 |
| Tổng thu ngân sách nhà nước giai đoạn 2026 - 2030 dự kiến khoảng 16,1 triệu tỷ đồng, gấp 1,7 lần giai đoạn trước, tạo nguồn lực lớn để tiếp tục đầu tư, hiện đại hóa hạ tầng. Ảnh: Song Lê |
Theo ông Ngân, năm 2025, tổng thu cân đối NSNN dự kiến tăng 21,5%, nhờ vậy chúng ta có thêm nguồn lực để tăng chi đầu tư phát triển tới 29,7% so với năm trước, tạo nguồn để đầu tư vào kết cấu hạ tầng. Tổng thu ngân sách 5 năm 2021 - 2025 tăng 15% so với dự toán, tổng chi tăng 6% so với dự toán, trong khi chi đầu tư phát triển tăng 26%, chi thường xuyên giảm 2%.
Về kế hoạch tài chính 5 năm 2026 - 2030, đại biểu Trần Hoàng Ngân cho rằng, tổng thu ngân sách ở giai đoạn 2026 - 2030 khoảng 16,1 triệu tỷ đồng, gấp 1,7 lần giai đoạn trước; tỷ lệ huy động NSNN bình quân tới 18% GDP là mức cao, sẽ gây áp lực đến các khu vực sản xuất, kinh doanh. Trong khi đó, tổng chi NSNN giai đoạn 2026 - 2030 ước 20,9 triệu tỷ đồng, gấp 1,9 lần, trong đó chi cho đầu tư phát triển gấp 3 lần giai đoạn trước.
“Việc đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội rất cần thiết và cấp bách, nhưng tăng chi đầu tư phát triển cũng sẽ làm tăng lượng trái phiếu Chính phủ, có thể gây áp lực đến thị trường vốn, làm tăng lãi suất, từ đó tác động ngược lại đối với các doanh nghiệp. Do đó, đề nghị Chính phủ rà soát lại các dự án và có trình tự ưu tiên, tiếp tục cải thiện thể chế đủ thoáng để khuyến khích các tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước nâng cao hiệu quả kinh doanh, phát huy hiệu quả sử dụng vốn tại khu vực này và rà soát lại tài sản công, đất công để giảm bớt áp lực đến NSNN”, ông Ngân nhấn mạnh.
Cùng quan điểm, ông Trần Anh Tuấn (TP.HCM) cho rằng, trong 5 năm vừa qua, nền tài chính quốc gia rất lành mạnh. Nợ công đã giảm xuống 36% GDP so với ngưỡng 60% GDP, nợ Chính phủ khá thấp và an toàn, nợ nước ngoài và các chỉ tiêu về bội chi cũng rất thấp. Theo ông Tuấn, so với bối cảnh hiện nay, kết quả đó cho thấy sự nỗ lực rất lớn của Chính phủ, các ngành, các cấp.
Tuy nhiên, đại biểu Trần Anh Tuấn bày tỏ băn khoăn về việc thực hiện các kế hoạch tài chính. Theo đó, việc lập dự toán thu ngân sách chưa sát với thực tiễn, dẫn đến vượt thu NSNN ở mức cao. Trong bối cảnh tiếp tục thực hiện chính sách tài khóa nới lỏng, đại biểu đề xuất cần có những chính sách hỗ trợ về tiền sử dụng đất, tiền chuyển đổi mục đích sử dụng đất, hoặc có lộ trình tăng phù hợp để tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp, qua đó hỗ trợ sản xuất, kinh doanh và giảm đà tăng giá của các sản phẩm bất động sản. Bên cạnh đó, cần xây dựng thêm các chính sách nới lỏng để tạo điều kiện cải thiện an sinh cho người dân.
Đại biểu Trần Văn Tiến (Phú Thọ) cũng băn khoăn về tổng thu NSNN dự toán năm 2026 tăng 5,88% so với năm 2025, trong khi kế hoạch tăng trưởng GDP từ 10% trở lên là chưa hợp lý và đề nghị nâng tỷ lệ tăng thu ngân sách lên tương đương với mức tăng trưởng kinh tế.
