 |
| Phối cảnh dự án điện hạt nhân Ninh Thuận năm 2016 (nguồn: ảnh Tư liệu - CP) |
Dự thảo Nghị quyết gồm 5 điều, quy định về tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thuộc Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận thành dự án độc lập và một số cơ chế, chính sách đặc thù liên quan đến bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thuộc Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận.
Đề cập về sự cần thiết phải tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thuộc Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận thành dự án độc lập, tại Dự thảo Tờ trình, Bộ Tài chính cho biết, thực hiện kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ về tình hình thực hiện dự án di dân, tái định cư và giải phóng mặt bằng phục vụ các nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, Bộ được giao chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp, UBND tỉnh Khánh Hòa và các cơ quan liên quan xây dựng Dự thảo Nghị quyết của Chính phủ về việc tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thành dự án độc lập.
Về cơ sở chính trị, Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII đồng ý tái khởi động chương trình điện hạt nhân và dự án điện hạt nhân Ninh Thuận, coi đây là bước đi phù hợp với xu hướng toàn cầu và nhu cầu phát triển quốc gia. Thông báo số 121-TB/VPTW của Bộ Chính trị ngày 06/02/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng cũng nêu rõ yêu cầu, triển khai nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận để hoàn thành dự án vào năm 2030-2031, đồng bộ với kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng và 85 năm thành lập nước.
Căn cứ Nghị quyết số 41/2009/QH12 ngày 25/11/2009 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận; Luật Đầu tư công và Luật Đất đai; ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo 395/TB-VPCP, Dự thảo Nghị quyết này được xây dựng trên cơ sở các căn cứ pháp lý chặt chẽ.
Hơn nữa, trên thực tế, hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải phóng mặt bằng cho các Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đang gặp một số khó khăn, vướng mắc, dẫn đến chậm trễ trong triển khai.
Cụ thể, Quyết định số 794/QĐ-TTg ngày 8/6/2015 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Dự án di dân, tái định cư của các dự án nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận đã không còn phù hợp với tình hình hiện tại, cần dừng thực hiện để điều chỉnh cho phù hợp với tình hình thực tế (tổng diện tích thu hồi theo quyết định cũ là 1.279,52 ha/1.288 hộ, với tổng số 4.911 nhân khẩu; nhưng theo cập nhật hiện tại là 1.130,14 ha/1.153 hộ, với tổng số 5.229 nhân khẩu).
Theo báo cáo của UBND tỉnh Khánh Hòa, phương án bố trí tái định cư và cơ sở hạ tầng để đáp ứng được các khu tái định cư, với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 12.392 tỷ đồng (tăng so với Quyết định số 794/QĐ-TTg), trong đó Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 khoảng 6.446 tỷ đồng và Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 khoảng 5.946 tỷ đồng. Đến nay, công tác kiểm kê đã cơ bản hoàn thành, nhưng cần cơ chế, chính sách đặc biệt để đẩy nhanh tiến độ, đảm bảo bàn giao mặt bằng trong năm 2025 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 35/TB-VPCP ngày 07/02/2025.
Việc chờ hoàn tất thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư của các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 của các chủ đầu tư (Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Tập đoàn Dầu khí Việt Nam) sẽ mất nhiều thời gian, có thể phát sinh chi phí và không đảm bảo tiến độ bàn giao mặt bằng cho Dự án trong năm 2025.
“Việc tách Dự án và bổ sung một số cơ chế, chính sách đặc thù như đề xuất của UBND tỉnh Khánh Hòa sẽ giúp xử lý kịp thời các vướng mắc, đảm bảo quyền lợi của người dân bị ảnh hưởng, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho việc cập nhật nội dung vào Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi của các dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2, phù hợp với chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 395/TB-VPCP nêu trên”, Bộ Tài chính đề xuất.
Theo Dự thảo Nghị quyết, UBND tỉnh Khánh Hòa được đề xuất làm cơ quan chủ quản Dự án và cho phép UBND tỉnh Khánh Hòa quyết định đầu tư Dự án khi cấp có thẩm quyền chưa điều chỉnh chủ trương đầu tư và phê duyệt Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận theo quy định.
Đề cập về đề xuất này, Bộ Tài chính cho hay, Dự án này trước đây do Bộ Công thương trình, việc triển khai thực hiện Dự án thuộc trách nhiệm của Bộ Công thương. Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 1 Dự thảo Nghị quyết này, Chính phủ đã tách thành Dự án độc lập và giao UBND tỉnh Khánh Hòa thực hiện Dự án. Do vậy, cần thiết quy định UBND tỉnh Khánh Hòa là cơ quan chủ quản để giao vốn thực hiện Dự án, bảo đảm tiến độ theo yêu cầu. Khoản 11, Điều 4 Luật Đầu tư công quy định: “Cơ quan chủ quản là Bộ, cơ quan trung ương và địa phương quy định tại khoản 4 Điều này quản lý chương trình, dự án”…
Cũng tại Dự thảo Nghị quyết, Bộ Tài chính đề xuất áp dụng hình thức chỉ định thầu theo quy trình rút gọn đối với các gói thầu tư vấn, phi tư vấn để thực hiện Dự án. Đề xuất này phù hợp quy định tại Nghị quyết số 189/2025/QH15 của Quốc hội và Nghị định số 214/2025/NĐ-CP của Chính phủ.
