|
| Một trong những yếu tố đảm bảo thành công của dự án PPP là sự công khai, minh bạch về dự án được coi trọng và thực hiện đầy đủ. Ảnh: Lê Tiên |
Đối với dự án BT, thông tin hợp đồng dự án cũng gần như khép kín giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư. Chừng nào hợp đồng dự án BOT, BT chưa được công khai, sẽ vẫn còn bóng tối để cho những tiêu cực có nơi ẩn náu, hoành hành.
Cần bỏ những hợp đồng BOT có điều khoản mật
Sự thiếu minh bạch, công khai thông tin hợp đồng dự án chính là điều kiện thuận lợi cho những tiêu cực, móc ngoặc, những vấn đề nhức nhối của dự án BOT, BT thời gian qua được giữ trong bóng tối, khó giám sát, khó phản biện. Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Hà Nội Bùi Danh Liên từng bất bình về việc “hợp đồng BOT một bên là Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải ký, một bên là doanh nghiệp ký, bên ngoài không đóng dấu mật, tại sao lại có điều khoản bảo mật?”. Chính việc thiếu thông tin nên dù ông Liên là 1 đại biểu của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TP. Hà Nội cũng không có cơ sở để phản biện.
Có chuyên gia đã chia sẻ về chuyện chống tiêu cực, tốt nhất cứ chiếu sáng vào căn phòng tối, tự nhiên sẽ thấy chuột và dễ dàng đánh chuột mà không lo vỡ bình, và khi phòng sáng chuột cũng dần phải tự khắc bỏ chạy. Với dự án BOT, BT cũng vậy, không nên lo sẽ có tiêu cực xảy ra mà không dám làm, vì đây vẫn là những hình thức đầu tư hiệu quả nếu làm đúng, thay vào đó, cứ minh bạch tự khắc những góc khuất, những khoảng tối sẽ dần bị thu hẹp và những dự án BOT, BT đúng nghĩa sẽ có đất tồn tại.
Theo thông lệ quốc tế, một trong những yếu tố đảm bảo thành công của dự án PPP là sự công khai, minh bạch về dự án được coi trọng và thực hiện đầy đủ. Từ đó, tạo ra cơ chế giám sát hiệu quả, hạn chế tiêu cực, dần dần tạo ra một thị trường PPP minh bạch, lành mạnh, tạo niềm tin cho nhà đầu tư và sự đồng thuận cao cho việc vận hành dự án về sau.
Sẽ phải công khai những thông tin thực chất
Lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải gần đây có cho biết, Bộ đã yêu cầu các nhà đầu tư BOT phải công khai mức phí, thời gian thu phí để người dân giám sát. Tuy nhiên, theo nhiều ý kiến, những thông tin công khai này chưa đủ cơ sở để biết được hợp đồng dự án có hợp lý hay không, mức phí phải trả có đáng “đồng tiền bát gạo” hay không.
Với dự án BT, yêu cầu minh bạch, công khai thông tin càng cần thiết, vì dự án BT xây dựng xong bàn giao ngay, nhà đầu tư được đổi lại bằng quỹ đất. Người dân cần phải biết để xây dựng công trình này, Nhà nước đã phải trả bao nhiêu đất, cơ sở cho sự trao đổi này là như thế nào. Từ đó, mới có đủ thông tin để biết tài sản công được sử dụng có hiệu quả hay không.
Một thành viên Ban soạn thảo dự thảo Nghị định thay thế Nghị định 15/2015/NĐ-CP về đầu tư theo hình thức PPP cho biết, Dự thảo Nghị định dành 1 điều quy định về công khai thông tin hợp đồng dự án và các thông tin phải công khai sẽ cụ thể, thực chất hơn rất nhiều. Theo đó, trong thời hạn 7 ngày làm việc kể từ ngày ký kết hợp đồng dự án, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án có trách nhiệm công khai thông tin hợp đồng dự án trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Nội dung thông tin công khai gồm tên dự án; số hợp đồng, thời điểm ký kết hợp đồng; tên, địa chỉ của cơ quan nhà nước có thẩm quyền; tên, địa chỉ của nhà đầu tư; tên, địa chỉ của doanh nghiệp dự án (nếu thành lập); địa điểm thực hiện dự án, diện tích đất sử dụng.
Đặc biệt, phải công khai các thông số cơ bản để giám sát chất lượng công trình, dịch vụ nhà đầu tư cung cấp trong giai đoạn vận hành; tổng vốn đầu tư; vốn nhà đầu tư góp và huy động; phần Nhà nước tham gia thực hiện dự án (nếu có); loại hợp đồng, thời hạn hợp đồng, thời điểm dự kiến chuyển giao công trình dự án (nếu có); giá, phí hàng hóa, dịch vụ, các điều kiện hợp đồng liên quan đến doanh thu của dự án; quỹ đất, tài sản công tại cơ quan nhà nước, tài sản kết cấu hạ tầng dự kiến thanh toán cho nhà đầu tư hoặc quyền cùng khai thác công trình đối với dự án BT.
Trường hợp sửa đổi, bổ sung hợp đồng dự án dẫn đến thay đổi thông tin, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án cập nhật trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trong thời hạn 7 ngày kể từ ngày ký kết phụ lục hợp đồng. Những thông tin này được khuyến khích đăng tải trên trang thông tin điện tử của bộ, ngành, địa phương hoặc trên các phương tiện thông tin đại chúng khác.
