23,289 tỷ đồng, giảm 0,3% so với giá gói thầu. Tại Gói thầu Thi công xây lắp các hạng mục cụm đầu mối (đập, tràn xả lũ, cống lấy nước) và công trình phục vụ thi công, Liên danh Công ty CP Trường Long - Công ty TNHH Tuấn Dũng - Công ty CP Đầu tư xây dựng Trường Sơn trúng thầu với giá 221,7 tỷ đồng, giảm 0,06% so với giá gói thầu. Tại Gói thầu Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị hạng mục hệ thống kênh chính và kênh chính Tây (đoạn K0 đến K2+250m) Công ty CP Trường Long trúng thầu với giá 65,8 tỷ đồng. Theo tiến độ gia hạn, Dự án dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2023, nhưng đến nay, công trình hồ chứa nước Đăk Pokei vẫn chưa thể đưa vào sử dụng. Dù vậy, taluy âm ở phía hạ du thân đập phục vụ nâng cao dung tích nước cho hồ Đăk Pokei đang có dấu hiệu sụt, trượt do những đợt mưa vừa qua gây nên.

Tại báo cáo giải trình về nguyên nhân chậm tiến độ, Chủ đầu tư cho biết, do quá trình thực hiện, có thông tin vùng Dự án bị phóng xạ nên việc phê duyệt đánh giá tác động môi trường, thiết kế kỹ thuật, dự toán và công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu bị kéo dài; trong thiết kế kỹ thuật - dự toán của cụm đầu mối được phê duyệt có nhiều phát sinh (do địa chất có sai khác) nên thiết kế kỹ thuật phải điều chỉnh…

Chuyên gia xây dựng, ông Nguyễn Hoàng Ngân cho rằng, các cơ quan chuyên môn cần có bảng đánh giá kỹ thuật chuyên sâu, công bố rõ ràng, công khai để có giải pháp xử lý cứu hàng trăm tỷ đồng đã đầu tư. Đây là sai sót kỹ thuật chứ không phải thiếu vốn. Nếu xác định công trình không thể vận hành và không có giải pháp cứu chữa thì phải đưa nó vào danh mục các công trình gây lãng phí để xử lý.

Kết nối đầu tư