 |
| Theo Quyết định số 1142/QĐ-TTg, Khu thương mại tự do Đà Nẵng có quy mô khoảng 1.881 ha, bố trí tại 7 vị trí không liền kề |
Nên bắt đầu từ các “hạt nhân tiên phong”
Là FTZ đầu tiên của Việt Nam, được Trung ương định hướng là hình mẫu để nhân rộng ra các địa phương trên cả nước, theo Viện Kiến trúc quốc gia, FTZ Đà Nẵng phải đạt được các yêu cầu về nền tảng số và kết nối thương mại toàn cầu thông qua công nghệ và chuyển đổi số.
Về quy hoạch kiến trúc, việc kết nối đồng bộ với cảng biển, sân bay, đường sắt, hành lang kinh tế Đông - Tây và các khu công nghiệp lân cận cho thấy FTZ được quy hoạch theo hướng mở để hàng hóa dễ dàng xuất nhập khẩu theo các hướng kết nối thị trường.
Để FTZ này phát triển bền vững, Viện Kiến trúc quốc gia khuyến nghị Đà Nẵng cần nghiên cứu kỹ các mô hình thành công trên thế giới như Dubai International Financial Centre (DIFC), Singapore’s Raffles Place, Thâm Quyến Qianhai… để lựa chọn mô hình phù hợp với điều kiện địa lý, thể chế và văn hóa đô thị của Đà Nẵng. “Không nên triển khai ồ ạt mà bắt đầu từ các “hạt nhân tiên phong” như cụm Fintech + trung tâm thanh toán số + không gian làm việc cho startup tài chính, sau đó mở rộng thành mô hình tài chính tích hợp; cần tạo lập một môi trường kinh doanh minh bạch, thân thiện với nhà đầu tư quốc tế thông qua cải cách hành chính, cơ chế một cửa và đặc biệt là cơ chế đặc thù cho FTZ”, đại diện viện này khuyến cáo.
Theo Tổng công ty Giải pháp công nghiệp Viettel, đối với FTZ Đà Nẵng, mục tiêu tổng thể về kinh tế là phải tối ưu hóa chuỗi cung ứng, giảm thời gian thông quan, tăng sản lượng hàng hóa. Để đạt được mục tiêu này, FTZ Đà Nẵng ngay từ đầu phải đầu tư công nghệ, tích hợp dữ liệu, giám sát thời gian thực, quản lý toàn diện các hoạt động. Ngoài ra, kiến tạo môi trường và xã hội bền vững với khu kinh tế xanh, tạo việc làm chất lượng cao thông qua các trụ cột: hạ tầng số, trong đó triển khai hải quan điện tử tích hợp AI; quản lý logistics thông minh; quản lý môi trường và năng lượng…
Tổng công ty Giải pháp công nghiệp Viettel đề xuất FTZ cần hình thành trung tâm logistics cảng biển Đà Nẵng với 6 khu vực chức năng: hệ thống kho, bãi, dịch vụ hỗ trợ, văn phòng doanh nghiệp, khu kiểm tra chuyên ngành và khu vực dịch vụ vận tải. Đặc biệt, FTZ Đà Nẵng cần chú trọng phát triển dịch vụ logistics hàng không với định hướng xây dựng kho hàng không kéo dài ở khu vực ngoài sân bay, giảm tải cho Cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng.
Đề xuất xây lộ trình đầu tư cụ thể
Ở góc độ nhà đầu tư, ông Phạm Hồng Điệp, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Shinec cho rằng, FTZ Đà Nẵng cần có một kế hoạch hành động cụ thể, tập trung vào các trụ cột chiến lược, đi kèm với lộ trình đầu tư - triển khai rõ ràng và hiệu quả, trong đó bao gồm các giai đoạn đầu tư hạ tầng và quy hoạch hạ tầng bền vững theo tuyến ven biển đến Cảng hàng không Chu Lai.
Ông Điệp cho rằng, Đà Nẵng nên tiếp cận hướng nghiên cứu quy hoạch hành lang phát triển Chu Lai - Dung Quất (khoảng 800 - 1.000 ha), gần cảng nước sâu Kỳ Hà, Sân bay Chu Lai và các khu kinh tế Chu Lai, Dung Quất, các khu công nghiệp lớn làm vệ tinh nhằm tận dụng hạ tầng logistics. Từ năm 2025 - 2032, phát triển FTZ trong chiến lược liên kết vùng duyên hải miền Trung với loạt dự án hạ tầng lớn như nâng cấp cảng Tiên Sa và Kỳ Hà; xây cao tốc ven biển Đà Nẵng - Chu Lai - Dung Quất - Quảng Ngãi; xúc tiến xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đoạn Chu Lai - Đà Nẵng; nâng cấp Sân bay Chu Lai thành trung tâm hàng không hàng hóa quốc tế với tổng vốn đầu tư 7,5 - 9 tỷ USD, hướng tới không chỉ cải thiện giao thông mà còn kiến tạo cấu trúc kinh tế mới, kết nối Đà Nẵng với ASEAN và thị trường toàn cầu.
Việc hình thành FTZ tại Đà Nẵng, theo ông Điệp sẽ mở ra cơ hội lớn cho doanh nghiệp tư nhân, đặc biệt là nhóm doanh nghiệp vừa và nhỏ. “Với Shinec, khi đủ điều kiện, sẽ đầu tư một dự án hạ tầng tại FTZ Đà Nẵng”, ông Điệp thông tin.
Ông Nguyễn Tuấn Hải, Chủ tịch HĐQT Alphanam Group - Tập đoàn đang có nhiều dự án đầu tư tại Đà Nẵng cho biết, hơn 20 năm trước, các doanh nhân Câu lạc bộ Sao Đỏ đã ồ ạt đầu tư vào Đà Nẵng và bây giờ chọn Đà Nẵng đầu tư là đúng địa điểm, đúng thời điểm. “Sớm hơn cũng chưa chắc đã làm được, muộn hơn có khi mất cơ hội. Đúng địa điểm, thời điểm, vậy còn đúng người nữa là xong”, ông Hải nhấn mạnh và phân tích thêm: “Người bao gồm nhà đầu tư và người quản lý. Đà Nẵng hôm nay mở rộng không gian, phát lộ nhiều tiềm năng. Chính quyền Đà Nẵng đã khẳng định đồng hành cùng doanh nghiệp, đồng hành nghĩa là chia sẻ, trao đổi cởi mở và cùng nhau tháo gỡ, cùng phát triển bền vững”.