Trong khi đó, đại biểu Trần Văn Lâm (Bắc Ninh) cho rằng, cần nhìn nhận vấn đề thu vượt dự toán cao ở những khía cạnh khác để có giải pháp phù hợp. Theo đại biểu, nguồn lực tài chính đến chủ yếu từ thuế, từ kết quả nội tại của nền kinh tế, trong khi nền kinh tế nước ta không phải lúc nào cũng có thể dự báo và có những biện pháp ứng phó đủ hiệu quả đối với diễn biến phức tạp của các yếu tố tác động liên quan. Do vậy, khi xây dựng dự toán ngân sách cần phải cân nhắc để bảo đảm hệ số an toàn cao, không để xảy ra thiếu nguồn lực cho thực hiện các nhiệm vụ của đất nước. Cũng dễ hiểu khi kế hoạch thu thường đặt ở cận dưới trong khung dao động để bảo đảm an toàn, nếu có điều kiện vượt thu thì việc xử lý cũng dễ hơn so với xử lý hụt thu dự toán.
Ông Lâm đề xuất trong nhiệm kỳ tới nên nghiên cứu đổi mới khâu dự toán để vừa đặt dự toán ở mức an toàn, khả thi cao, đồng thời xác định mức dự phòng vượt thu nếu điều kiện thuận lợi. Dự toán chi cũng phải được xây dựng đồng bộ, tương ứng để có kế hoạch bố trí, sử dụng nguồn vượt thu dự toán cho các nhiệm vụ, dự án theo thứ tự ưu tiên được xác lập ngay từ đầu. Như vậy sẽ nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách và bớt đi nỗi băn khoăn cao thấp trong khâu lập và phê duyệt dự toán ngân sách hàng năm.
Về chi NSNN, đại biểu cho rằng, nhiều dự án quan trọng quốc gia sẽ được triển khai, đòi hỏi nguồn lực đầu tư rất lớn. Theo đó, việc nới rộng bội chi, tăng nợ công để tăng vốn đầu tư là nhu cầu khách quan. Tuy nhiên, việc nới rộng chính sách tài khóa cần phải được xem xét, tính toán, cân nhắc một cách thận trọng, kỹ lưỡng đi đôi với việc tăng cường chất lượng, hiệu quả đầu tư. Trong đó, những hạn chế ở tất cả các khâu của lĩnh vực đầu tư cần phải sớm được khắc phục. Có như vậy thì áp lực về bội chi, nợ công mới được giải tỏa, các cân đối vĩ mô mới được bảo đảm vững chắc và tăng trưởng kinh tế mới thực sự đi vào chiều sâu, chất lượng và bền vững.
Phát biểu giải trình tại phiên thảo luận, Phó Thủ tướng Lê Thành Long khẳng định trong bối cảnh rất khó khăn, với quyết tâm cao nhất, chúng ta đã thực hiện thành công các chỉ tiêu kinh tế - xã hội. Thu NSNN giai đoạn 2021 - 2025 ước đạt 9,6 triệu tỷ đồng, gấp 1,36 lần nhiệm kỳ trước, vượt xa mục tiêu 8,3 triệu tỷ đồng; trong khi miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí... khoảng 1,1 triệu tỷ đồng; tăng thu, tiết kiệm chi 1,57 triệu tỷ đồng. Chính sách tài khóa được mở rộng hợp lý, có trọng tâm, trọng điểm, hài hòa, hiệu quả, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Bội chi và nợ công đều được kiểm soát tốt.
Về dự toán thu NSNN, Phó Thủ tướng cho rằng, trong bối cảnh thế giới biến động mạnh, khó khăn thách thức nhiều hơn thuận lợi, việc xây dựng dự toán được thực hiện thận trọng. Dự kiến tổng thu cân đối NSNN kế hoạch 3 năm 2026 - 2028 trên 8.485 nghìn tỷ đồng, tỷ lệ huy động thu NSNN bình quân khoảng 17 - 18% GDP.
Thu NSNN bám sát mục tiêu, nhiệm vụ của Đảng, Quốc hội, có tính toán các tác động và ảnh hưởng từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh, đất đai, tài nguyên. Chính phủ sẽ tiếp tục chỉ đạo Bộ Tài chính triển khai các giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số, làm tốt hơn công tác dự báo, phân tích để xây dựng dự toán thu hiệu quả hơn.
