Các chủ đầu tư, bên mời thầu tham khảo tình huống đã phân tích để sửa đổi, bổ sung các tiêu chí trong HSMT, giúp quá trình lựa chọn nhà thầu được suôn sẻ, tránh các khiếu nại, khiếu kiện làm kéo dài thời gian lựa chọn nhà thầu, giảm hiệu quả công trình, dự án.
I. Tình huống điển hình
Gói thầu: Gói thầu số 1 Mua sắm trang thiết bị Phòng thí nghiệm năm 2024
Dự ánMua sắm tài sản đợt 1 năm 2024 của Chi cục Thú y vùng III
Bên mời thầu: Chi cục Thú y vùng III (TP. Vinh, tỉnh Nghệ An)
Chủ đầu tư: Chi cục Thú y vùng III (TP. Vinh, tỉnh Nghệ An)
Nội dung kiến nghị/đề nghị làm rõ:
Tiêu chí HSMT:
Tại Mục 1 Chương V Yêu cầu về kỹ thuật, HSMT yêu cầu: Tủ ấm thể tích 165L: Model: MCO-170ACL-PE; Hãng sản xuất: PHCbi - Nhật Bản; Bể ổn định nhiệt: Model: PURA 22; Hãng sản xuất: Julabo - Đức; Tủ an toàn sinh học cấp II: Model: AC2-4E8; Hãng sản xuất: Esco - Singapore; Tủ lạnh âm đứng âm 30 độ C: Model: MDF-MU339-PE; Hãng sản xuất: PHCbi - Nhật Bản; Máy li tâm lạnh đa năng: Model: 5430R; Hãng sản xuất: Eppendoft - Đức; Máy tách chiết AND/ARN tự động 48 mẫu: Model: Maelstrom4810; Hãng sản xuất: Tanbead - Đài Loan; Tủ thao tác PCR: Model: PCR-4A1; Hãng sản xuất: Esco - Singapore; Máy trộn: Model: Vortex 3; Hãng sản xuất: IKA - Đức.
Tại Mục E-CDNT 16.2, HSMT yêu cầu: Giấy phép hoặc giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất, đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương đối với các thiết bị kể trên.
Kiến nghị/đề nghị làm rõ của nhà thầu:
Nhà thầu cho rằng, quy định thông số kỹ thuật trong HSMT mang tính định hướng, thông số mô tả hàng hóa quá chi tiết, giống hoàn toàn 100% model, hãng sản xuất cụ thể. Nhà thầu khẳng định, không thể có thiết bị của hãng sản xuất nào khác đáp ứng thông số kỹ thuật theo yêu cầu trong HSMT, ngoài các hãng sản xuất nêu trên.
HSMT quy định nhà thầu tham dự phải “cung cấp giấy phép bán hàng”, theo Nhà thầu, chỉ có nhà thầu xin được giấy phép bán hàng của các hãng sản xuất trên thì mới đáp ứng yêu cầu. Bên mời thầu đã sử dụng quy cách, thông số kỹ thuật mang tính định hướng, ưu ái cho các thương hiệu cụ thể là thể hiện rõ việc cài khóa, ưu ái nhà thầu, là vi phạm pháp luật, đi ngược và trái với các quy định trong công tác đấu thầu. Do đó, Nhà thầu đề nghị Bên mời thầu xem xét, loại bỏ những nội dung nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng theo quy định tại khoản 3 Điều 44 của Luật Đấu thầu 2023.
Bình luận, phân tích của chuyên gia:
Một chuyên gia về đấu thầu cho rằng, việc sử dụng cụm từ “tương đương” được hiểu là tiêu chí mở, nhưng việc tìm được sản phẩm tương đương dựa trên hàng loạt thông số kỹ thuật (nếu có cả những thông số kỹ thuật mang yếu tố độc quyền của hãng cụ thể nào đó) là bài toán khó đối với nhà thầu, dễ dẫn đến hạn chế cạnh tranh.
Trả lời, giải quyết kiến nghị/đề nghị làm rõ:
Ngày 08/4/2024,Chi cục Thú y vùng III có văn bản trả lời như sau: Về thông số kỹ thuật nêu trong HSMT: Thông số, quy cách, đặc tính kỹ thuật của hàng hóa trong HSMT được xây dựng trên cơ sở dự toán mua sắm và chứng thư thẩm định giá, khi đưa thông số vào HSMT đã lược bỏ các thông tin về xuất xứ, hãng sản xuất, model và một số nội dung thông số không cần thiết khác; khi lập HSDT, nội dung về việc kê khai thông tin về xuất xứ, hãng sản xuất, model là do nhà thầu tự khai báo.
