Tín dụng tăng trưởng nhanh có thể gia tăng rủi ro trong dài hạn

(BĐT) - Trong Báo cáo Cập nhật tình hình kinh tế Đông Á – Thái Bình Dương vừa được Ngân hàng Thế giới (WB) công bố, ngân hàng này nhận định, về cơ bản, kinh tế vĩ mô của Việt Nam duy trì ổn định nhưng chậm trễ trong củng cố tài khoá và tín dụng tăng trưởng nhanh có thể gia tăng rủi ro trong dài hạn.
WB nhận định, về cơ bản, kinh tế vĩ mô của Việt Nam duy trì ổn định. Ảnh: Tường Lâm
WB nhận định, về cơ bản, kinh tế vĩ mô của Việt Nam duy trì ổn định. Ảnh: Tường Lâm

Tăng trưởng 2017 khá vững chắc

Theo WB, mặc dù có suy giảm nhẹ, nhất là trong quý 1 năm 2017 nhưng kinh tế Việt Nam vẫn tiếp tục thể hiện đà tăng trưởng khá vững chắc. Sản lượng khai khoáng giảm so với cùng kỳ năm 2016 chủ yếu do các mỏ dầu của Việt Nam đang trong giai đoạn suy giảm sản lượng tự nhiên và việc khai thác ngày càng trở nên khó khăn hơn. Nhưng bù lại, các lực đẩy như cầu nội địa và công nghiệp chế biến, chế tạo lại tăng trưởng tốt. Ngành dịch vụ tăng nhờ bán lẻ tăng mạnh do tiêu dùng trong nước tăng.

WB dự báo kinh tế Việt Nam tiếp đà tăng trưởng ở mức khoảng 6,3% năm nay nhờ các ngành chế biến - chế tạo hướng đến xuất khẩu và cầu trong nước tăng mạnh. Áp lực lạm phát dự kiến ở mức vừa phải do lạm phát lõi ổn định và đã có sự phối hợp điều chỉnh giá dịch vụ, hàng hóa do nhà nước quản lý.

Tuy nhiên, ngân hàng này cũng cảnh báo một số rủi ro tiềm ẩn từ chính sách tài khóa và chính sách tín dụng của Việt Nam trong dài hạn.

Báo cáo cho thấy, tính đến hết tháng 6, tín dụng ước tăng gần 20% so với cùng kỳ năm ngoái, tức là nhanh hơn 2 lần so với mức tăng GDP danh nghĩa. Mật độ tín dụng (credit intensity) trong tăng trưởng tăng tuy có thúc đẩy tăng trưởng nhưng cũng gây quan ngại về chất lượng tài sản, nhất là khi rủi ro bảng cân đối liên quan đến nợ xấu trước đây vẫn chưa được giải quyết.

Quá trình củng cố tài khoá đang được triển khai. Nhưng thâm hụt tài khóa, kể cả các mục ngoài ngân sách, ước tăng lên mức 6,5% GDP năm 2016 từ mức 6,2% năm 2015. Thâm hụt ngân sách liên tục ở mức cao làm cho tổng nợ công của Việt Nam (bao gồm nợ của chính phủ, nợ do chính phủ bảo lãnh, và nợ của chính quyền địa phương) ước tính vào khoảng 63% GDP (2016) và đang nhanh chóng hướng tới mức trần quy định là 65% GDP.

Áp dụng các biện pháp kinh tế vĩ mô cẩn trọng

Triển vọng kinh tế trung hạn của Việt Nam vẫn được đánh giá là tích cực. Trong trung hạn, tốc độ tăng trưởng sẽ ổn định quanh mức 6,4% trong giai đoạn 2018–2019 đi kèm với ổn định kinh tế vĩ mô nói chung.

WB khuyến nghị, các rủi ro trong nước và bên ngoài đòi hỏi phải liên tục áp dụng các biện pháp kinh tế vĩ mô cẩn trọng. Nếu muốn duy trì đà tăng trưởng cần phải củng cố ổn định kinh tế vĩ mô, tái tạo khoảng đệm chính sách và coi đây là ưu tiên hàng đầu. Giảm thâm hụt tài khóa sẽ giúp kiềm chế rủi ro về bền vững tài khóa và tạo khoảng đệm tài khóa nhằm đối phó với các cú sốc có thể xảy ra trong tương lai. Cần tiếp tục tăng cường các nghiệp vụ giám sát và quản lý thận trọng nhằm giảm thiểu rủi ro cho khu vực ngân hàng trong bối cảnh tín dụng tăng nhanh.

Thách thức về lâu dài đối với Việt Nam là sao duy trì được tăng trưởng với tốc độ cao đi đôi với giảm nghèo bền vững. Giải pháp quan trọng là tiếp tục đẩy nhanh tái cơ cấu kinh tế (đặc biệt là cải cách doanh nghiệp nhà nước), cải thiện môi trường kinh doanh, vận hành tốt thị trường yếu tố sản xuất (đất đai, vốn), từ đó sẽ giúp xóa bỏ các rào cản chủ yếu trong  quá trình cải thiện hiệu quả và tăng năng suất lao động.

Tình hình thu chi ngân sách nửa đầu năm 2017 cho thấy đã có cải thiện về phía thu, chủ yếu là tăng các khoản ngoài thuế, và tăng cường kỷ cương chi. Qua đó đã kìm hãm được thâm hụt ngân sách và tăng nợ công. Nhưng các biện pháp hiện nay chủ yếu dựa vào điều chỉnh nhất thời, theo tình huống. Muốn đảm bảo cải thiện tình hình tài khóa trung hạn cần có các biện pháp mang tính hệ thống để tăng nguồn thu và tiết kiệm chi, đồng thời bảo vệ được các khoản đầu tư vào hạ tầng và nguồn vốn con người để từ đó thúc đẩy tăng trưởng.

Chuyên đề