|
| Nghị định số 175/2024/NĐ-CP đã đơn giản hóa nhiều thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng. Ảnh: Tiên Giang |
 |
Ông Hoàng Anh Tuấn |
Thưa ông, công tác quản lý hoạt động xây dựng đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng thực tiễn Báo Đấu thầu tiếp nhận phản ánh từ nhà đầu tư, nhà thầu cho rằng vẫn còn khó khăn khi thực hiện hoạt động xây dựng, cả vốn công và tư. Ông nhận định như thế nào về vấn đề này?
Hoạt động đầu tư xây dựng là lĩnh vực quan trọng, tạo ra động lực, tài sản cố định cho nền kinh tế đất nước và hạ tầng, cảnh quan đô thị, môi trường sống cho người dân. Tuy nhiên, đây là lĩnh vực khó, chịu tác động rộng, nhiều yếu tố từ điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội và chịu sự điều chỉnh của nhiều chính sách, đạo luật khác nhau nên phải đối mặt với nhiều khó khăn trong thực tiễn.
Tôi cho rằng, trong bối cảnh kinh tế, khoa học công nghệ, trình độ sản xuất đang chuyển biến nhanh, mạnh và yêu cầu đầu tư hạ tầng quy mô lớn, đáp ứng ngay để phát triển kinh tế thì việc nghiên cứu tháo gỡ các điểm vướng và thiết kế chính sách đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới là rất then chốt, cần thiết và cấp bách.
Như chúng ta đã biết, dự án đầu tư xây dựng thường trải qua thời gian dài, chịu sự điều tiết của nhiều quy định pháp luật qua các thời kỳ khác nhau. Một số quy định pháp luật sớm bị lạc hậu, thiếu đồng bộ và phát sinh bất cập như quy định về quy hoạch làm cơ sở lập dự án và cấp phép xây dựng; công trình ngầm trong các cấp độ quy hoạch; điều chỉnh dự án khi điều chỉnh thiết kế… dẫn đến thời gian chuẩn bị đầu tư, thực hiện dự án bị kéo dài, gây lãng phí xã hội.
Như ông vừa chia sẻ, hệ thống pháp luật là ưu tiên hàng đầu trong giải quyết vướng mắc thực tiễn đầu tư xây dựng, Nghị định số 175 đã có những sửa đổi gì để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc thực tế?
Nghị định số 175 quy định rõ hơn về các loại quy hoạch hoặc văn bản pháp lý tương đương được sử dụng làm cơ sở lập dự án, đồng thời là cơ sở cấp giấy phép xây dựng để giải quyết thực tiễn các dự án được hình thành từ nhiều loại quy hoạch theo pháp luật chuyên ngành cũng như tình trạng một số địa phương còn chưa phủ kín đồng bộ quy hoạch. Bổ sung quy định về công trình ngầm, tầng hầm của công trình xây dựng đồng bộ với quy định của Luật Quy hoạch đô thị và nông thôn, giải quyết vướng mắc về việc thiếu thông tin về tầng hầm tại các cấp độ quy hoạch.
Thực tế triển khai luôn phát sinh việc điều chỉnh một số nội dung của dự án so với quy hoạch, của thiết kế bước sau so với thiết kế bước trước. Nghị định đã quy định rõ, thiết kế cơ sở được điều chỉnh một số chỉ tiêu, thông số về quy hoạch như bố cục, hình khối… khi bảo đảm chỉ tiêu sử dụng đất và các chỉ tiêu khống chế tại đồ án quy hoạch; thiết kế sau thiết kế cơ sở được điều chỉnh một số thông số so với thiết kế cơ sở đã được duyệt để không gây phát sinh thủ tục, làm kéo dài thời gian thực hiện dự án nhưng vẫn bảo đảm mục tiêu quản lý nhà nước.
Nghị định cũng quy định rõ về hồ sơ, nội dung, khung tiêu chí cụ thể áp dụng dụng thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, thiết kế triển khai sau thiết kế cơ sở, đồng bộ với với Luật Đầu tư, Luật Nhà ở, pháp luật về lâm nghiệp, phòng cháy, chữa cháy.
Đồng thời, hệ thống hóa đầy đủ, rõ ràng các loại giấy tờ hợp pháp đất đai làm cơ sở cấp giấy phép xây dựng, đồng bộ với luật và các nghị định về đất đai mới ban hành.
Trong quá trình xây dựng Nghị định, Bộ Xây dựng cho biết sẽ tiếp tục phân cấp mạnh hơn trong quản lý hoạt động xây dựng. Tinh thần này được quy định tại Nghị định như thế nào, thưa ông?
Năm 2023, Bộ Xây dựng đã tham mưu với Chính phủ ban hành Nghị định số 35/2023/NĐ-CP phân cấp cho các cơ quan chuyên môn của UBND cấp tỉnh để thực hiện nhiệm vụ thẩm định dự án, thẩm định thiết kế. Hiện nay, khối lượng thẩm định dự án, thiết kế của cơ quan chuyên môn về xây dựng ở địa phương chiếm khoảng 60 - 80%, các bộ chuyên ngành thẩm định dự án, thiết kế khoảng 20%.
