5 dự án này là: Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ (Hải Phòng) có tổng vốn đầu tư 7.000 tỷ đồng do Công ty Cổ phần Hoá dầu và Xơ sợi dầu khí (PVTex), PVN làm chủ đầu tư; Dự án Nhà máy Nhiên liệu sinh học Bio-Ethanol Dung Quất (Quảng Ngãi) có tổng vốn đầu tư 2.200 tỷ đồng, chủ đầu tư là Công ty cổ phần nhiên liệu Sinh học Dầu khí Miền Trung; Dự án Mở rộng Nhà máy gang thép Thái Nguyên giai đoạn 2, tổng vốn đầu tư 8.000 tỷ đồng, do Công ty CP Gang thép Thái Nguyên làm chủ đầu tư; Dự án Nhà máy Bột giấy Phương Nam (Long An) có tổng vốn đầu tư 3.000 tỷ đồng, do Công ty TNHH MTV Phát triển công nghiệp và Vận tải - Tracodi làm chủ đầu tư, đến năm 2009, được chuyển cho Tổng công ty Giấy Việt Nam - Vinapaco; và Dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình có tổng vốn đầu tư 12.000 tỷ đồng với chủ đầu tư là Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình, Tập đoàn Hoá chất Việt Nam.
Bộ trưởng cho biết, những dự án này đều diễn ra một thời gian quá dài, nhiều vướng mắc, thay đổi về bối cảnh thị trường, điều kiện thực hiện dự án… Bộ Công thương cùng các bộ ngành đang tổng hợp, đánh giá, rà soát, kiểm tra một cách triệt để và toàn diện tất cả những vấn đề tồn tại của các dự án này và có báo cáo cụ thể với Chính phủ.
Theo Bộ trưởng, quá trình rà soát sẽ xem xét thực trạng của dự án, quá trình điều hành, vai trò, trách nhiệm của các cấp quản lý, chủ đầu tư, xác định các biện pháp giải quyết theo nguyên tắc bảo vệ và giữ gìn lợi ích, hiệu quả đồng vốn của Nhà nước, đồng thời có phương án triệt để để bảo đảm không thất thoát thêm vốn của Nhà nước. Ngoài ra, sẽ xác định trách nhiệm của các cá nhân, đơn vị có liên quan để xem xét xử lý.
Bộ trưởng Công thương nhận định, qua 5 dự án này cần xem xét một số vấn đề lớn. Các dự án này bộc lộ sự khiếm khuyết và lỗ hổng trong quản lý Nhà nước về thể chế, vai trò giữa bộ chủ quản và các bộ quản lý nguồn vốn nhà nước, bộ quản lý quy trình thủ tục đầu tư. Vì vậy, rất cần làm rõ cơ quan quản lý nhà nước đối với các phần vốn trong doanh nghiệp nhà nước trong thời gian tới. Trong trách nhiệm của bộ chủ quản và bộ chuyên ngành cần xem xét lại việc chấp hành pháp luật và tổ chức thực hiện pháp luật Nhà nước. Làm rõ trách nhiệm của các cấp quản lý Nhà nước cũng như chủ đầu tư. Không loại trừ những hành động cố ý trong vi phạm hoạt động quản trị, điều hành đầu tư của doanh nghiệp nhà nước.
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thông tin thêm, hiện Dự án Nhà máy sản xuất xơ sợi Đình Vũ, Chính phủ đã thanh tra và có kết luận hướng xử lý tiếp theo. Dự án Nhà máy gang thép Thái Nguyên và đạm Ninh Bình, Bộ Công thương đang thanh tra và sắp có kết quả báo cáo Thủ tướng về những biện pháp xử lý dứt điểm.
“Ngoài năm dự án này, còn một số dự án khác tiềm ẩn những nguy cơ, vướng mắc nếu không can thiệp kịp thời sẽ có khả năng hoạt động kém hiệu quả”, Bộ trưởng Công thương cho biết.
Tranh luận sau phần giải trình của Bộ trưởng Công thương, đại biểu Trương Trọng Nghĩa, đoàn TP. HCM đề nghị, sớm lập danh mục các dự án có nguy cơ thua lỗ, vì chỉ cần một ngày lỗ vài ba tỷ đồng, mỗi năm lỗ năm bảy chục tỷ đồng, dù không đến nghìn tỷ đồng nhưng cộng lại cũng là con số to lớn.
Đại biểu Phùng Văn Hùng, đoàn Cao Bằng thì đề nghị Bộ trưởng trả lời rõ đã tính toán phương án xử lý các phương án bị đắp chiếu này chưa?.