 |
| Nghị định số 243/NĐ-CP kỳ vọng tăng tính hấp dẫn của mô hình đầu tư PPP đối với nhà đầu tư. Ảnh: Lê Tiên |
Tiếp tục phân cấp mạnh, đơn giản thủ tục
Trong quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhấn mạnh yêu cầu nghị định về PPP phải theo hướng phân cấp mạnh mẽ cho chính quyền địa phương, đồng thời phải có công cụ kiểm tra, giám sát. Thời gian thẩm định các dự án quan trọng quốc gia không quá 1 tháng. Tại Văn bản số 7642/VPCP-CN ngày 16/8/2025, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà cũng chỉ đạo bổ sung các cơ chế kiểm soát rủi ro.
Nghị định số 243/NĐ-CP đã thể hiện rõ những tinh thần chỉ đạo này, đồng thời, tiếp tục đơn giản nhiều thủ tục, rút ngắn thời gian, tạo thuận lợi cho việc triển khai thực hiện dự án PPP.
Về quy trình thực hiện dự án PPP, Nghị định số 243/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung các quy định về trình tự, thủ tục quyết định chủ trương đầu tư, điều chỉnh chủ trương đầu tư để phù hợp với quy định mới về phân cấp thẩm quyền quyết định chủ trương tại Luật; sửa đổi quy định về thời gian thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư, báo cáo nghiên cứu khả thi, báo cáo kinh tế - kỹ thuật đầu tư xây dựng và thời gian phê duyệt chủ trương đầu tư, phê duyệt dự án.
Cụ thể, tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Nghị định rút ngắn thời gian thẩm định dự án điện hạt nhân (từ 60 ngày xuống còn 29 ngày), dự án thuộc thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư của bộ, HĐND, UBND cấp tỉnh (từ 28 ngày xuống còn 20 ngày).
Về quy trình chỉ định nhà đầu tư, Nghị định lược bỏ bước lập, thẩm định, phê duyệt hồ sơ mời thầu, thẩm định kết quả lựa chọn nhà đầu tư đối với quy trình chỉ định rút gọn và quy trình chỉ định bảo đảm tính liên tục. Việc phê duyệt tiêu chuẩn đánh giá về năng lực, tiêu chuẩn đánh giá về tài chính được thực hiện lồng ghép trong quá trình quyết định chủ trương đầu tư hoặc phê duyệt dự án và dự thảo hợp đồng nhằm đơn giản hóa thủ tục, đẩy nhanh tiến độ chuẩn bị dự án.
Nghị định cũng bãi bỏ quy định về Hội đồng thẩm định liên ngành, Hội đồng thẩm định cấp cơ sở. Đối với Hội đồng thẩm định Nhà nước, Nghị định dẫn chiếu thực hiện theo quy định tương ứng đối với dự án quan trọng quốc gia theo quy định của pháp luật về đầu tư công. Ngoài ra, cơ quan có thẩm quyền quyết định việc thành lập Hội đồng thẩm định (nếu cần thiết) căn cứ quy mô, tính chất, mức độ phức tạp của dự án hoặc giao cơ quan, đơn vị trực thuộc tổ chức thẩm định.
Nghị định lược bỏ một số thủ tục, nội dung trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư. Trong đó, Luật số 90/2025/QH15 đã bỏ quy định về thủ tục sơ tuyển; thủ tục mời đàm phán đối với dự án thuộc trường hợp đàm phán cạnh tranh quy định tại Điều 38 Luật PPP tại Chương IV. Do vậy, Nghị định đã bãi bỏ các quy định tương ứng. Ngoài ra, Nghị định tiếp tục cắt giảm thủ tục khảo sát sự quan tâm của nhà đầu tư đối với dự án có tổng mức đầu tư tương đương nhóm B, nhóm C theo quy định của pháp luật về đầu tư công. Đối với dự án quan trọng quốc gia, dự án nhóm A, cơ quan có thẩm quyền được quyết định áp dụng hoặc không áp dụng khảo sát sự quan tâm của nhà đầu tư trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Về tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu, Nghị định bỏ quy định về tiêu chí đánh giá về kinh nghiệm thực hiện dự án tương tự.
