Lúng túng quản lý thuế thương mại điện tử

(BĐT) - Sự phát triển nhanh và mạnh mẽ của thương mại điện tử trên thế giới cùng sự phổ biến của những mô hình kinh doanh mới trên nền tảng Internet đã khiến việc quản lý thuế đối với các loại hình kinh doanh mới này trở nên khó khăn.
Theo đề xuất của Bộ Tài chính, tất cả giao dịch thương mại có giá trị từ 10 triệu đồng phải thanh toán qua ngân hàng. Ảnh: Nhã Chi
Theo đề xuất của Bộ Tài chính, tất cả giao dịch thương mại có giá trị từ 10 triệu đồng phải thanh toán qua ngân hàng. Ảnh: Nhã Chi

Mạnh tay với các trường hợp lách luật

Chống thất thu thuế từ các mô hình kinh doanh online là vấn đề đã được các cơ quan chức năng nhắc đến từ lâu. Theo ông Trần Ngọc Tâm, Cục trưởng Cục Thuế TP.HCM, nếu là giao dịch thuần túy trong nước thì có thể chi phối bằng các luật hiện hành, còn những hoạt động thâm nhập vào trên nền tảng kinh tế chia sẻ thì vẫn còn lúng túng. “Hiện ngành thuế mới đang trong giai đoạn tìm hiểu các hình thái giao dịch của thương mại điện tử tại Việt Nam”, ông Tâm thông tin.

Tại TP.HCM, cơ quan thuế đã phối hợp Sở Công Thương Thành phố rà soát, xác định có 297 sàn giao dịch thương mại điện tử, 8.171 website bán hàng và 73 trang mạng xã hội được cấp giấy phép hoạt động. Cũng tại Thành phố hiện có khoảng 13.469 tài khoản facebook quảng bá sản phẩm hoặc có hoạt động thương mại điện tử, đồng thời có rất nhiều tổ chức, doanh nghiệp đang sử dụng mạng xã hội như giải pháp thúc đẩy hoạt động kinh doanh.

Tín hiệu tích cực là qua quá trình rà soát nhận thấy, nhiều doanh nghiệp lớn tham gia hình thức giao dịch điện tử trên trang mạng xã hội và các sàn giao dịch đã có đăng ký thuế. Đối với một số trường hợp chưa thực hiện đăng ký thuế, ngành thuế Thành phố đã nhận dạng được và bước đầu phát động ý thức tuân thủ pháp luật về thuế cho người kinh doanh. Những tháng vừa qua, cơ quan thuế đã gửi thư đến gần 13.767 nickname facebook, lập biên bản xác định số liệu kinh doanh với gần 3.780 tổ chức, cá nhân.

Ông Trần Ngọc Tâm khẳng định, những doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh online nếu còn cố tình lách luật chắc chắn sẽ bị xử lý. Điển hình là trường hợp mới đây cơ quan chức năng đã phát hiện một doanh nghiệp đăng ký kinh doanh mỹ phẩm nhưng toàn bộ các thanh toán đều thông qua tài khoản cá nhân, mà không qua tài khoản của doanh nghiệp. Đáng chú ý, từ đây, cơ quan thuế còn phát hiện ra một mạng lưới giao dịch mua bán với các đối tác khác. Bước đầu ngành thuế TP.HCM đã truy thu được khoảng 8 tỷ đồng tiền thuế chỉ riêng ở nhóm kinh doanh này.

Đến thời điểm này, tổng số tiền truy thu từ các hoạt động kinh doanh trên mạng Internet là hơn 21 tỷ đồng. Con số này tuy không lớn nhưng bước đầu đã xác lập được quan hệ quản lý thuế với doanh nghiệp kinh doanh online và đặt ra giải pháp cho những năm sau này. 

Khó quản lý dịch vụ xuyên biên giới

Thực tế cho thấy, rất nhiều doanh nghiệp cung cấp dịch vụ thương mại điện tử có trụ sở ở nước ngoài. Các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ xuyên biên giới như Google, Facebook... đang thu hàng trăm triệu USD từ thị trường Việt Nam, nhưng cơ quan thuế vẫn chưa tìm ra giải pháp nào để quy trách nhiệm nộp thuế đối với những doanh nghiệp này.

Dẫn chứng cho câu chuyện nêu trên, bà Lê Thị Ái Liên, đại diện Công ty Du lịch Sài Gòn Mũi Né, công ty có ký hợp đồng với trang Booking.com đặt trụ sở tại Hà Lan chia sẻ, theo yêu cầu của cơ quan thuế, trước khi trả tiền cho website này, doanh nghiệp phải khấu trừ thuế nhà thầu, nhưng phía Booking.com không đồng ý vì họ cho rằng Booking.com được miễn thuế theo Hiệp định Tránh đánh thuế hai lần giữa Việt Nam và Hà Lan. Lý do này khiến Công ty Du lịch Sài Gòn Mũi Né phải bỏ tiền túi nộp thuế thay cho doanh nghiệp nước ngoài.

Cũng theo chia sẻ của bà Liên, Công ty Du lịch Sài Gòn Mũi Né sau đó có gửi công văn và các hồ sơ như hợp đồng, giấy chứng nhận cư trú của Booking.com ở Hà Lan đến Cục Thuế tỉnh Bình Thuận đề nghị hoàn trả khoản thuế đã nộp theo Hiệp định Tránh đánh thuế hai lần, tuy nhiên theo trả lời của cơ quan thuế thì doanh nghiệp này không thuộc trường hợp được miễn vì Booking.com có hai đơn vị thường trú tại Việt Nam là Hà Nội và TP.HCM nên không thuộc diện được miễn thuế.

Theo ông Cao Anh Tuấn, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế, để quản lý thuế kinh doanh online, Bộ Tài chính đã có đề xuất tất cả các giao dịch thương mại có giá trị từ 10 triệu đồng (thậm chí có thể từ 5 triệu đồng) phải thanh toán qua ngân hàng. Đề xuất này của Bộ Tài chính không chỉ đáp ứng các yêu cầu về quản lý thuế, mà còn phục vụ cho nhiều công tác quản lý nhà nước khác. Bộ Tài chính cũng đang đặt vấn đề năm 2018 sẽ ban hành hóa đơn điện tử. Từ đây sẽ có thể quản lý được tiền thuế thông qua cả hóa đơn điện tử và kênh thanh toán qua ngân hàng.

Chuyên đề