 |
| Ngay cả khi có nền tảng thiết kế tốt, hệ thống PCCC vẫn cần kiểm tra, bảo trì và nâng cấp định kỳ. Ảnh minh họa: Gia An |
Tính toán an toàn cháy nổ ngay từ giai đoạn thiết kế
Theo ông Trần Ngọc Duy, Phó Giám đốc Dịch vụ Quản lý Bất động sản Savills Hà Nội, nguyên nhân gốc rễ của nhiều vấn đề PCCC thường xuất phát từ giai đoạn hình thành dự án. Sự thiếu phối hợp sớm giữa các bên, đặc biệt là đơn vị quản lý vận hành, khiến nhiều công trình dù có thiết kế ấn tượng nhưng lại gặp khó khăn khi bảo trì, nâng cấp hệ thống PCCC. Điều này không chỉ làm phát sinh chi phí mà còn tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ.
PGS.TS.KTS. Phạm Trọng Thuật, Trưởng bộ môn Kiến trúc Nhà ở thuộc Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội nhấn mạnh, sự tham gia của đội ngũ vận hành và kiểm soát an toàn kỹ thuật ngay từ khâu thiết kế sẽ giúp công trình vừa đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, vừa giảm tối đa điều chỉnh sau khi đưa vào sử dụng. Ông cảnh báo, việc sử dụng vật liệu kém chất lượng, thiết kế thiếu linh hoạt hoặc hệ thống thiếu đồng bộ có thể gây khó khăn trong nghiệm thu, phát sinh chi phí sửa chữa, nghiêm trọng hơn là làm tăng mức độ nguy hiểm khi xảy ra hỏa hoạn.
Ông Thuật phân tích, mối quan hệ giữa khả năng chống cháy và mức độ nghiêm trọng của hỏa hoạn là rất rõ ràng. Thiết kế chống cháy kém - như thiếu giải pháp ngăn cháy lan giữa các tầng, dùng vật liệu dễ cháy cho mặt ngoài hoặc nội thất, lối thoát hiểm không đạt chuẩn - có thể khiến thiệt hại gia tăng đáng kể. Vì vậy, xây dựng một hệ thống PCCC toàn diện ngay từ bản vẽ là yếu tố then chốt.
Theo ông, PCCC cần đảm bảo hai trụ cột chính: hệ thống chủ động (báo cháy, chữa cháy tự động, biển chỉ dẫn thoát hiểm, hút khói…) và hệ thống thụ động (ngăn cháy lan, bảo vệ kết cấu, đảm bảo lối thoát hiểm đạt tiêu chuẩn). Sự kết hợp chặt chẽ của hai hệ thống này sẽ tạo thành “lá chắn” toàn diện, từ phòng ngừa đến xử lý khi sự cố xảy ra.
Vận hành, bảo trì và cập nhật pháp lý - chìa khóa duy trì an toàn lâu dài
PGS.TS. Đào Hữu Dân, Trường Đại học PCCC cho biết, các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn cháy, đặc biệt là QCVN 06:2022/BXD, đang được cơ quan chức năng rà soát, siết chặt. Nghị định 105/2025/NĐ-CP cùng các thông tư liên quan cũng đặt ra yêu cầu cao hơn đối với vật liệu và thiết bị PCCC. Chủ đầu tư, đơn vị tư vấn và quản lý vận hành phải liên tục cập nhật quy định mới, tránh vừa vi phạm pháp lý vừa gây mất an toàn.
Ông Dân nhấn mạnh, vật liệu sử dụng trong công trình phải có khả năng chống cháy, không sinh khói độc khi cháy, không dẫn nhiệt nhanh. Thiết bị PCCC cần có nguồn gốc rõ ràng, đạt chuẩn kiểm định và được bảo trì định kỳ. Thiết kế mặt bằng, mặt đứng, cầu thang thoát hiểm cũng phải tính toán kỹ lưỡng: hành lang đủ rộng, lối thoát hiểm kép, khu lánh nạn an toàn, cấu tạo chống cháy cho các khu vực kỹ thuật và hệ thống đường ống xuyên tường/sàn.
Giới chuyên môn cho rằng, mỗi công trình nên xây dựng kịch bản cháy riêng phù hợp với đặc thù sử dụng: từ chung cư, văn phòng cho tới trung tâm thương mại. Kịch bản này cần xác định rõ vị trí và số lượng lối thoát hiểm, hệ thống báo cháy phù hợp, giải pháp thông gió - hút khói, và phương án phối hợp với lực lượng cứu hỏa chuyên nghiệp.
Savills Hà Nội lưu ý, ngay cả khi có nền tảng thiết kế tốt, hệ thống PCCC vẫn cần kiểm tra, bảo trì và nâng cấp định kỳ. Các chương trình huấn luyện, diễn tập cho cán bộ, cư dân và khách thuê giúp nâng cao kỹ năng thoát hiểm, đồng thời cải thiện khả năng ứng phó khi xảy ra sự cố. Việc kiểm soát chặt các hoạt động cải tạo, sửa chữa trong tòa nhà để không ảnh hưởng hệ thống PCCC hiện hữu cũng là yêu cầu bắt buộc.
“An toàn cháy nổ không chỉ là chi phí bắt buộc mà là khoản đầu tư chiến lược, giúp bảo vệ tài sản, uy tín và giá trị bất động sản. Khi thiết kế và vận hành được phối hợp chặt chẽ, dự án không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn tạo dựng niềm tin lâu dài với cộng đồng”, ông Duy khẳng định.
