 |
| Nhà thầu thi công cầu Mỹ Thuận 2 sử dụng hệ thống cốp pha trượt tự động, kết hợp cùng thiết bị kiểm soát độ rung, độ lệch trụ cầu qua hệ thống cảm biến không dây để đẩy nhanh tiến độ thi công và tăng độ chính xác của các cấu kiện quan trọng. Ảnh: Lê Tiên |
Máy móc hiện đại, công nghệ mới
Thị trường xây dựng ngày càng cạnh tranh khốc liệt, biến động về chi phí nguyên vật liệu, yêu cầu cao về chất lượng, tiến độ, an toàn lao động… đòi hỏi các nhà thầu xây dựng Việt Nam buộc phải thay đổi tư duy và cách làm. Một trong những xu hướng nổi bật vài năm trở lại đây là sự chuyển mình mạnh mẽ trong ứng dụng công nghệ, thiết bị hiện đại vào thi công xây dựng.
Tại khu vực miền núi phía Bắc, Dự án Cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang dài gần 105 km đang được triển khai khẩn trương, ứng dụng nhiều công nghệ mới, hiện đại, nhằm bảo đảm chất lượng và mục tiêu hoàn thành cuối năm 2025. Tại hạng mục cầu Hàm Yên, cây cầu lớn nhất của Dự án, Công ty CP Tập đoàn Đèo Cả đang ứng dụng nhiều công nghệ tiên tiến để đẩy nhanh tiến độ thi công. Đó là công nghệ thi công dầm hộp bê tông cốt thép dự ứng lực liên tục bằng phương pháp đúc hẫng cân bằng. Phương pháp đúc hẫng cân bằng thích hợp với việc xây dựng các kết cấu nhịp có chiều cao mặt cắt thay đổi, khi đúc các đốt dầm chỉ cần điều chỉnh cao độ ván khuôn đáy dầm cho phù hợp. Việc thay đổi chiều cao tiết diện cho phép sử dụng vật liệu kết cấu hợp lý, giảm được trọng lượng kết cấu và cho phép vượt các nhịp lớn. Việc sử dụng phương pháp thi công đúc hẫng cân bằng cho các cầu bê tông cốt thép dự ứng lực có nhịp trung và lớn có nhiều lợi thế, đặc biệt trong điều kiện thi công khó khăn, không thể thi công hệ đà giáo như các trường hợp qua thung lũng sâu, sông rộng.
Tại Gói thầu số 04 thuộc cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang đoạn qua tỉnh Hà Giang (cũ), hàng loạt máy móc hiện đại cũng được các nhà thầu đưa vào sử dụng nhằm thi công đạt độ chính xác cao. Trong đó có máy khoan nhồi Zoomlion ZR300D với mô men xoắn lên đến 300 kN/m, trọng lượng xấp xỉ 100 tấn và cao 24,9 m, chuyên dùng cho ép cọc bê tông quy mô lớn và địa hình phức tạp. Đồng thời, các loại máy lu rung 40 tấn, hệ thống bơm bê tông cát tơ… cũng được huy động nhằm đẩy nhanh tiến độ thi công.
Là nhà thầu thi công Gói thầu XL02 thuộc Dự án Cao tốc Bắc - Nam đoạn Vân Phong - Nha Trang, Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải đã ghi dấu ấn mạnh mẽ với việc ứng dụng tiến bộ khoa học vào thi công đường bộ cao tốc. Điển hình là phương pháp thi công dải phân cách bằng thiết bị tự động, sản xuất ra sản phẩm dải phân cách ngay tại chỗ đạt chất lượng quốc tế, nâng hiệu suất lao động lên mức cao nhất. Với dàn thiết bị nhập khẩu tân tiến này, công tác thi công không chỉ tiết kiệm, an toàn, hiệu quả, thẩm mỹ hơn mà còn đẩy nhanh tiến độ rất nhiều so với phương pháp truyền thống.
Tại Dự án Cầu Mỹ Thuận 2, nhà thầu đã sử dụng hệ thống cốp pha trượt tự động, kết hợp cùng thiết bị kiểm soát độ rung, độ lệch trụ cầu qua hệ thống cảm biến không dây. Cách làm này giúp đẩy nhanh tiến độ thi công, đồng thời tăng độ chính xác của các cấu kiện quan trọng đến từng milimet.