Tại Mục 15.9 E-CDNT Chương I Hồ sơ mời thầu ban hành kèm theo Mẫu số 4A Thông tư số 01/2024/TT-BKHĐT quy định: “Tiêu chuẩn về chế tạo, quy trình sản xuất các vật tư và thiết bị cũng như các tham chiếu đến nhãn hiệu hàng hóa hoặc số catalô do chủ đầu tư quy định tại Chương V chỉ nhằm mục đích mô tả và không nhằm mục đích hạn chế nhà thầu. Nhà thầu có thể đưa ra các tiêu chuẩn chất lượng, nhãn hiệu hàng hóa, catalô khác miễn là nhà thầu chứng minh cho bên mời thầu thấy rằng những thay thế đó vẫn bảo đảm sự tương đương cơ bản hoặc cao hơn so với yêu cầu quy định tại Chương V". Do đó, trong khi tham dự thầu, sau khi nghiên cứu Chương V của HSMT về thông số kỹ thuật hàng hóa yêu cầu, nhà thầu phân tích được ra các model của sản phẩm đáp ứng thì nhà thầu có thể tham dự thầu bằng sản phẩm đó, hoặc các sản phẩm tương đương cơ bản hoặc cao hơn.
Xét Bảng đặc tính kỹ thuật Chương V của HSMT, tại cột yêu cầu về đặc tính, thông số kỹ thuật tối thiểu (nhà thầu có thể chào tương đương hoặc tốt hơn) là hoàn toàn phù hợp với Mục 15.9 E-CDNT, vì vậy các đặc tính đó không định hướng cho sản phẩm nào mà nhà thầu có thể chào bất cứ sản phẩm nào đáp ứng tối thiểu theo yêu cầu của HSMT đều được đánh giá là đạt yêu cầu. Tuy nhiên, Bên mời thầu sẽ rà soát lại các thông số kỹ thuật và giảm bớt một số thông số không cần thiết để tăng tính cạnh tranh cho HSMT.
Về nội dung yêu cầu giấy phép hoặc giấy ủy quyền bán hàng: Căn cứ khoản 12 Điều 24 Nghị định số 24/2024/NĐ-CP quy định: “Trường hợp hàng hóa của gói thầu là hàng hóa đặc thù, phức tạp cần gắn với trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc cung cấp các dịch vụ sau bán hàng như bảo hành, bảo trì, sửa chữa, cung cấp phụ tùng, vật tư thay thế, dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật và các dịch vụ liên quan khác, hồ sơ mời thầu có thể yêu cầu nhà thầu phải cung cấp giấy phép bán hàng nhưng việc yêu cầu về giấy phép bán hàng phải được người có thẩm quyền chấp thuận”. Ngoài ra, tại điểm a Mục 5 Phần I Chỉ thị số 47/CT-TTg ngày 27/12/2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định: “Đối với hàng hóa đặc thù, phức tạp cần gắn với trách nhiệm của nhà sản xuất trong việc cung cấp các dịch vụ sau bán hàng như bảo hành, bảo trì, sửa chữa, cung cấp phụ tùng, vật tư thay thế..., trong HSMT có thể yêu cầu nhà thầu tham dự thầu phải cung cấp giấy phép bán hàng của nhà sản xuất hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương”. Các thiết bị, hàng hóa trong danh mục mua sắm thuộc lĩnh vực phòng thí nghiệm đều là các hàng hóa đặc thù; vì vậy việc yêu cầu một số thiết bị phải có giấy phép hoặc giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất, đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương là phù hợp với các quy định hiện hành. Bên mời thầu sẽ điều chỉnh bỏ nội dung yêu cầu giấy phép hoặc giấy ủy quyền bán hàng đối với các mặt hàng này. Tuy nhiên, yêu cầu các nhà thầu tham dự có cam kết đảm bảo chế độ bảo hành, bảo trì hàng hóa theo quy định của nhà sản xuất.
Kết quả giải quyết kiến nghị/đề nghị làm rõ:
Ngày 10/4/2024, Chủ đầu tư ban hành Văn bản số 109/QĐ-TYV3 về việc phê duyệt điều chỉnh HSMT. Theo đó, một số nội dung điều chỉnh như sau:
Mục E-CDNT 16.2 Yêu cầu về tài liệu để chứng minh năng lực thực hiện hợp đồng của nhà thầu, HSMT điều chỉnh: “Không yêu cầu giấy phép hoặc giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất, đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương”.
