 |
| Chính sách này được đánh giá là bước tiến lớn, giúp hợp thức hóa hàng triệu giao dịch tồn đọng, mang lại quyền lợi chính đáng cho người dân và tăng hiệu quả quản lý nhà nước. Ảnh: Bảo Tín |
“Cởi trói” cho người dân
Trong nhiều năm qua, không ít hộ gia đình mua nhà, đất chỉ bằng giấy viết tay vì chưa đủ điều kiện sang tên, tách thửa. Việc không có "sổ hồng" khiến họ không thể vay vốn, xây dựng, chuyển nhượng hợp pháp, thậm chí có nguy cơ tranh chấp kéo dài.
Theo Nghị định 151/2025, người dân nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất bằng giấy tay từ trước ngày 1/8/2024 sẽ được xem xét cấp "sổ hồng". Quy định này mở rộng đáng kể so với trước đây, khi chỉ công nhận các giao dịch đến trước 1/7/2014. Giới chuyên gia nhận định đây là sự “hợp thức hóa” cần thiết, giúp người dân thoát khỏi cảnh sống "bất hợp pháp" trên chính mảnh đất của mình.
Giáo sư Đặng Hùng Võ đánh giá, dù mua bán bằng giấy tay nhưng nếu phù hợp quy hoạch, không tranh chấp thì vẫn nên cấp "sổ hồng". Điều này vừa có lợi cho dân, vừa giúp Nhà nước quản lý quỹ đất hiệu quả hơn.
Thực ra, chính sách cấp sổ cho đất giấy tay không phải mới bắt đầu từ 2024. Năm 2017, Nghị định 01 từng cho phép công nhận giao dịch giấy tay từ 1/7/2004 đến trước 1/1/2008. TP.HCM khi đó ước tính có thể giải quyết hơn 26.000 trường hợp, tương đương khoảng 70% hồ sơ vướng mắc. Tuy nhiên, quy định còn hạn chế: yêu cầu nộp lại "sổ đỏ" cũ, nhiều địa phương lúng túng chờ hướng dẫn, hay lo ngại việc phân lô đất nông nghiệp phá vỡ quy hoạch nên kết quả chưa như kỳ vọng.
Giải quyết tồn đọng, ổn định xã hội
So với 2017, Luật Đất đai 2024 và Nghị định 151/2025 có bước tiến vượt bậc: mở rộng mốc thời gian tới trước 1/8/2024, bao quát cả trường hợp có hoặc không có giấy tờ về quyền sử dụng đất. Không chỉ hợp thức hóa giao dịch, chính sách còn bổ sung cơ chế niêm yết, công khai hồ sơ tại UBND cấp xã nhằm hạn chế tranh chấp, tăng tính minh bạch.
Số liệu ước tính cho biết, TP.HCM và Hà Nội hiện còn khoảng hàng chục ngàn hồ sơ vướng mắc chưa được cấp "sổ hồng", chủ yếu là các trường hợp mua bán giấy tay. Tính chung cả nước, con số ấy có thể lên đến hàng triệu. Khi chính sách mới đi vào thực thi, hàng chục nghìn hộ gia đình sẽ được gỡ vướng, yên tâm đầu tư, ổn định chỗ ở.
Không chỉ người dân hưởng lợi, chính quyền địa phương cũng thuận lợi hơn trong việc quản lý nhà đất, số hóa thông tin, thu thuế và triển khai quy hoạch. Thực tế, chính sách vừa “mở” để hợp thức hóa quá khứ, vừa “siết” khi yêu cầu mọi giao dịch sau 1/8/2024 phải có công chứng, chứng thực và đăng ký biến động.
Nhiều chuyên gia bình luận, nhìn lại hai cột mốc cho phép được hợp thức hóa và được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nói trên có thể thấy một định hướng xuyên suốt: Nhà nước dần mở rộng phạm vi công nhận nhằm ổn định dân sinh, song song với việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý để ngăn ngừa tái diễn giao dịch giấy tay. Đây là chính sách mang ý nghĩa xã hội sâu rộng, bảo đảm công bằng cho người dân và củng cố nền tảng pháp lý minh bạch cho thị trường bất động sản.