Một trong những xu hướng nổi bật hiện nay là việc áp dụng mô hình thông tin công trình (BIM - Building Information Modelling) trong toàn bộ vòng đời dự án, từ thiết kế, thi công đến vận hành. BIM là nền tảng tổng hợp dữ liệu kỹ thuật số của công trình, giúp các bên liên quan phối hợp hiệu quả, giảm sai sót thiết kế, tối ưu tiến độ và tiết kiệm chi phí. Hiện nay, nhiều nhà thầu lớn như Công ty CP Xây dựng Coteccons, Công ty CP Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình, Công ty CP Đầu tư Xây dựng Ricons, Công ty TNHH Tập đoàn Xây Dựng Delta… đã đầu tư mạnh mẽ vào phát triển đội ngũ kỹ sư BIM chuyên biệt. Nhờ áp dụng BIM, nhiều xung đột kỹ thuật giữa kết cấu, cơ điện, kiến trúc được phát hiện sớm và xử lý triệt để, tránh lãng phí và sửa chữa sau này. Một số dự án lớn tại Việt Nam đã ứng dụng BIM ở mức độ cao như nhà ga hành khách Cảng hàng không quốc tế Phú Bài, cao tốc Hữu Nghị - Chi Lăng, cầu Cửa Đại (Quảng Ngãi)…
Trong công tác quản lý, giám sát, Công ty CP Tư vấn Thiết kế Xây dựng công trình giao thông miền Bắc chia sẻ, trước đây, hoạt động này phần lớn dựa vào nhân sự trực tiếp có mặt tại hiện trường. Các kỹ sư giám sát làm việc chủ yếu dựa trên quan sát trực quan, ghi chép thủ công, kiểm tra định kỳ và báo cáo bằng văn bản giấy. Trong mấy năm trở lại đây, nhiều công nghệ mới được các nhà thầu tư vấn ứng dụng rộng rãi gồm hệ thống camera giám sát và flycam giúp theo dõi liên tục, từ xa các hạng mục thi công 24/7; tích hợp các nền tảng quản lý cho phép chủ đầu tư, ban quản lý dự án và nhà thầu cùng truy cập; dữ liệu hình ảnh được lưu trữ để đối chiếu, phân tích khi cần. Ngoài ra, phần mềm quản lý tiến độ, nhật ký thi công số hóa cũng được các đơn vị tư vấn giám sát phát triển và áp dụng mạnh mẽ, giúp cập nhật tiến độ thi công theo thời gian thực; chủ đầu tư dễ dàng theo dõi tiến độ, kiểm soát khối lượng và quản lý chất lượng từ xa.
Chuyển mình để cạnh tranh và hội nhập
Trong bối cảnh Việt Nam tiếp tục đẩy mạnh đầu tư hạ tầng, đặc biệt là mạng lưới giao thông quốc gia, nhiều chính sách, quy định pháp luật liên quan đã được gấp rút sửa đổi nhằm kiến tạo phát triển. Trong đó, Luật sửa đổi Luật Đấu thầu có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025 quy định bổ sung áp dụng hình thức chỉ định thầu đối với gói thầu cần đẩy nhanh tiến độ, bảo đảm chất lượng, hiệu quả. Đồng thời, bổ sung nguyên tắc cho phép chủ đầu tư lựa chọn áp dụng các hình thức lựa chọn nhà thầu phù hợp (đấu thầu, chỉ định thầu hoặc các hình thức khác theo quy định của luật) trên cơ sở bảo đảm chất lượng, tiến độ, hiệu quả và trách nhiệm giải trình.
Việc mở rộng chỉ định thầu có thể tạo cơ hội cho các doanh nghiệp có năng lực, tuy nhiên, cũng có thể tạo ra rào cản cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, đặc biệt là những doanh nghiệp chưa đủ năng lực cạnh tranh. Trong bối cảnh đó, việc ứng dụng công nghệ hiện đại trong thi công xây dựng sẽ là xu thế tất yếu và yếu tố quyết định năng lực cạnh tranh của nhà thầu. Những nhà thầu làm chủ được công nghệ, làm chủ được tiến độ và chất lượng công trình sẽ định vị được năng lực cạnh tranh trên thương trường.
Bên cạnh đó, trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh đầu tư kết cấu hạ tầng, phát triển đô thị xanh, ứng phó biến đổi khí hậu và hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, các công trình xây dựng đóng vai trò tiên phong trong việc hiện thực hóa cam kết này. Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách thúc đẩy chuyển đổi số trong xây dựng, trong đó có việc khuyến khích ứng dụng BIM, triển khai hệ thống dữ liệu công trình số quốc gia, thúc đẩy sử dụng vật liệu xây dựng thân thiện môi trường. Đây là cơ hội để nhà thầu Việt không chỉ nâng cao năng lực nội tại mà còn vươn ra thị trường quốc tế.