Bảng yêu cầu về kỹ thuật chi tiết tại Chương V, HSMT điều chỉnh: Lược bỏ yêu cầu các thông số về kích thước, cân nặng của hàng hóa; Lược bỏ một số từ ngữ không cần thiết (chi tiết xem Chương V của HSMT điều chỉnh đăng tải).
Chủ đầu tư/Bên mời thầu đã gia hạn thời gian đóng thầu 04 lần để sửa đổi HSMT, lần 1 đến 11h00 ngày 13/4/2024, lần 2 đến 17h00 ngày 13/4/2024, lần 3 đến 16h00 ngày 15/4/2024, lần 4 đến 08h00 ngày 16/4/2024.
Nhà thầu trúng thầu: Công ty cổ phần Khoa học Kỹ thuật quốc tế Thăng Long.
II. Danh sách các gói thầu đăng tải HSMT ngày 06/11/2024 nêu các tiêu chí về giấy phép bán hàng, quy chuẩn, tiêu chuẩn có nội dung tương tự hoặc gần tương tự như tình huống điển hình:
1. Gói thầu Cung cấp, lắp đặt thiết bị
Dự toán Xây dựng và nâng cấp Trường THCS Mỹ Khánh
Bên mời thầu: Ban Quản lý dự án và Phát triển quỹ đất huyện Phong Điền (TP. Cần Thơ)
Chủ đầu tư: Ban Quản lý dự án và Phát triển quỹ đất huyện Phong Điền (TP. Cần Thơ)
Tại Chương V Yêu cầu về kỹ thuật, HSMT yêu cầu: Bảng trượt: Mặt bảng màu xanh cao cấp của Hàn Quốc dày 0,3mm kẻ ô caro chìm; lưng bảng là nhựa dày 9mm - dày 15mm.
2. Gói thầu số 01 Mua sắm ô tô
Dự toán Mua sắm xe ô tô phục vụ công tác của Đảng ủy Khối các cơ quan và doanh nghiệp tỉnh
Bên mời thầu: Đảng ủy Khối các cơ quan và doanh nghiệp tỉnh Sơn La
Chủ đầu tư: Đảng ủy Khối các cơ quan và doanh nghiệp tỉnh Sơn La
Tại Chương V Yêu cầu về kỹ thuật, HSMT yêu cầu: Chất lượng: Xe mới 100%, nhập khẩu nguyên chiếc từ Indonesia năm 2024.
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
3. Gói thầu Mua sắm trang thiết bị tin học văn phòng năm 2024
Dự toán Mua sắm tài sản, trang thiết bị công nghệ thông tin, tin học, văn phòng bằng nguồn chi thường xuyên của Trường Đại học Y Dược Cần Thơ
Bên mời thầu: Trường Đại học Y Dược Cần Thơ
Chủ đầu tư: Trường Đại học Y Dược Cần Thơ
Tại Chương V Yêu cầu về kỹ thuật, HSMT yêu cầu: Smart Tivi 4K 86 inch: Hệ điều hành WebOS 23; Smart Tivi 4K 55 inch: Hệ điều hành TizenOS; Smart Tivi 4K 75 inch: Hệ điều hành WebOS 22.
4. Gói thầu Mua sắm 01 xe ô tô 5 chỗ ngồi 1 cầu phục vụ công tác chung cho Văn phòng Huyện ủy Núi Thành
Dự toán Mua sắm 01 xe ô tô 5 chỗ ngồi 1 cầu phục vụ công tác chung cho Văn phòng Huyện ủy Núi Thành
Bên mời thầu: Công ty CP Tư vấn xây dựng Lạc Việt
Chủ đầu tư: Huyện ủy Núi Thành (tỉnh Quảng Nam)
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
5. Gói thầu Mua sắm xe ô tô phục vụ công tác chung của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hà Giang
Dự toán Mua xe ô tô phục vụ công tác chung của Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hà Giang
Bên mời thầu: Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hà Giang
Chủ đầu tư: Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Hà Giang
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
6. Gói thầu Mua sắm 02 xe ô tô phục vụ công tác chung tại Kho bạc Nhà nước Kon Tum loại 7 chỗ (02 cầu) và loại 16 chỗ
Dự toán Mua sắm 02 xe ô tô phục vụ công tác chung tại Kho bạc Nhà nước Kon Tum
Bên mời thầu: Kho bạc Nhà nước Kon Tum
Chủ đầu tư: Kho bạc Nhà nước Kon Tum
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
7. Gói thầu số 03 Mua xe ô tô 2 cầu 07 chỗ ngồi phục vụ công tác của UBND huyện Cao Phong
Dự toán Mua xe ô tô phục vụ công tác chung của UBND huyện Cao Phong
Bên mời thầu: Công ty cổ phần Tư vấn đầu tư và xây dựng TNL Việt Nam
Chủ đầu tư: Văn phòng HĐND và UBND huyện Cao Phong (tỉnh Hòa Bình)
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
8. Gói thầu số 01 Mua xe ô tô phục vụ công tác chung của Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Hà Nội
Dự toán Mua xe ô tô phục vụ công tác chung của Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Hà Nội
