 |
| Nhà thầu phải chủ động tăng cường năng lực, tạo dựng uy tín với các chủ đầu tư để có thể nắm bắt cơ hội tại những dự án, gói thầu tiếp theo. Ảnh minh họa: Tiên Giang |
Trong đó, nhiều nội dung sửa đổi tại Luật Đấu thầu được đánh giá cao, đặc biệt là cơ chế phân cấp, phân quyền cho chủ đầu tư trong lựa chọn nhà thầu, được kỳ vọng sẽ tạo động lực để nhà thầu gây dựng uy tín và phát triển thương hiệu bền vững.
Để được “chọn mặt gửi vàng”
Chia sẻ với phóng viên, Lãnh đạo Công ty TNHH Đầu tư xây dựng Dacinco cho biết, quy định mới về phân cấp, phân quyền cho chủ đầu tư trong lựa chọn nhà thầu tại Luật số 90/2025/QH15 giúp chủ đầu tư thêm quyền chủ động và tăng tính linh hoạt trong lựa chọn nhà thầu. Đây là cơ hội cho các nhà thầu có năng lực tài chính vững mạnh, có kinh nghiệm và uy tín trong thực hiện hợp đồng. Để được “chọn mặt gửi vàng”, nhà thầu sẽ phải chủ động đầu tư máy móc, thiết bị để tăng cường năng lực, nỗ lực tạo dựng uy tín với chủ đầu tư trong quá trình thực hiện hợp đồng, khẳng định tên tuổi của mình nhằm tiếp tục được lựa chọn trong những công trình tiếp theo. Khi đó, uy tín, thương hiệu trở thành tài sản vô hình mà mỗi nhà thầu phải “chăm chút”, bồi đắp ở từng hạng mục công trình “ghi dấu chân” của riêng mình.
Ông Phạm Văn Khôi, Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành cho rằng, khi chủ đầu tư có quyền chủ động áp dụng hình thức, phương thức lựa chọn nhà thầu phù hợp với gói thầu thì con đường duy nhất cho nhà thầu là phải gây dựng uy tín và thương hiệu riêng để được lựa chọn. Cơ chế này sẽ đào thải nhà thầu yếu kém, có “vết” trong thực hiện hợp đồng. Trong quá trình thực hiện, nếu có khó khăn thì phải tìm cách để vượt qua, khẳng định bản lĩnh và “tên tuổi” của mình, giảm thiểu tình trạng “tham bát bỏ mâm”, vì lợi nhỏ mà làm suy giảm lòng tin của chủ đầu tư hay chuyện trúng thầu xong chây ì trong thực hiện hợp đồng, làm chậm tiến độ gói thầu/dự án.
Theo ông Trần Hữu Quân, Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Ngọc Diệp, cơ chế trao quyền chủ động cho chủ đầu tư sẽ giúp bỏ được tình trạng nhà thầu làm ăn chộp giật, manh mún cố tình bỏ thầu giá rẻ để trúng thầu. Sau khi trúng thầu, do thiếu năng lực thực hiện, nhà thầu thường đưa ra nhiều yêu sách với chủ đầu tư để trì hoãn thi công công trình. Việc đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho chủ đầu tư sẽ giúp các chủ đầu tư nâng cao khả năng thẩm định, đánh giá để chọn được nhà thầu có năng lực phù hợp, thực hiện gói thầu đảm bảo tiến độ và chất lượng như mong muốn. Cơ chế này cũng sẽ thúc đẩy các nhà thầu chuẩn hóa đội ngũ nhân sự, máy móc, chấp hành tốt các quy định pháp luật liên quan để xây dựng uy tín và thương hiệu cho riêng mình.
