 |
| Ba nghị quyết về những cơ chế chính sách đặc thù áp dụng tại Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đề xuất nhiều chính sách thông thoáng, thuận lợi nhất cho địa phương thực hiện các dự án lớn, thu hút nguồn lực đầu tư mạnh mẽ. Ảnh: Lê Tiên |
Giải phóng nhanh nguồn lực bị ách tắc
Ngày 8/12/2025, Chính phủ báo cáo Quốc hội Dự thảo Nghị quyết mở rộng phạm vi áp dụng của Nghị quyết số 170/2024/QH15 ngày 30/11/2024 của Quốc hội về cơ chế, chính sách đặc thù để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án tại TP.HCM, TP. Đà Nẵng và tỉnh Khánh Hòa (NQ 170) cho các dự án, đất đai trong kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án có tình huống pháp lý tương tự trên phạm vi cả nước. Theo chương trình dự kiến, trong ngày làm việc cuối cùng của Kỳ họp, Quốc hội sẽ bấm nút thông qua nội dung này.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, thực hiện NQ 170, tính đến ngày 1/12/2025 đã hoàn thành xử lý 1.759/2.161 dự án, nhà đất, đạt 81,39% với tổng giá trị vốn đầu tư khoảng 220.433 tỷ đồng, đưa 6.101,51 ha đất vào khai thác, sử dụng. Còn lại 42 dự án, cơ sở nhà đất đang được các địa phương tích cực triển khai. Việc tháo gỡ vướng mắc cho hàng nghìn dự án tồn đọng đã góp phần khơi thông nguồn lực thúc đẩy phát triển, chống lãng phí.
Qua quá trình rà soát, Đà Nẵng và Khánh Hòa đã tổng hợp, đề xuất 230 dự án, đất đai có tình huống pháp lý tương tự. Ban chỉ đạo 751 của Chính phủ đã rà soát, tổng hợp được 1.104 dự án, đất đai đã có kết luận thanh tra, kiểm tra, bản án trên toàn quốc có tình huống pháp lý tương tự tại Kết luận số 77-KL/TW và Nghị quyết số 170/2024/QH15 cần áp dụng cơ chế đặc thù để tháo gỡ. Do đó, việc mở rộng áp dụng những chính sách đặc thù tại NQ 170 tạo cơ sở pháp lý để kịp thời xử lý những khó khăn, vướng mắc cho các dự án tồn đọng kéo dài, góp phần khơi thông nguồn lực, khắc phục tình trạng lãng phí, phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế tăng trưởng cao. Dự thảo Nghị quyết nêu rõ nguyên tắc tách bạch giữa xử lý trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân vi phạm với các giải pháp giải quyết, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khắc phục hậu quả (nếu có) đối với từng dự án, công trình để sớm đưa đất đai vào khai thác, sử dụng hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí.
Thảo luận về Dự thảo Nghị quyết, nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá cao sự cần thiết mở rộng những cơ chế chính sách này khi thực tiễn triển khai NQ 170 đã đạt nhiều kết quả tích cực. Đồng thời, lưu ý có cơ chế kiểm soát chặt chẽ việc áp dụng Nghị quyết, bảo đảm đúng đối tượng, không để trục lợi chính sách, không hợp thức hóa sai phạm, không làm phát sinh mới…
Bên cạnh đó, Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai cũng sẽ được thông qua tại kỳ họp này. Theo nhiều đại biểu Quốc hội, Nghị quyết sẽ tháo gỡ nhiều vấn đề liên quan trực tiếp đến thu hồi đất, bồi thường, giao đất và định giá đất, một số quy định hiện hành chưa theo kịp với yêu cầu phát triển, quản lý thiếu thống nhất dẫn đến lúng túng trong áp dụng và làm chậm tiến độ nhiều dự án... Qua đó phát huy, sử dụng hiệu quả nguồn lực từ đất đai cho tăng trưởng kinh tế.
Tạo cơ chế đặc thù cho đầu tàu kinh tế triển khai dự án lớn
3 nghị quyết về những cơ chế chính sách đặc thù áp dụng tại 3 cực tăng trưởng của cả nước là Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng đã được Chính phủ báo cáo Quốc hội, trong đó đề xuất nhiều chính sách thông thoáng, thuận lợi nhất cho các đầu tàu kinh tế thực hiện các dự án lớn, thu hút nguồn lực đầu tư mạnh mẽ hơn.
Theo đó, Dự thảo Nghị quyết thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện các dự án lớn, quan trọng trên địa bàn Thủ đô sẽ giúp Hà Nội khơi thông những điểm nghẽn pháp lý, thu hút đầu tư, tạo đột phá để Thủ đô phát triển nhanh, bền vững hơn, có sức lan tỏa vùng và cả nước. Theo Tờ trình của Chính phủ, Hà Nội đang triển khai nhiều dự án trọng yếu, bao gồm dự án đầu tư công, dự án đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP), dự án thu hút nhà đầu tư chiến lược, cùng các dự án cải tạo, chỉnh trang đô thị và tái thiết chung cư cũ. Việc triển khai các dự án quy mô lớn, trọng điểm nêu trên, đặc biệt là những dự án quy mô rất lớn trong thời gian tới nếu gặp khó khăn, vướng mắc sẽ cản trở việc phát huy tối đa vai trò, vị thế của Thủ đô, nhất là bối cảnh yêu cầu tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030. Dự thảo Nghị quyết tập trung xử lý các điểm nghẽn cốt lõi như quy hoạch, thủ tục đầu tư, thu hồi đất, lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu, cơ chế huy động vốn thực hiện dự án, tái thiết đô thị, tạo điều kiện để triển khai nhanh hơn các dự án thực sự cấp bách, có tác động lan tỏa lớn.
Với TP.HCM và Đà Nẵng, sau sáp nhập, dư địa thu hút đầu tư lớn hơn rất nhiều. Việc thông qua Nghị quyết sửa đổi Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP.HCM và Nghị quyết số 136/2024/QH15 về tổ chức chính quyền đô thị và thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Đà Nẵng tạo ra “chiếc áo thể chế” mới cho 2 thành phố lớn sau sáp nhập. Trong đó, các cơ chế về phát triển mô hình TOD, quy hoạch và quản lý đô thị, thu hút nhà đầu tư chiến lược sẽ tạo thuận lợi cho 2 thành phố triển khai những dự án đô thị quy mô lớn nói chung, đường sắt đô thị nói riêng.
Theo nhiều đại biểu Quốc hội, nếu chỉ áp dụng cơ chế thông thường thì rất khó tạo được bước chuyển rõ rệt cho các đầu tàu kinh tế phát triển bứt phá trong giai đoạn tới. Việc ban hành nghị quyết vừa tháo gỡ nút thắt trước mắt, vừa kiểm nghiệm, hoàn thiện thể chế cho giai đoạn tiếp theo. Đồng thời, các đại biểu lưu ý bảo đảm lợi ích và chính sách bồi thường cho người dân khi thu hồi đất, kiểm soát rủi ro, chất lượng công trình khi áp dụng các hình thức lựa chọn nhà đầu tư, nhà thầu trong trường hợp đặc biệt, đơn giản thủ tục đầu tư; bảo đảm minh bạch hóa cơ chế tài chính, đất đai trong các dự án TOD; tăng cường trách nhiệm giải trình và cơ chế giám sát…
Theo chương trình dự kiến của Kỳ họp thứ 10, 3 nghị quyết sẽ được Quốc hội xem xét bấm nút thông qua vào ngày 11/12/2025.
