Cải thiện thực chất môi trường kinh doanh: Giải pháp hỗ trợ phi tài chính quan trọng để phục hồi

Nhiều doanh nghiệp, hiệp hội doanh nghiệp phản ánh còn gặp vướng mắc trong thu phí sử dụng hạ tầng, dịch vụ, tiện ích công cộng khu vực cảng biển… Ảnh: Lê Tiên

Cải cách chững lại

Tại Hội nghị triển khai Nghị quyết số 02/NQ-CP về thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội tổ chức ngày 3/3/2022, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) Trần Duy Đông nhìn nhận, cải cách môi trường kinh doanh từ năm 2020 do tác động của đại dịch Covid-19 có xu hướng chững lại.

Trên bảng xếp hạng toàn cầu, một số chỉ tiêu cải thiện chưa bền vững, còn không ít chỉ tiêu mà chất lượng và thứ hạng của Việt Nam còn thấp hoặc chưa được cải thiện, thậm chí giảm bậc. Năm 2021, nhiều chỉ số giảm điểm hoặc giảm bậc so với năm 2020.

TS. Nguyễn Đình Cung, nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho biết, đại dịch Covid-19 và những ưu tiên cao độ cho chống dịch, bảo vệ sinh mạng người dân trong khoảng 2 năm qua đã phần nào làm chùng lại tiến độ cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh. Thậm chí, có sự đứt gãy nhất định của quá trình cải cách và xu thế cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh. Có một số biểu hiện kháng cự đã xuất hiện và làm chậm lại quá trình cải cách.

Đáng lo ngại hơn, theo ông Đậu Anh Tuấn, Trưởng ban Pháp chế thuộc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, nhiều dự thảo quy phạm pháp luật sửa đổi từ thông tư, nghị định tới luật đang quay trở lại xu hướng chặt chẽ, ngặt nghèo với hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp (DN). Chẳng hạn như Dự thảo Báo cáo đánh giá tác động các chính sách đề nghị xây dựng Luật Giá (sửa đổi) đề xuất điều kiện kinh doanh khắt khe với DN thẩm định giá; hay Dự thảo đề xuất sửa đổi, bổ sung Nghị định 107/2018/NĐ-CP về kinh doanh xuất khẩu gạo đang quay trở lại quy định điều kiện kinh doanh với việc áp đặt quy mô kho bãi đối với DN xuất khẩu gạo… Những quy định này nếu được ban hành có thể gây khó khăn, tạo gánh nặng chi phí, ảnh hưởng đến quá trình phục hồi của DN.

Bên lề Hội nghị, đại diện Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản, Hiệp hội DN nhỏ và vừa Việt Nam, Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam… cho biết còn gặp khó khăn, trở ngại liên quan đến thủ tục hành chính; bất cập, vướng mắc trong thu phí sử dụng hạ tầng, dịch vụ, tiện ích công cộng khu vực cảng biển…

Cấp thiết cải thiện thực chất và mạnh mẽ

Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng tốc cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh mạnh mẽ, thực chất, Thứ trưởng Trần Duy Đông cho rằng, đây là giải pháp hỗ trợ phi tài chính vô cùng quan trọng đối với DN và người dân để hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế. Vì thế, hoạt động này phải được thực hiện thực chất, mạnh mẽ và quyết liệt hơn.

“Ngay từ những ngày đầu năm, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 02 với thiết kế tổng thể về mục tiêu, nhiệm vụ và giải pháp cho cả nhiệm kỳ (đến năm 2025) và một số nhiệm vụ trọng tâm cho năm 2022, qua đó góp phần thực hiện thành công Nghị quyết số 11/NQ-CP ngày 30/1/2022 của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và triển khai Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ hỗ trợ Chương trình”, Thứ trưởng Trần Duy Đông nhấn mạnh.

Theo ông Cung, có 3 lý do chính dẫn đến cần phải gia tốc cải cách môi trường kinh doanh. Thứ nhất là kinh nghiệm quốc tế và trong nước cho thấy, cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh luôn là một trong những yếu tố quan trọng hàng đầu đối với phục hồi và gia tăng tốc độ tăng trưởng kinh tế trong và sau đại dịch. Hai là, cộng đồng DN đã chịu tác động nặng nề của đại dịch và đang rất cần môi trường kinh doanh thuận lợi, an toàn hơn, giảm thiểu mọi chi phí để phục hồi, mở rộng đầu tư kinh doanh. Ba là, các nỗ lực tiếp tục cải cách, cải thiện môi trường kinh doanh lúc này là rất đúng thời điểm để khẳng định sự chững lại vừa qua chỉ là bất khả kháng, tạm thời. Từ đó, các cải cách sẽ có tác động lớn đến phục hồi và gia tăng tốc độ tăng trưởng.

Bà Virginia Foote, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thương mại Mỹ tại Việt Nam nhận định, trong tương lai, khi tất cả các quốc gia cạnh tranh về chuỗi cung ứng, thì một môi trường pháp lý công bằng, minh bạch và có thể dự đoán được, coi trọng sự đổi mới là con đường tốt nhất không chỉ để thu hút đầu tư mới mà còn để duy trì và tăng trưởng đầu tư đã có ở Việt Nam.