Ảnh minh họa. |
Thực tế thực hiện dự án BOT trong thời gian qua có tình trạng nhà đầu tư trúng thầu chuyển nhượng cổ phần trong doanh nghiệp dự án cho nhà đầu tư khác khi dự án BOT chưa hoàn thành. Gần đây, Hội đồng quản trị Tổng công ty Xây dựng công trình giao thông 1 - CTCP (Cienco 1) đã phê duyệt chủ trương chuyển nhượng toàn bộ 18% phần vốn góp tại Dự án BOT Pháp Vân - Cầu Giẽ cho Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành, trong khi dự án này đang thi công giai đoạn 2. Đồng thời, Cienco 1 quyết định mua lại toàn bộ số cổ phần thuộc sở hữu của Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành và Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Công Thành tại Công ty CP BOT cầu Bạch Đằng khi mà dự án này chưa hoàn thành.
Dự án BOT Quốc lộ 51 Biên Hòa - Vũng Tàu, Dự án BOT Bắc Giang - Lạng Sơn cũng nhiều lần phải cơ cấu lại thành viên góp vốn vì các cổ đông rút vốn hoặc chuyển nhượng cổ phần tại doanh nghiệp dự án ở thời điểm dự án BOT còn dang dở, thậm chí gần như chưa thi công.
Tại các cuộc hội thảo lấy ý kiến sửa đổi Nghị định số 15/2015/NĐ-CP, đại diện nhiều bộ, ngành cho rằng, việc chuyển nhượng cổ phần như nêu trên có thể tạo kẽ hở phát sinh việc chuyển nhượng, mượn danh để mua bán dự án BOT nói riêng, dự án PPP nói chung. Việc ký kết hợp đồng với nhà đầu tư dự án xuất phát từ đánh giá về năng lực, kinh nghiệm của nhà đầu tư qua quá trình lựa chọn nhà đầu tư. Nếu việc chuyển nhượng không được giám sát chặt chẽ, có thể dẫn đến việc nhà đầu tư được chuyển nhượng về sau không đủ năng lực hoặc gây ra những xáo trộn ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng thực hiện dự án. Theo ông Vũ Tuấn Anh, Phó Vụ trưởng Vụ Đối tác công - tư thuộc Bộ Giao thông vận tải, để gắn trách nhiệm của nhà đầu tư với chất lượng công trình và tránh việc chuyển nhượng nhà đầu tư ngay sau khi đấu thầu, cần bổ sung quy định trong hồ sơ mời thầu/hồ sơ yêu cầu nhà đầu tư chỉ được chuyển nhượng cổ phần trong doanh nghiệp dự án sau khi công trình đã hoàn thành, được nghiệm thu đưa vào khai thác.
Từ thực tiễn này, dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 15/2015/NĐ-CP đã quy định chặt chẽ hơn theo hướng nhà đầu tư có quyền chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng dự án đã ký kết cho bên cho vay hoặc nhà đầu tư khác sau 2 năm kể từ khi hoàn thành nghĩa vụ xây dựng công trình. Đồng thời, bổ sung quy định về bên nhận chuyển nhượng phải đáp ứng các yêu cầu: có năng lực tài chính và quản lý để thực hiện hợp đồng dự án và các hợp đồng có liên quan; cam kết tiếp tục thực hiện các quyền và nghĩa vụ của bên chuyển nhượng theo quy định tại hợp đồng dự án và các hợp đồng có liên quan; các yêu cầu khác theo thỏa thuận tại hợp đồng dự án, hợp đồng vay và thỏa thuận có liên quan giữa cơ quan nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư.
Dự thảo Nghị định sửa đổi cũng quy định, trường hợp chuyển nhượng quyền và nghĩa vụ theo hợp đồng dự án làm thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp, doanh nghiệp dự án thực hiện thủ tục thay đổi nội dung đăng ký doanh nghiệp theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp. Trường hợp thực hiện chuyển nhượng quyền và nghĩa vụ hợp đồng dự án phát sinh thu nhập, bên chuyển nhượng phải thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật về thuế và hợp đồng dự án.