 |
| Ảnh minh họa |
Thông tin tại Hội thảo Năng lượng tái tạo vùng Đồng bằng sông Cửu Long - Đột phá trong phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn tổ chức ngày 8/10/2025, ông Phạm Thy Hùng cho biết, hiện trên thế giới, đấu thầu là xu hướng chính trong LCNĐT thực hiện các dự án điện lực. Nhiều quốc gia đã áp dụng cơ chế này để LCNĐT thực hiện dự án điện như: Nam Phi, Ấn Độ, Đức, Hàn Quốc…
“Ở Nam Phi, LCNĐT thực hiện dự án NLTT được tổ chức đấu thầu công khai, tư vấn quốc tế giám sát quá trình này. Về tiêu chí, nước này đưa ra 2 tiêu chí chính để LCNĐT thực hiện dự án NLTT: giá bán điện và phi giá (tỷ lệ nội hóa, tạo việc làm) với tỷ trọng lần lượt là 70% và 30%. Nhà đầu tư tham gia đấu thầu LCNĐT phải chứng minh được năng lực kỹ thuật, vốn, môi trường… Sau quá trình tổ chức đấu thầu, Nam Phi thu hút được hàng trăm nhà đầu tư tham gia thực hiện các dự án NLTT, giá điện giảm mạnh”, ông Hùng chia sẻ.
Kinh nghiệm của các nước trong hoạt động này cho thấy, cần 3 yếu tố để đạt được thành công, đó là: có khung pháp lý rõ ràng và ổn định; có sự phân chia rủi ro hợp lý giữa nhà nước và nhà đầu tư; có hợp đồng minh bạch và cơ chế bảo đảm thanh toán. Lãnh đạo Cục Quản lý đấu thầu cho biết, từ kinh nghiệm quốc tế, Việt Nam từng bước thiết kế cơ chế đấu thầu minh bạch với tiêu chí đa chiều và có hợp đồng mua bán điện để thu hút các nhà đầu tư tư nhân đầu tư vào lĩnh vực này.
Theo Luật Điện lực, Luật Đấu thầu, dự án đầu tư kinh doanh điện thuộc trường hợp phải tổ chức đấu thầu LCNĐT. Hướng dẫn thực hiện, Điều 17 Nghị định số 56/2025/NĐ-CP nêu rõ, dự án đầu tư kinh doanh điện nằm trong Quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 hoặc Quy hoạch các tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 phải tổ chức đấu thầu khi có từ 2 nhà đầu tư trở lên quan tâm, bao gồm dự án: điện khí, điện than, điện NLTT (gió, mặt trời, thủy điện, sinh khối). Hoạt động LCNĐT các dự án đầu tư kinh doanh điện thực hiện theo Luật Đấu thầu.
Về trình tự thực hiện đấu thầu LCNĐT thực hiện dự án điện, Nghị định số 115/2024/NĐ-CP hướng dẫn Luật Đấu thầu về LCNĐT quy định, HĐND cấp tỉnh có quyết định danh mục các khu đất sẽ thực hiện đấu thầu LCNĐT có sử dụng đất; cơ quan nhà nước có thẩm quyền hoặc nhà đầu tư sẽ lập hồ sơ đề nghị chấp thuận chủ trương đầu tư, trong đó xác định hình thức đấu thầu…
Ông Hùng cho biết, theo quy định tại Luật Đất đai và Nghị định số 115/2024/NĐ-CP, một trong những điều kiện để đấu thầu LCNĐT dự án NLTT là phải có quy hoạch phân khu tỷ lệ 1/2000 hoặc quy hoạch chi tiết. Thời gian qua, Cục đã nhận được một số phản ánh cho rằng, yêu cầu phải có quy hoạch này khi tổ chức đấu thầu LCNĐT dự án NLTT là không phù hợp. Nghị định số 225/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 115/2024/NĐ-CP đã bỏ điều kiện này.
Về các hình thức LCNĐT, Luật số 90/2025/QH15 sửa đổi, bổ sung một số luật, trong đó có Luật Đấu thầu đã bổ sung một số hình thức như: chỉ định nhà đầu tư hoặc chỉ định nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt...
Ông Bùi Văn Thịnh, Tổng giám đốc Công ty CP Phong điện Thuận Bình cho rằng, đấu thầu là cơ chế lựa chọn nhà thầu công khai, minh bạch, cạnh tranh, hiệu quả, giúp lựa chọn được nhà đầu tư thực sự có năng lực, góp phần hóa giải thách thức về điện cho phát triển. Nhìn vào tình hình thu hút đầu tư các dự án NLTT hiện nay, ông Thịnh cho biết, nhà đầu tư chưa mặn mà bởi giá điện thấp; cơ chế, chính sách thiếu sự thống nhất, rủi ro cao…
Đại diện Công ty CP Cơ điện lạnh (REE) bổ sung, bên cạnh khó khăn liên quan đến thủ tục pháp lý, trong quá trình đầu tư dự án NLTT, nhà đầu tư còn gặp khó khăn liên quan đến giải phóng mặt bằng, hạ tầng truyền tải…
Lãnh đạo Sở Công Thương tỉnh Vĩnh Long chỉ ra, hiện có 3 “nút thắt” trong đầu tư dự án NLTT, đó là: thể chế, thủ tục đầu tư còn chồng chéo, kéo dài; hạ tầng truyền tải, giải tỏa công suất còn hạn chế; cơ chế LCNĐT cần minh bạch, linh hoạt và khuyến khích đổi mới sáng tạo.
Để thúc đẩy đầu tư phát triển NLTT, tại Hội thảo, các nhà đầu tư đề xuất một số giải pháp tháo gỡ, trong đó có vấn đề minh bạch hoạt động đấu thầu LCNĐT dự án NLTT.
Lãnh đạo Cục Quản lý đấu thầu cho biết, với Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, đến nay, 100% đấu thầu lựa chọn nhà thầu được thực hiện qua mạng. “Với đấu thầu LCNĐT, chúng tôi đang đưa dần từng khâu của quá trình LCNĐT lên Hệ thống, tiến tới có lộ trình LCNĐT qua mạng. Theo đó, các thông tin liên quan đến dự án đầu tư kinh doanh cũng như quá trình tổ chức LCNĐT sẽ dần được công khai như các gói thầu hiện nay”, ông Hùng nhấn mạnh.
