 |
| Ảnh chỉ mang tính minh họa |
Mới đây, tại Gói thầu Cung cấp dịch vụ vệ sinh công nghiệp năm 2025 - 2027 của Bệnh viện Lão khoa Trung ương (Hà Nội), nhà thầu phản ánh, HSMT yêu cầu nhân sự như sau: không có tiền án tiền sự (giấy xác nhận địa phương không có tiền án, tiền sự hoặc Phiếu lý lịch tư pháp số 1 còn hiệu lực 6 tháng tính đến thời điểm đóng thầu). Nhà thầu cho rằng, việc yêu cầu nhà thầu nộp lý lịch tư pháp của nhân sự là không có cơ sở pháp lý.
Tháng 9/2025, tại Gói thầu Cung cấp dịch vụ vệ sinh công nghiệp cho Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Hà Nội) năm 2026 - 2027, một số nhà thầu có văn bản kiến nghị Chủ đầu tư loại bỏ yêu cầu “nhân sự chủ chốt thực hiện Gói thầu phải có giấy xác nhận không vi phạm pháp luật của chính quyền địa phương trong vòng 2 tháng trước thời điểm đóng thầu và có sơ yếu lý lịch xác nhận của chính quyền địa phương trong vòng 6 tháng”. Các nhà thầu cho rằng, việc đưa vào HSMT những yêu cầu nằm ngoài quy định pháp luật là hành vi gây hạn chế cạnh tranh.
Tương tự, Gói thầu Chăm sóc cảnh quan công viên cây xanh và vệ sinh môi trường công cộng từ tháng 10/2025 đến tháng 10/2027 tại Công ty TNHH MTV Phát triển Công viên phần mềm Quang Trung (TP.HCM) cũng phát sinh kiến nghị về yêu cầu nhân sự phải có Phiếu lý lịch tư pháp số 1. Nhà thầu cho biết, pháp luật quy định thời hạn giải quyết thủ tục cấp phiếu lý lịch tư pháp số 1 là 10 ngày trong trường hợp cư trú ổn định lâu dài tại một nơi, trường hợp cư trú tại nhiều nơi là 15 ngày. Trong khi đó, thời gian phát hành HSMT thông thường là 10 ngày, khó bảo đảm thời gian để nhân sự thực hiện thủ tục nêu trên.
Chia sẻ với phóng viên, một số nhà thầu cho biết, pháp luật hiện hành không có quy định về giấy xác nhận không tiền án, tiền sự, cách gọi thông thường của phiếu lý lịch tư pháp. Ngoài ra, để tránh tình trạng lạm dụng về thẩm quyền xác nhận không vi phạm pháp luật trong sơ yếu lý lịch, Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực (Bộ Tư pháp) đã hướng dẫn như sau: “Đề nghị UBND cấp xã không ghi nội dung về việc chấp hành pháp luật, chủ trương, chính sách của Nhà nước, địa phương vào sơ yếu lý lịch của công dân”. Như vậy, chính quyền địa phương không có thẩm quyền xác nhận về tiền án, tiền sự của công dân (mà chỉ thực hiện chứng thực chữ ký của người khai sơ yếu lý lịch và người khai phải tự chịu trách nhiệm về nội dung đã khai trong lý lịch). Do đó, yêu cầu này là trái pháp luật, dễ phát sinh thủ tục không chính thống, gây phiền hà cho doanh nghiệp và người dân.
Dưới góc độ pháp luật đấu thầu, Biểu mẫu số 02 (Đơn dự thầu) tại các mẫu HSMT ban hành kèm theo Thông tư số 79/2025/TT-BTC hướng dẫn, HSMT không được yêu cầu nhà thầu nộp lý lịch tư pháp của nhân sự. Như vậy, không có cơ sở pháp lý khi xây dựng các yêu cầu trên, một nhà thầu nhấn mạnh.
Sáng 1/10/2025, phát biểu tại Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8, góp ý về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Lý lịch tư pháp, đại biểu Đồng Ngọc Ba cho rằng, một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng “lạm phát” về phiếu lý lịch tư pháp (đặc biệt là Phiếu lý lịch tư pháp số 1 để xác định án tích đã được xóa hay chưa) là do một số luật và nghị định quy định bắt buộc phải có phiếu lý lịch tư pháp. Theo đại biểu, Dự thảo Luật cần xác định rõ khi nào các luật, nghị định có thể đặt ra những quy định phải có phiếu lý lịch tư pháp. Người dân có nhu cầu thì có quyền yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp cho mình, nhưng cơ quan, tổ chức chỉ được quyền yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp khi trong luật, nghị định có quy định.
Trong bối cảnh cơ quan lập pháp đang từng bước hoàn thiện khung pháp lý để hạn chế lạm dụng phiếu lý lịch tư pháp, thì việc một số HSMT vẫn yêu cầu tài liệu này, đang tạo ra rào cản đối với nhà thầu, làm tăng chi phí tuân thủ không cần thiết. Việc tuân thủ nghiêm quy định tại Thông tư 79/2025/TT-BTC không chỉ giúp bảo đảm tính minh bạch, mà còn góp phần xây dựng môi trường đấu thầu lành mạnh, tránh các rủi ro pháp lý liên quan.
