Đồng thời xử lý nghiêm minh các vi phạm quản lý kinh tế của các cá nhân, tập thể gây thua lỗ tại các dự án, nhà máy ngành Công Thương.
“Bắt bệnh” 12 đại dự án thua lỗ
Theo số liệu báo cáo, 12 dự án, nhà máy của ngành Công Thương này có tổng mức đầu tư là 63.610 tỷ đồng. Trong đó, vốn chủ sở hữu 14.350 tỷ đồng. Còn lại khoảng 47.000 tỷ đồng (chiếm 75% tổng mức đầu tư) là đi vay, trong đó vay ngân hàng là 41.800 tỷ, vay nước ngoài có bảo lãnh là 6.600 tỷ.
Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cho biết, trong số 12 dự án trên thì có 6 nhà máy vận hành nhưng thua lỗ, gồm 4 nhà máy phân đạm, Nhà máy đóng tàu Dung Quất và công ty Thép Việt-Trung. 3 dự án, nhà máy dừng thi công là dự án nhà máy Ethanol Phú Thọ, Nhà máy Bột giấy Phương Nam và Nhà máy Gang Thép Thái Nguyên giai đoạn 2. Ba nhà máy dừng hoạt động là Nhiên liệu Sinh học Bình Phước, Nhiên liệu Sinh học Dung Quất và Sơ sợi Đình Vũ.
Trong số này, 10 nhà máy đang hoạt động hay dừng sản xuất có lỗ luỹ kế là 16.126 tỷ đồng (tại thời điểm 31/12/2016) và vốn chủ sở hữu chỉ còn 3.956 tỷ đồng trong đó nhiều nhà máy âm vốn chủ sở hữu.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ chỉ rõ: “Bệnh chung thứ nhất của 12 dự án, nhà máy là khi lập dự án, phê duyệt dự án thì làm rất nhanh nhưng khi tổ chức thực hiện, quản lý đầu tư xây dựng cơ bản rất trì trệ, vướng mắc pháp lý với các nhà thầu EPC, điều chỉnh tổng mức đầu tư tăng thêm 43% so với dự toán, nhiều dự án kéo dài tới giờ chưa xong, có nhà máy xong rồi nhưng không hoạt động được”. Bệnh chung thứ 2 là khi lập phương án đầu tư, sản xuất kinh doanh thì thông số đầu vào khả quan, chi phí sản xuất thấp và giá trị đầu ra cao nhưng khi vận hành thì thông số đầu vào cao còn giá trị đầu ra thì thấp.
Tuy nhiên, sau khi quyết liệt tháo gỡ khó khăn cho các dự án, nhà máy thì đến nay, tình hình đã có chuyển biến tích cực. 4 nhà máy đạm hoạt động tốt tới 80% công suất. Còn Nhà máy thép Việt- Trung đã đàm phán lại với phía Trung Quốc, xoay chuyển tình thế có lợi cho Tổng công ty Thép, thay đổi thành viên mô hình quản trị sang 2 thành viên và tình hình sản xuất kinh doanh trong 6 tháng qua đã có lãi 67 tỷ đồng.
Doanh nghiệp phải chủ động khắc phục
Nhấn mạnh phương hướng xử lý các dự án, nhà máy trong thời gian tới, Trưởng Ban chỉ đạo của Chính phủ yêu cầu các đơn vị liên quan bám sát Kết luận của Bộ Chính trị, sớm giải quyết dứt điểm các tồn tại vướng mắc, khắc phục tối đa thiệt hại cho nhà nước theo lộ trình hết năm 2017 hoàn thành phương án, trình cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và tổ chức xong việc triển khai các phương án (kể cả bán được Nhà máy Bột giấy Phương Nam), hết năm 2018 xử lý căn bản các yếu kém và tới năm 2020 thì hoàn thành xử lý các nhà máy, dự án này.
Về quan điểm thực hiện, Phó Thủ tướng khẳng định: “Kiên quyết xử lý theo thị trường cơ chế với 2 điểm là tôn trọng nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các doanh nghiệp và Nhà nước kiên quyết không cấp thêm vốn vào các dự án, nhà máy. Kiên quyết xử lý sớm các vướng mắc pháp lý của các dự án. Ưu tiên bán dự án, nhà máy cho các nhà đầu tư ngoài nhà nước, cho phép giải thể các dự án không có khả năng, thu hồi tối đa tài sản,...”.
Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng, giá trị của các dự án này tương ứng với 3 tỷ USD, nay đang bị “chôn vùi”, không đóng góp được cho nền kinh tế nên cần phải được khơi thông càng nhanh càng tốt. Vẫn có hướng đi cho các dự án nếu chúng ta bắt tay vào việc theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị, Chính phủ. Phó Thủ tướng đề nghị các bộ, nhất là các Tập đoàn, Tổng công ty liên quan phải sắn tay vào việc với tinh thần “Ai không làm và làm không xong thì phải thay thế”.