Siết trách nhiệm nhà thầu và chủ đầu tư
Cán bộ đấu thầu của Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cho biết, theo quy định tại Luật số 90/2025/QH15, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội là đơn vị sự nghiệp công lập tự chủ chi thường xuyên (nhóm 2) nên sẽ được tự quyết định đối với hoạt động mua sắm, đầu tư không sử dụng ngân sách nhà nước. Quy định khá mở nhưng bên cạnh đó là cơ chế siết trách nhiệm của chủ đầu tư cũng như nhà thầu được lựa chọn trong việc phải giải trình thỏa đáng, bảo đảm tính công khai và minh bạch của quá trình đấu thầu. Trước mắt, trong giai đoạn chờ các văn bản hướng dẫn cụ thể, rõ ràng, Bệnh viện sẽ ưu tiên triển khai đấu thầu rộng rãi như cách làm truyền thống. Sau khi có khung pháp lý đầy đủ (bao gồm cả việc đơn vị có quy chế chi tiêu nội bộ), đồng thời đủ nhân lực thực hiện thì sẽ phân chia loại gói thầu, dự án để áp dụng hình thức, phương thức lựa chọn nhà thầu phù hợp. Trong trường hợp cấp bách phục vụ nhu cầu khám chữa bệnh, cần cung cấp hàng nhanh (hóa chất, vật tư y tế, thuốc), sẽ ưu tiên chỉ định thầu hoặc mua sắm trực tiếp từ các nhà thầu có uy tín, từng cung ứng thuốc cho Bệnh viện. Cách làm này sẽ tạo lợi thế cho những nhà thầu có năng lực, có trách nhiệm trong thực hiện các hợp đồng trước đó.
Theo Lãnh đạo Bệnh viện Nhi Trung ương, dù pháp luật phân cấp, phân quyền cho chủ đầu tư trong lựa chọn nhà thầu, nhưng phía Bệnh viện sẽ thận trọng trong việc áp dụng quyền tự quyết này. Đối với mỗi dự án, từng loại gói thầu, Bệnh viện sẽ xem xét kỹ và tham vấn cơ quan chuyên môn, đội ngũ tư vấn trước khi đưa ra quyết định cụ thể để tránh phát sinh hệ lụy về sau. Dù đấu thầu hay chỉ định thầu, mục đích cao nhất vẫn là lựa chọn được nhà thầu xứng đáng, bảo đảm hiệu quả sử dụng nguồn lực và chất lượng sản phẩm.
Ông Lê Đình Cường, Phó Giám đốc Bệnh viện Phụ sản Trung ương cho rằng, cơ chế phân cấp, phân quyền sẽ giúp chủ đầu tư chọn được nhà thầu phù hợp một cách nhanh chóng trong các trường hợp cấp bách như phát sinh nhu cầu vật tư tiêu hao tăng đột biến, sửa chữa máy móc, thay thế phụ kiện để bảo đảm tính tương thích với hệ thống máy móc đang hoạt động, kịp thời đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh của Bệnh viện. Trong những trường hợp này, Bệnh viện sẽ ưu tiên lựa chọn các nhà thầu có tên tuổi, có uy tín tham gia cung cấp hàng hóa để bảo đảm hiệu quả thực thi.
Theo cán bộ đấu thầu của Bệnh viện Trung ương quân đội 108, việc trao quyền chủ động cho chủ đầu tư là các bệnh viện trong áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu là cơ hội, động lực để các nhà thầu nỗ lực hoàn thiện và vươn lên, bồi đắp uy tín và danh dự theo năm tháng để đón các cơ hội việc làm. Khi có quyền chủ động áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu, chủ đầu tư sẽ sàng lọc kỹ nhà thầu để thực hiện gói thầu. Do đó, nhà thầu phải có uy tín và năng lực thực sự thì mới được “chọn mặt gửi vàng”. Dù chọn lựa nhà thầu theo hình thức nào thì trách nhiệm giải trình vẫn thuộc về chủ đầu tư trước cơ quan chức năng và xã hội về tính công bằng, minh bạch, công khai và hiệu quả của gói thầu.
