 |
| Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng (Nghệ An) là công trình đầu mối đa mục tiêu với tổng mức đầu tư 5.552 tỷ đồng. Ảnh: Thành Duy Na |
Dự án này được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT)) phê duyệt đầu tư từ năm 2009, khởi công năm 2010, có tổng mức đầu tư 4.455 tỷ đồng. Năm 2023, Dự án được phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư lên 5.552 tỷ đồng. Dự án do Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 làm chủ đầu tư Hợp phần cụm công trình đầu mối, Sở NN&MT Nghệ An làm chủ đầu tư Hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xây dựng hệ thống trạm bơm, kênh trạm bơm lấy nước từ sông Hiếu. Đây là công trình đầu mối đa mục tiêu, với nhiệm vụ cấp nước tưới cho gần 19.000 ha đất nông nghiệp ven sông Hiếu, cấp nước sinh hoạt và công nghiệp, điều tiết lũ, hỗ trợ phát triển thủy điện với tổ máy 45MW...
Trong kỳ báo cáo giám sát, đánh giá thực hiện đầu tư 6 tháng đầu năm 2025, các chủ đầu tư cho biết, nhiều hạng mục của Dự án đến nay đã cơ bản hoàn thành như: cụm công trình đầu mối, các tuyến kênh dẫn dòng, đường thi công, hệ thống điện phục vụ thi công, trạm biến áp và phần lớn hạng mục đập phụ 1, 2, 3. Các trạm bơm như Vực Giống, Gò Vừng, Hòn Rô, Tân Khai, Cây Khế… đã được nghiệm thu. Dự kiến ngày 19/8 tới, cụm công trình đầu mối của Dự án sẽ được khánh thành.
Về công tác giải ngân, Ban Quản lý đầu tư và xây dựng thủy lợi 4 cho biết, tổng giá trị đã thực hiện của cụm công trình đầu mối từ thời điểm khởi công đến hết tháng 6/2025 đạt 1.882 tỷ đồng, tương đương 90,1% tổng mức đầu tư. Năm 2025, Hợp phần cụm công trình đầu mối được giao 249 tỷ đồng, trong đó, khối lượng thực tế thực hiện trong 6 tháng đầu năm đạt 38,944 tỷ đồng, tương ứng 15,7% kế hoạch vốn năm 2025, cho thấy tiến độ thực tế chậm hơn so với yêu cầu.
Tại Hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và xây dựng hệ thống trạm bơm, kênh trạm bơm lấy nước từ sông Hiếu, Sở NN&MT Nghệ An cho biết, năm 2025, kế hoạch vốn được giao là 764 tỷ đồng, giải ngân đến nay mới đạt hơn 74 tỷ đồng. Đối với các hạng mục đang thực hiện, Gói thầu số 14 Phần xây lắp kênh tiêu thông hồ, kênh tiêu Châu Bình, nhà quản lý, đường thi công kết hợp quản lý; Gói thầu số 02 Phần xây lắp hệ thống thoát nước và san nền hạ lưu đập phụ 1 dự kiến sẽ hoàn thành vào ngày 30/10/2025. Các phần việc chưa thực hiện gồm: Gói thầu Hạng mục hoàn trả đường dân sinh; Gói thầu Hạng mục điều chỉnh, bổ sung kênh tiêu Châu Bình phấn đấu hoàn thành công tác đấu thầu và trao hợp đồng trước ngày 27/9/2025.
Đối với công tác xây dựng khu tái định cư, Chủ đầu tư cho biết, khu tái định cư sau đập phụ 1 hiện đã thi công đạt 58% khối lượng; khu sản xuất vị trí 1, 2, 3, khu vực dốc 77 Bản Lầu 2; khu vực sản xuất Na Cáng, Bản Bình 3; khu sản xuất Đồng Lùng, Bản Lầu 2 hiện nay đã trao hợp đồng, nhưng do khó khăn trong giải phóng mặt bằng (GPMB) nên chưa thể khởi công xây dựng. Theo yêu cầu của UBND tỉnh Nghệ An, các khu tái định cư này phải hoàn thành trước ngày 30/7/2025, nhưng theo đánh giá của Chủ đầu tư là không thể đáp ứng tiến độ.
Sở NN&MT Nghệ An cho biết, Dự án đang gặp phải hàng loạt khó khăn lớn ảnh hưởng đến tiến độ chung, đặc biệt là công tác GPMB. Vùng lòng hồ trên cao trình +71,86m hiện vẫn còn 185 ha chưa hoàn tất GPMB, liên quan đến khoảng 78 hộ dân ở huyện Quỳ Châu (cũ) và 40,75 ha ở huyện Nghĩa Đàn (cũ). Một số tuyến đường và công trình phụ trợ như đường thi công, các khu tái định cư, khu sản xuất… đang tạm dừng do vướng GPMB và chưa thống nhất được phương án di dời, bồi thường. Ngoài ra, việc sắp xếp lại bộ máy chính quyền ảnh hưởng lớn đến dự kiến chi phí và tiến độ thực hiện đền bù.
Bộ NN&MT đánh giá, qua theo dõi Hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, tiến độ vẫn rất chậm (điều chỉnh thiết kế cơ sở, công tác cắm mốc trích đo, kiểm kê...), nguy cơ không đảm bảo hoàn thành Dự án trước ngày 31/12/2025. Bộ NN&MT đề nghị UBND tỉnh Nghệ An, Sở NN&MT Nghệ An, các địa phương trong vùng Dự án chịu trách nhiệm toàn diện trong thực hiện công tác bồi thường GPMB, tăng cường nhân lực khẩn trương triển khai thực hiện; đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo hoàn thành Dự án trước ngày 31/12/2025.
Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng có vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển nông nghiệp và phòng chống thiên tai cho khu vực Bắc Trung Bộ. Dù còn nhiều khó khăn, song với sự vào cuộc quyết liệt của Bộ NN&MT cùng sự phối hợp của các địa phương, kỳ vọng công trình sẽ hoàn tất đúng tiến độ, phát huy tối đa hiệu quả và phục vụ lâu dài cho đời sống nhân dân trong vùng.
