Nỗi lo ngại Trung Quốc châm ngòi cuộc đua tàu ngầm châu Á

Tàu ngầm Kilo được mệnh danh là "Hố đen đại dương". Ảnh:FAS

Hồi đầu tuần, khi tờ Australian tiết lộ thông tin rằng 20.000 trang bản vẽ thiết kế tàu ngầm của nhà sản xuất Pháp DCNS đã bị rò rỉ, nỗi hoảng sợ lập tức bao trùm nhiều nước châu Á – Thái Bình Dương. Đó là những bản vẽ kỹ thuật chi tiết về tàu ngầm lớp Scorpene được DCNS đóng cho Ấn Độ, và New Delhi đã lập tức yêu cầu nhà chức trách Pháp điều tra nguyên nhân vụ rò rỉ.

Các quan chức quốc phòng của Australia cũng lo ngại không kém, bởi DCNS là nhà thầu đóng tàu ngầm thế hệ tiếp theo cho nước này, và Canberra đã cảnh báo nhà máy đóng tàu này phải có những biện pháp an ninh chặt chẽ hơn.

Theo Elias Groll, bình luận viên an ninh quốc phòng của Foreign Policy, những phản ứng quyết liệt trên cho thấy tàu ngầm đóng một vai trò trung tâm trong cuộc chạy đua hiện đại hóa lực lượng vũ trang của các nước châu Á – Thái Bình Dương.

Tàu ngầm là một trong số ít loại vũ khí mà các nước này có thể dùng để phát đi một thông điệp tới Trung Quốc, rằng họ sẽ không chịu khoanh tay ngồi yên nếu Bắc Kinh áp đặt lợi ích bằng biện pháp đe dọa và các hành động đơn phương trong khu vực, đặc biệt là trên Biển Đông.

Gần đây, Trung Quốc đã tăng cường xây dựng các trạm radar mạnh trên các đảo nhân tạo phi pháp ở Biển Đông và dọc bờ biển của mình, theo dõi các tàu chiến Mỹ, Nhật Bản và các nước khác tuần tra Tây Thái Bình Dương. Các vệ tinh hiện đại của Trung Quốc cũng có khả năng xác định vị trí tàu chiến các nước hoạt động trên biển, có thể dễ dàng chỉ thị mục tiêu cho các khẩu đội tên lửa diệt hạm bố trí cách đó hàng trăm km.

Groll cho rằng các quốc gia ở châu Á – Thái Bình Dương khó có thể làm được gì với những trạm radar và khẩu đội tên lửa Trung Quốc bố trí trên Biển Đông, cũng như những hạm đội tàu chiến, máy bay ngày càng lớn của Bắc Kinh, nhưng họ có thể sử dụng tàu ngầm để luồn sâu qua các hàng rào phòng thủ đó.

Lý do là dù Trung Quốc đã đầu tư hàng tỷ USD để nâng cấp các vũ khí hiện đại như chiến đấu cơ hay tàu tên lửa, khả năng tác chiến chống ngầm của nước này vẫn còn tụt hậu khá xa, theo Bryan Clark, chuyên gia cấp cao tại Trung tâm Đánh giá Chiến lược và Ngân sách. Chính điều đó đã mở ra một hướng đi chiến thuật cho các đối thủ nếu xung đột nổ ra.

"Các nước này đang thực sự coi những chiếc tàu ngầm đó như soái hạm trong lực lượng hải quân của mình", Clark, người từng là cố vấn cho tư lệnh hải quân Mỹ, nói.

Vũ khí răn đe

Tàu ngầm Trung Quốc hoạt động trên biển. Ảnh:News.cn

Theo Jonathan Greenert, cựu tư lệnh hải quân Mỹ, tàu ngầm là thứ vũ khí tuyệt vời cho các nước ở châu Á – Thái Bình Dương, và chính phủ các nước nhiều khả năng sẽ tiếp tục dốc hầu bao đầu tư cho những cỗ máy này trong bối cảnh mối lo ngại với Trung Quốc ngày càng gia tăng.

"Bạn có thể tung ra đòn tấn công hủy diệt một cách âm thầm, và đó chính là khả năng răn đe. Chúng ta đang chứng kiến điều này diễn ra nhiều hơn", Greenert nói.

Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, chi tiêu quân sự của các nước châu Á đã tăng 5,4% trong giai đoạn 2014-2015, gấp 5 lần mức trung bình của thế giới, và các hợp đồng mua sắm tàu ngầm lớn đã góp phần không nhỏ cho con số này.

Bình luận viên Groll cho rằng một trong những loại tàu ngầm hiện đại được các nước châu Á – Thái Bình Dương ưa chuộng hiện nay chính là tàu ngầm lớp Kilo của Nga. Từ năm 2009, Việt Nam đã mua 6 tàu ngầm diesel – điện trị giá 2,6 tỷ USD này. Ấn Độ, Indonesia cũng đã đặt mua loại tàu ngầm này.

Kilo là một trong những loại tàu ngầm êm nhất thế giới, được mệnh danh là "hố đen đại dương", có thể hoạt động gần như tàng hình và được trang bị ngư lôi tầm ngắn cùng tên lửa diệt hạm có tầm bắn hơn 300 km. Nó có thể buộc Trung Quốc phải cân nhắc rất kỹ trước khi có những hành động ngang ngược hơn trên biển, theo các chuyên gia quân sự.

Ông Clark cho rằng các tàu ngầm lớp Kilo này có thể lợi dụng đặc tính gần như tàng hình của mình để trở thành một lực lượng "du kích" đáy biển mà Trung Quốc không có cách nào có thể phát hiện và lường trước được. Kinh nghiệm lịch sử ở các chiến trường châu Á – Thái Bình Dương cho thấy chiến tranh du kích luôn là biện pháp hiệu quả để các nước nhỏ có thể chống lại những kẻ thù lớn mạnh hơn.

Trong bối cảnh căng thẳng với Trung Quốc trên Biển Đông ngày càng leo thang, Indonesia đã lên kế hoạch nâng số lượng tàu ngầm trong hạm đội của mình từ hai lên 7 chiếc, trong đó có hai tàu ngầm Kilo của Nga và ba tàu ngầm Hàn Quốc. Jakarta tuyên bố sẽ triển khai một số tàu ngầm cùng chiến đấu cơ đến căn cứ ở quần đảo Natuna, nơi lực lượng chấp pháp Indonesia thường xuyên va chạm với tàu cá và tàu hải cảnh Trung Quốc.

Lo ngại Trung Quốc có thể mở rộng hoạt động ra Ấn Độ Dương, chính phủ Ấn Độ mới đây công bố kế hoạch đầy tham vọng chế tạo 24 tàu ngầm trong vòng 30 năm tiếp theo, nhằm cạnh tranh sức mạnh trên biển với Trung Quốc.

Australia cũng vừa mới ký hợp đồng trị giá 38 tỷ USD với nhà thầu DCNS để chế tạo tàu ngầm hiện đại Shortfin Carracuda cho hải quân nước này. Dựa trên thiết kế mẫu tàu ngầm hạt nhân mới lớp Scorpene của Pháp, tàu ngầm này được thay thế lò phản ứng hạt nhân bằng động cơ diesel – điện, trang bị hệ thống điều khiển chiến đấu của Mỹ, giúp Australia có thể phát huy sức mạnh ra xa trên vùng biển phía bắc.

"Đây sẽ là loại tàu ngầm diesel tốt nhất thế giới nếu họ thành công với dự án này", Clark khẳng định.