|
| Giá lương thực, thực phẩm... thường tăng theo quy luật vào các tháng cuối năm và dịp lễ, Tết sẽ tác động làm tăng CPI. Ảnh: Lê Tiên |
CPI bình quân cả năm 2023 chỉ tăng 3,25%, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra. Tổng cục Thống kê nhận định, kết quả này có được là nhờ nhiều giải pháp được tích cực triển khai trong năm qua như: giảm mặt bằng lãi suất cho vay, ổn định thị trường ngoại hối; triển khai các gói tín dụng hỗ trợ các ngành, lĩnh vực; giảm thuế giá trị gia tăng với một số nhóm hàng hóa và dịch vụ… Theo đó, thị trường các mặt hàng thiết yếu không có biến động bất thường, nguồn cung được bảo đảm. Ngoài ra, giá một số mặt hàng giảm theo giá thế giới cũng góp phần giảm áp lực lạm phát.
Năm 2024, giới phân tích cho rằng, việc kiểm soát lạm phát không gặp áp lực quá lớn song vẫn cần cẩn trọng với nhiều yếu tố khó dự đoán. Tại Báo cáo nghiên cứu toàn cầu về Việt Nam vừa công bố, Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam dự báo, chỉ số lạm phát của Việt Nam sẽ tăng lên mức 5,5% vào năm 2024. Ông Tim Leelahaphan, chuyên gia kinh tế phụ trách Thái Lan và Việt Nam, Ngân hàng Standard Chartered cho rằng: “Chúng tôi kỳ vọng Ngân hàng Nhà nước sẽ xây dựng chính sách cân bằng giữa hỗ trợ phục hồi nền kinh tế và chống lạm phát gia tăng cũng như sự suy yếu tiền tệ. Lạm phát và khoảng cách rộng giữa chi tiêu và thu nhập có thể dẫn đến những hành vi tìm kiếm lợi nhuận và rủi ro bất ổn tài chính”.
Tại Báo cáo kinh tế vĩ mô Việt Nam tháng 1/2024, Ngân hàng HSBC nhận định, lạm phát vẫn là vấn đề đáng lưu tâm. HSBC kỳ vọng lạm phát sẽ tiếp tục duy trì ở mức thấp trong năm 2024, dự báo ở mức 3,4%, thấp hơn nhiều so với mục tiêu Quốc hội đề ra là 4 - 4,5%. Mặc dù xu hướng giảm lạm phát diễn ra trên diện rộng ở Việt Nam, áp lực giá vẫn chưa hoàn toàn mất đi. Rủi ro tăng lạm phát do năng lượng và thực phẩm vẫn còn khi những mặt hàng này chiếm tỷ trọng khá lớn trong rổ tính toán lạm phát.
Thêm nữa, chi phí y tế gia tăng cũng là vấn đề cần lưu tâm khi Việt Nam tiếp tục áp dụng điều chỉnh giá dịch vụ y tế toàn quốc sau giai đoạn 4 năm.
Theo TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia, dự báo CPI bình quân năm 2024 sẽ ở mức 3,5 - 4%, cao hơn mức tăng của năm 2023 do đà giảm giá hàng hóa thế giới chững lại hoặc thậm chí tăng trở lại. Bên cạnh đó, việc tiếp tục điều chỉnh giá các mặt hàng do Nhà nước quản lý, cung tiền và vòng quay tiền tăng cao hơn năm 2023 do đà phục hồi kinh tế và tín dụng dự báo tăng cao hơn cũng sẽ ảnh hưởng bất lợi đến việc kiểm soát lạm phát.
 |
Giá nguyên vật liệu đầu vào trên thị trường thế giới đang ở mức cao có thể tạo áp lực cho doanh nghiệp, từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên. Ảnh: Tuấn Anh |
Bà Nguyễn Thu Oanh, Vụ trưởng Vụ Thống kê giá (Tổng cục Thống kê) cho rằng, việc kiểm soát lạm phát năm 2024 chịu một số áp lực. Trước hết, giá nguyên vật liệu đầu vào thế giới đang ở mức cao, Việt Nam là nước nhập khẩu nhiều nguyên liệu phục vụ sản xuất nên sẽ ảnh hưởng đến chi phí, giá thành, tạo áp lực cho sản xuất của doanh nghiệp, từ đó đẩy giá hàng hóa tiêu dùng trong nước tăng lên.
Bên cạnh đó, việc thực hiện điều chỉnh theo hướng tính đúng, tính đủ các yếu tố, các chi phí thực hiện vào giá dịch vụ y tế và giáo dục sẽ tác động làm tăng CPI. Ngoài ra, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) có thể tiếp tục tăng giá điện khi nguyên liệu đầu vào như xăng dầu, than đều đang ở mức cao. Việc cải cách tiền lương và tăng lương tối thiểu vùng từ tháng 7/2024 sẽ kéo theo tăng giá hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng trong gia đình.
Giá lương thực, thực phẩm, đồ uống, may mặc, thiết bị và đồ dùng gia đình thường tăng theo quy luật vào các tháng cuối năm và dịp lễ, Tết. Ngoài ra, thiên tai và dịch bệnh có thể gây ảnh hưởng đến giá lương thực, thực phẩm tại một số địa phương, điều này cũng sẽ tác động làm tăng CPI. Các chương trình hỗ trợ phục hồi, giải ngân đầu tư công của Chính phủ, dịch vụ du lịch... dự kiến sẽ gây áp lực lên mặt bằng giá trong thời gian tới.
Tuy nhiên, bên cạnh những yếu tố có khả năng tạo áp lực lên lạm phát, bà Oanh cho biết, cũng có những yếu tố giúp giảm áp lực lên mặt bằng giá như hỗ trợ giảm thuế môi trường đối với xăng dầu, giảm thuế giá trị gia tăng tiếp tục được thực hiện trong năm 2024.
Để kiểm soát lạm phát năm 2024 đạt được mục tiêu Quốc hội đề ra, theo bà Oanh, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương cần theo dõi chặt chẽ diễn biến giá cả, lạm phát trên thế giới, kịp thời dự báo các nguy cơ ảnh hưởng đến giá cả, lạm phát của Việt Nam để có biện pháp ứng phó phù hợp.
Đảm bảo thông suốt hoạt động cung ứng, lưu thông, phân phối hàng hóa, dịch vụ, nhất là đối với xăng dầu và các mặt hàng chiến lược có khả năng bị ảnh hưởng từ sự đứt gãy chuỗi cung ứng toàn cầu và căng thẳng địa chính trị khó lường, phức tạp.
Xây dựng, tính toán liều lượng và thời điểm điều chỉnh giá các mặt hàng, dịch vụ do Nhà nước quản lý (điện, dịch vụ y tế, dịch vụ giáo dục) phù hợp với mục tiêu kiểm soát lạm phát. Cần sớm lên phương án, lộ trình điều chỉnh giá các mặt hàng để tránh bị động trong phối hợp chính sách.
