|
| Tại vụ án Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng TMCP Sài Gòn đã thuê 19 công ty thẩm định giá tham gia phát hành 378 chứng thư có liên quan đến các khoản vay còn dư nợ của nhóm Trương Mỹ Lan. Ảnh: Thanh Xuân |
Tại vụ án Vạn Thịnh Phát đang được xét xử, cáo trạng của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao xác định, nhằm rút tiền từ Ngân hàng TMCP Sài Gòn (SCB) thông qua thủ đoạn lập hồ sơ vay vốn khống, bà Trương Mỹ Lan đã chỉ đạo cán bộ SCB thông đồng câu kết với các đối tượng tại các công ty thẩm định giá, phát hành chứng thư thẩm định giá hợp thức hồ sơ vay vốn. Kết quả điều tra xác định: SCB thuê 19 công ty thẩm định giá thực hiện phát hành tham gia phát hành 378 chứng thư có liên quan đến các khoản vay còn dư nợ của nhóm Trương Mỹ Lan.
Ở một vụ án khác, cuối tháng 1/2024, Viện Kiểm sát nhân dân TP. Hà Nội cho biết đã hoàn tất cáo trạng truy tố Chủ tịch HĐQT Công ty CP Tập đoàn Dược phẩm Vimedimex Nguyễn Thị Loan và 8 đồng phạm về những sai phạm trong đấu giá quyền sử dụng khu đất phía Đông Nam, thôn Cổ Dương, xã Tiên Dương, huyện Đông Anh. Trong vụ án này, 9 bị can bị đánh giá là thực hiện sai phạm một cách có hệ thống, sai phạm từ quá trình thẩm định, ban hành chứng thư định giá đất đến sai phạm trong quá trình tham gia đấu giá.
Đề cập đến sai phạm về thẩm định giá trong vụ án Vạn Thịnh Phát, trả lời chất vấn tại Phiên họp thứ 31 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết, các công ty kiểm toán hàng đầu của thế giới vào kiểm toán SCB nhưng đều vi phạm. “Phải thừa nhận một số văn bản pháp luật vẫn còn lỗ hổng để cán bộ thẩm định giá lợi dụng, nhưng rõ ràng, sai phạm là do kiểm toán viên, thẩm định viên chứ không phải do công tác quản lý”, ông Phớc nói.
Liên quan thẩm định giá trong lĩnh vực bất động sản, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc đề cập đến việc xác định giá đất theo phương pháp thặng dư theo ước tính, giả định, đưa ra nhiều tham số khác nhau dẫn đến sai phạm. Chẳng hạn, một căn nhà khi thẩm định giá hình thành tài sản trong tương lai ước tính 20 triệu đồng/m2, khi bán thực có khi được 25 triệu đồng/m2.
Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, trong định giá, các phương pháp cơ bản là xác định chi phí, giá thị trường, xác định theo tiêu chí thẩm định giá của doanh nghiệp… Các tiêu chí xác định giá vẫn chưa đồng nhất quan điểm. Hay quá trình xác định thiệt hại trong vụ án hình sự cũng rất rủi ro. Nhiều người nói xác định giá trị tại thời điểm vi phạm, có người nói khi khởi tố, người lại nói khi xét xử. Do đó, rất cần sự giải thích thống nhất, tất nhiên không loại trừ một số công ty thẩm định giá cấu kết với doanh nghiệp nâng giá thì phải bị xử lý.
Đại biểu Lã Thanh Tân (Đoàn TP. Hải Phòng) chất vấn về giải pháp để nâng cao hiệu quả thanh tra về giá trong thời gian tới; hướng giải quyết về tình trạng nhiều doanh nghiệp thẩm định giá từ chối thẩm định giá đấu thầu mua sắm trang thiết bị cho hoạt động thường xuyên của cơ quan nhà nước.
Tại thời điểm ngày 1/1/2024, cả nước có 278 doanh nghiệp thẩm định giá được thông báo đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ thẩm định giá. Luật Giá năm 2023 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024 yêu cầu các doanh nghiệp thẩm định giá tăng cả về số lượng và chất lượng thẩm định viên, củng cố quy định về điều kiện hoạt động của doanh nghiệp và chi nhánh doanh nghiệp thẩm định giá. Quy định tổng số vốn góp của các thành viên hoặc cổ đông là người có thẻ thẩm định viên về giá đăng ký hành nghề thẩm định giá tại doanh nghiệp phải chiếm trên 50% vốn điều lệ của doanh nghiệp. Tổng phần vốn góp của các thành viên là tổ chức không quá 35% vốn điều lệ.
Tương tự, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Giáo dục Tạ Văn Hạ cho rằng, các công ty thẩm định giá có vai trò rất quan trọng trong các vụ án, có trách nhiệm hoặc thậm chí là tiếp tay trong việc dìm giá hoặc nâng giá. Theo ông Hạ, có nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân quan trọng là thời gian qua gia tăng số lượng các doanh nghiệp thẩm định giá. Tuy nhiên, sau khi xử lý sai phạm dẫn đến việc doanh nghiệp thẩm định giá không dám làm nên gây khó khăn trong hoạt động của nền kinh tế.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng nhìn nhận, qua các vụ án sai phạm vừa rồi cho thấy vai trò của công ty thẩm định giá rất quan trọng. Về việc nhiều doanh nghiệp không dám thẩm định giá, ông Phớc cho rằng, có nhiều lý do, cũng có thể sợ rủi ro về mặt pháp lý, năng lực kém. Ngoài ra, có thể quy định pháp luật còn nhiều cách hiểu khác nhau dẫn đến sai phạm.
Tuy nhiên, theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, nguyên nhân do Bộ Tài chính cấp phép cho nhiều công ty thẩm định giá hoạt động là chưa hoàn toàn chính xác. Hiện chỉ có vài trăm công ty thẩm định giá, hơn nữa, kiểm định viên về giá phải qua đào tạo, thi cử mới được cấp chứng chỉ.
“Trong 3 năm vừa rồi, chúng tôi tổ chức các kỳ thi thì chưa có kỳ nào vượt quá 33% số người dự thi trúng tuyển. Chúng tôi quản lý rất chặt chẽ trong cấp phép cũng như hoạt động về thẩm định giá”, Bộ trưởng Bộ Tài chính khẳng định và cho rằng, những sai phạm này thuộc về hành vi của thẩm định viên về giá.
Bộ trưởng khẳng định, tại Luật Giá năm 2023 đã khắc phục những tồn tại, hạn chế của Luật Giá năm 2012 với nhiều nội dung mới nhằm ngăn chặn tình trạng kê khai giá không chính xác, phát hành thẩm định giá khống, tình trạng cấu kết của thẩm định viên với đối tác để nâng giá...