Bên mời thầu: Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Hà Nội
Chủ đầu tư: Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương Hà Nội
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
9. Gói thầu số 1 Mua xe ô tô 07 chỗ ngồi
Dự toán Mua xe ô tô phục vụ công tác chung cho huyện Diên Khánh
Bên mời thầu: Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân huyện Diên Khánh (tỉnh Khánh Hòa)
Chủ đầu tư: Văn phòng Hội đồng nhân dân và Ủy ban nhân dân huyện Diên Khánh (tỉnh Khánh Hòa)
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
10. Gói thầu Mua sắm xe ô tô phục vụ công tác chung của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Nam
Dự toán Mua sắm xe ô tô phục vụ công tác chung của Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hà Nam
Bên mời thầu: Công ty TNHH Dịch vụ kỹ thuật Minh An
Chủ đầu tư: Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Hà Nam
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
11. Gói thầu số 01 Mua sắm xe ô tô phục vụ công tác chung
Dự toán Xe ô tô phục vụ công tác chung của Sở Tài nguyên và Môi trường
Bên mời thầu: Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Ninh Thuận
Chủ đầu tư: Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Ninh Thuận
Tại Mục E-CDNT 16.2 thuộc Chương II Bảng dữ liệu, HSMT yêu cầu: Có yêu cầu giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
III. Dẫn chiếu quy định pháp luật liên quan:
1. Theo hướng dẫn tại Mục 16.2 Chương II Mẫu số 4A ban hành kèm theo Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT, đối với hàng hóa thông thường, thông dụng, sẵn có trên thị trường, đã được tiêu chuẩn hóa và được bảo hành theo quy định của nhà sản xuất thì không yêu cầu nhà thầu phải nộp giấy phép bán hàng, giấy ủy quyền bán hàng của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc giấy cam kết hỗ trợ kỹ thuật, bảo hành của nhà sản xuất hoặc của đại lý phân phối hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương.
2. Theo Phụ lục 8 ban hành kèm theo Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT, một số nội dung của E-HSMT dẫn đến hạn chế cạnh tranh theo quy định tại khoản 3 Điều 44 của Luật Đấu thầu bao gồm:
- Quy định yêu cầu về kỹ thuật mà chỉ có một sản phẩm cụ thể của một hãng sản xuất cụ thể đáp ứng trong khi trên thị trường có nhiều hãng sản xuất có thể cung cấp hàng hóa thuộc gói thầu.
- Yêu cầu giấy phép bán hàng của nhà sản xuất hoặc giấy chứng nhận quan hệ đối tác hoặc tài liệu khác có giá trị tương đương đối với những hàng hóa thông dụng, đơn giản; Yêu cầu về giấy chứng nhận ISO đối với nhà thầu không phải là nhà sản xuất.
3. Theo khoản 9 Điều 24 Nghị định số 24/2024/NĐ-CP quy định về nhãn hiệu, xuất xứ của hàng hóa:
a) Trừ trường hợp quy định tại điểm e khoản 3 Điều 10, khoản 2 Điều 44 và khoản 1 Điều 56 của Luật Đấu thầu, hồ sơ mời thầu không được nêu yêu cầu về nhãn hiệu, xuất xứ cụ thể của hàng hóa;
b) Đối với nội dung quy định tại khoản 2 Điều 44 của Luật Đấu thầu, trường hợp hồ sơ mời thầu có quy định về xuất xứ theo nhóm nước, vùng lãnh thổ mà không bao gồm xuất xứ Việt Nam thì hàng hóa xuất xứ Việt Nam vẫn được xem xét, đánh giá;
c) Trường hợp không thể mô tả chi tiết hàng hóa theo đặc tính kỹ thuật, tính năng sử dụng, thiết kế công nghệ, tiêu chuẩn công nghệ thì được nêu nhãn hiệu, catalô của một sản phẩm cụ thể để tham khảo, minh họa cho yêu cầu về kỹ thuật của hàng hóa nhưng phải ghi kèm theo cụm từ “hoặc tương đương” sau nhãn hiệu, catalô đồng thời phải quy định rõ nội hàm tương đương với hàng hóa đó về đặc tính kỹ thuật, tính năng sử dụng, thiết kế công nghệ, tiêu chuẩn công nghệ và các nội dung khác (nếu có).