Nghị định cũng phân cấp, phân quyền mạnh hơn nhằm thể chế hóa việc phân cấp theo yêu cầu tại Nghị quyết số 04/NQ-CP ngày 10/1/2022 của Chính phủ về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước.
Đi đôi với giám sát xuyên suốt quá trình thực hiện dự án
Theo Bộ Tài chính, để bảo đảm nhà đầu tư được lựa chọn thực hiện dự án đáp ứng yêu cầu về tiến độ, chất lượng, hiệu quả đầu tư, đồng thời với việc mở rộng các trường hợp chỉ định nhà đầu tư, lựa chọn nhà đầu tư trong trường hợp đặc biệt, Nghị định bổ sung cơ chế giám sát đối với các dự án áp dụng hình thức này theo hướng: bổ sung quy định cơ quan có thẩm quyền báo cáo kết quả triển khai dự án do nhà đầu tư được chỉ định hoặc lựa chọn trong trường hợp đặc biệt thực hiện, bảo đảm dự án đáp ứng yêu cầu về tiến độ, chất lượng, hiệu quả, gửi Bộ Tài chính để tổng hợp, báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Bổ sung về giám sát hoạt động đầu tư theo phương thức PPP theo hướng dẫn chiếu thực hiện theo quy định của Nghị định của Chính phủ về trình tự, thủ tục thẩm định dự án quan trọng quốc gia và giám sát, đánh giá đầu tư, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất về hoạt động giám sát hoạt động đầu tư nói chung.
Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Nghị định xác định rõ thẩm quyền, hình thức, phương thức, nội dung kiểm tra hoạt động đầu tư theo phương thức PPP của cơ quan có thẩm quyền, cơ quan quản lý chuyên ngành, cơ quan quản lý nhà nước về đầu tư theo phương thức PPP nhằm bảo đảm hoạt động kiểm tra được thực hiện xuyên suốt trong toàn bộ quá trình thực hiện dự án PPP. Bổ sung quy định về trách nhiệm của cơ quan ký kết hợp đồng trong việc quản lý, giám sát chất lượng thi công xây dựng công trình; giám sát chất lượng sản phẩm, dịch vụ công do nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án cung cấp, bảo đảm nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án thực hiện đầy đủ nghĩa vụ, trách nhiệm theo hợp đồng đã ký kết, đáp ứng yêu cầu về tiến độ, chất lượng, hiệu quả đầu tư của dự án. Bổ sung quy định về nội dung hợp đồng dự án PPP, trong đó có việc xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của các cơ quan có liên quan đến thực hiện hợp đồng dự án cũng như trách nhiệm của các bên trong việc phối hợp với các cơ quan này.
Theo Bộ Tài chính, các quy định về kiểm tra, giám sát này sẽ bổ sung các cơ chế kiểm soát rủi ro, tránh các hệ lụy như nhà đầu tư không đáp ứng năng lực trong quá trình thực hiện dự án dẫn tới dự án bị kéo dài tiến độ, đội vốn, thậm chí dở dang không hoàn thành được gây lãng phí cơ hội, nguồn lực (đất đai, tài nguyên, vốn...); Nhà nước phải bỏ ngân sách để xử lý.
Nhận định bước đầu về Nghị định số 243/NĐ-CP, một số nhà đầu tư chia sẻ kỳ vọng những quy định về phân cấp, đơn giản hóa thủ tục, quy định cụ thể về chấm dứt hợp đồng trước thời hạn cũng như việc không quy định tiêu chuẩn đánh giá về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng tương tự… sẽ tạo thuận lợi thu hút nhà đầu tư, tăng tính hấp dẫn của mô hình đầu tư PPP đối với nhà đầu tư hơn trong thời gian tới.
