Hệ lụy từ nhân lực đấu thầu chất lượng thấp

(BĐT) - Tổng hợp báo cáo tình hình thực hiện hoạt động đấu thầu năm 2018 của các bộ, ngành, địa phương cho thấy, đa số các tồn tại, hạn chế của công tác đấu thầu đều do chất lượng của đội ngũ cán bộ làm công tác đấu thầu còn thấp (bao gồm cả chủ đầu tư và đơn vị tư vấn). 
Báo cáo của nhiều địa phương cho biết, chất lượng của hồ sơ mời thầu tại một số gói thầu còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra cho công tác lựa chọn nhà thầu. Ảnh: Lê Tiên
Báo cáo của nhiều địa phương cho biết, chất lượng của hồ sơ mời thầu tại một số gói thầu còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra cho công tác lựa chọn nhà thầu. Ảnh: Lê Tiên

Cán bộ không đủ năng lực, kinh nghiệm để đảm nhận công việc được giao, thiếu trách nhiệm trong kiểm tra, giám sát, dẫn đến nhiều hệ lụy đáng tiếc trong quá trình lựa chọn nhà thầu.

Năng lực yếu

Theo đánh giá của UBND tỉnh Lạng Sơn, nhiều cán bộ thực hiện công tác đấu thầu trên địa bàn còn thiếu kinh nghiệm, nhất là trong việc lập hồ sơ mời thầu (HSMT), đánh giá hồ sơ dự thầu (HSDT). Nhiều chủ đầu tư năng lực hạn chế, phải thuê đơn vị tư vấn đấu thầu nhưng không kiểm tra, kiểm soát quá trình thực hiện dẫn đến nhiều sai sót trong quá trình thực hiện các thủ tục, không đảm bảo đủ các điều kiện theo quy định pháp luật.

Còn Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) tỉnh Hà Tĩnh cho biết, một số chủ đầu tư chưa làm hết trách nhiệm mà thường giao phó cho tư vấn đấu thầu. Trong khi đó, đội ngũ chuyên gia về đấu thầu của các đơn vị tư vấn chưa đáp ứng được yêu cầu cả về năng lực chuyên môn và kinh nghiệm nên chất lượng một số cuộc thầu chưa đảm bảo. Một số dự án, hồ sơ thiết kế, dự toán còn thiếu sót, chất lượng chưa cao, trong quá trình triển khai thực hiện phải điều chỉnh, bổ sung khối lượng phát sinh ngoài phạm vi hợp đồng, làm ảnh hưởng đến tiến độ dự án.

Sở KH&ĐT tỉnh Tuyên Quang cũng cho rằng, một số chủ đầu tư chưa có kinh nghiệm, năng lực của cán bộ làm công tác đấu thầu còn hạn chế nên chất lượng HSMT, hồ sơ yêu cầu chưa đáp ứng tốt yêu cầu. Một số ban quản lý dự án mới được thành lập, phần lớn đội ngũ cán bộ chưa được đào tạo chuyên nghiệp về đấu thầu qua mạng, chưa có chứng chỉ hành nghề hoạt động đấu thầu nên việc triển khai công tác đấu thầu của nhiều đơn vị gặp khó khăn.

Báo cáo về công tác đấu thầu năm 2018, Sở KH&ĐT tỉnh Điện Biên cũng thừa nhận, một trong những tồn tại, hạn chế trong công tác đấu thầu của địa phương là năng lực của đội ngũ cán bộ đấu thầu hạn chế, tính chuyên nghiệp thấp, chất lượng không đồng đều. Ở một số dự án, gói thầu vẫn còn tình trạng chậm tiến độ, có dự án lựa chọn nhà thầu chưa đảm bảo yêu cầu, làm ảnh hưởng đến chất lượng và tiến độ thực hiện; một số trường hợp đã phải lựa chọn nhà thầu thay thế. Một số chủ đầu tư chậm trễ trong thực hiện giải phóng mặt bằng đã làm ảnh hưởng lớn tới tiến độ thực hiện các gói thầu, dự án.

Thiếu trách nhiệm

Sở KH&ĐT tỉnh Bắc Giang cho biết, kết quả của 7 cuộc thanh tra, kiểm tra đấu thầu đối với 18 chủ đầu tư và 30 dự án với tổng số 192 gói thầu trong năm 2018 đã cho thấy, một số chủ đầu tư triển khai công tác lựa chọn nhà thầu chậm hơn so với thời gian trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt. Việc lập và phê duyệt HSMT, hồ sơ yêu cầu còn để xảy ra tình trạng quy định một số nội dung chưa phù hợp với quy mô, tính chất của gói thầu và quy định của pháp luật. Ở một số chủ đầu tư cấp huyện, cấp xã còn chưa chấp hành nghiêm túc việc đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu ký kết nội dung chưa cụ thể, rõ ràng, gây khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện.

Ở một số gói thầu, việc đánh giá HSDT của tổ chuyên gia đấu thầu còn hạn chế, thể hiện sự qua loa, chưa đi sâu đánh giá đề xuất kỹ thuật với năng lực thực tế của nhà thầu nên có tình trạng nhà thầu yếu kém về năng lực, kinh nghiệm mà vẫn được lựa chọn, dẫn đến chất lượng công trình hạn chế và tiến độ thực hiện hợp đồng chậm.

Việc quản lý, thực hiện hợp đồng sau đấu thầu của một số gói thầu chưa tuân thủ các quy định của HSMT, cam kết của nhà thầu trong HSDT và hợp đồng đã ký kết như chậm tiến độ, tùy tiện điều chỉnh hợp đồng… Còn một số cán bộ thiếu tinh thần trách nhiệm trong tổ chức đấu thầu, không chủ động triển khai công việc, không thực hiện đầy đủ quyền và trách nhiệm của mình theo quy định…

Còn UBND TP. Hải Phòng cũng cho biết, một số chủ đầu tư trên địa bàn TP. Hải Phòng chưa thường xuyên cập nhật các văn bản, quy định mới về đấu thầu để áp dụng trong công việc, dẫn đến tình trạng các bước thực hiện đấu thầu, chỉ định thầu chưa hợp lý, chưa đảm bảo tiết kiệm. Chất lượng của HSMT tại một số gói thầu còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra cho công tác lựa chọn nhà thầu. Các yêu cầu của HSMT còn chung chung, các tiêu chí đánh giá còn hình thức…

Bên cạnh đó, một số chủ đầu tư lại không thực hiện nghiêm túc và đầy đủ chế độ báo cáo về công tác đấu thầu theo quy định, gây khó khăn trong việc kiểm tra, theo dõi của cơ quan quản lý nhà nước; công tác kiểm tra về đấu thầu của cơ quan quản lý nhà nước cũng còn hạn chế.

Chuyên đề