Thực hiện Kết luận số 97-KL/TW tại Hội nghị lần thứ 10 Ban Chấp hành Trung ương về “xây dựng thể chế phân cấp phân quyền nhiều hơn nữa” với phương châm “địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm”, Nghị định số 175 tiếp tục phân cấp mạnh mẽ hơn nữa các thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền của các bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành và của Bộ Xây dựng về cho địa phương thực hiện.
Cụ thể, về quản lý năng lực hoạt động xây dựng, đã phân cấp toàn bộ thẩm quyền cấp chứng chỉ hoạt động xây dựng, chứng chỉ hành nghề hạng I cho địa phương thực hiện.
Về thẩm quyền thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng, thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở, kiểm tra công tác nghiệm thu của cơ quan chuyên môn về xây dựng, Nghị định đã phân cấp triệt để cho địa phương thực hiện, các bộ quản lý công trình xây dựng chuyên ngành chỉ thẩm định, kiểm tra công tác nghiệm thu đối với dự án có công trình cấp đặc biệt, công trình phức tạp, chưa có quy chuẩn, tiêu chuẩn.
Đồng thời, cắt giảm tối đa thủ tục hành chính không cần thiết, như giảm loại dự án, công trình phải thẩm định tại cơ quan quản lý nhà nước thông qua mở rộng đối tượng dự án chỉ cần lập báo cáo kinh tế kỹ thuật (từ tổng mức đầu tư 15 tỷ lên 20 tỷ đồng, bổ sung các dự án bảo trì, duy tu, bảo dưỡng thuộc nhóm C); giảm tối đa các trường hợp điều chỉnh thiết kế bước sau không phải thực hiện điều chỉnh dự án; lược bỏ đối với một số lĩnh vực không còn cần thiết yêu cầu phải có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng của tổ chức và chứng chỉ hành nghề của cá nhân.
Với việc phân cấp triệt để như trên, dự kiến sau khi Nghị định có hiệu lực, số thủ tục hành chính từ cơ quan trung ương được phân cấp thêm cho địa phương thực hiện là khoảng 95% về thẩm định, kiểm tra công tác nghiệm thu và 100% về cấp chứng chỉ hành nghề, chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng; cấp phép xây dựng; cấp giấy phép cho nhà thầu nước ngoài và giảm khoảng 10% số hồ sơ yêu cầu thực hiện thủ tục thẩm định tại cơ quan nhà nước đối với các dự án, công trình có yêu cầu kỹ thuật đơn giản.
Để bảo đảm hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước khi thực hiện phân cấp, Nghị định số 175 đã bổ sung quy định để cơ quan chuyên môn về xây dựng thuộc các bộ chuyên ngành tăng cường kiểm tra việc tổ chức quản lý, thực hiện của cơ quan chuyên môn tại địa phương.
Nghị định số 175 có gì mới về thủ tục hành chính trong hoạt động xây dựng, thưa ông?
Nghị định đã đơn giản hóa rất nhiều thủ tục hành chính trong hoạt động đầu tư xây dựng. Trong đó, Nghị định đã chuẩn hóa hồ sơ yêu cầu trình nộp gắn với nội dung thực hiện thủ tục hành chính; lược bỏ tối đa các giấy tờ không cần thiết để rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục hành chính; bỏ yêu cầu cung cấp các thông tin, giấy tờ pháp lý đã có trên hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về hoạt động xây dựng và cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai (khi các hệ thống này đi vào hoạt động, chia sẻ, kết nối).
Nghị định loại bỏ các nội dung quản lý trùng lắp giữa các bước trong trình tự đầu tư; quy định rõ danh mục hồ sơ, tài liệu và yêu cầu cần tuân thủ khi thực hiện đánh giá tại các thủ tục hành chính về thẩm định, cấp giấy phép xây dựng, cấp chứng chỉ… để tăng cường minh bạch, trách nhiệm giải trình của các cơ quan quản lý nhà nước.
Nghị định cũng loại bỏ một số trường hợp yêu cầu phải có chứng chỉ năng lực hoạt động xây dựng; gộp một số lĩnh vực chứng chỉ hành nghề không yêu cầu chuyên môn chuyên biệt (quản lý dự án, giám sát xây dựng…) và kéo dài hiệu lực chứng chỉ hành nghề cá nhân từ 5 năm lên 10 năm.
Đồng thời, Nghị định quy định tăng cường chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ thông tin thông qua đẩy mạnh việc áp dụng hệ thống thông tin công trình (BIM). Việc kết hợp áp dụng BIM và hệ thống cơ sở dữ liệu trong quản lý hoạt động xây dựng về thẩm định, cấp giấy phép xây dựng sẽ là cơ hội để tăng tốc số hóa trong ngành xây dựng.
