Những điểm mới trong cổ phần hóa DNNN

(BĐT) - Chia sẻ với báo chí gần đây, ông Cao Đức Phát, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết, Nghị quyết số 12-NQ/TW ngày 3/6/2017 vừa được Ban Chấp hành Trung ương 5 khóa XII ban hành đã có nhiều điểm mới trong cơ chế hoạt động, tiêu chí đánh giá hiệu quả doanh nghiệp nhà nước (DNNN), phương pháp xác định giá trị DN và bán cổ phần. 
Nghị quyết 12-NQ/TW nhấn mạnh việc tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại DNNN theo hướng kiên quyết bán vốn tại những doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ cổ phần chi phối. Ảnh: Phan Thắng
Nghị quyết 12-NQ/TW nhấn mạnh việc tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại DNNN theo hướng kiên quyết bán vốn tại những doanh nghiệp mà Nhà nước không cần nắm giữ cổ phần chi phối. Ảnh: Phan Thắng

Những điểm mới này sẽ khắc phục, giải quyết những vấn đề phát sinh trong thực tiễn mà Nghị quyết Trung ương 3 khóa IX chưa đề cập.

Tiền thu từ bán vốn chỉ chi cho đầu tư phát triển

Nghị quyết 12-NQ/TW xác định quan điểm, cơ cấu lại, đổi mới DNNN theo cơ chế thị trường là quá trình thường xuyên, liên tục với phương thức thực hiện và lộ trình hợp lý. Tiếp tục đẩy mạnh cơ cấu lại DNNN theo hướng kiên quyết CPH, bán vốn tại những DN mà Nhà nước không cần nắm hoặc không cần giữ cổ phần, vốn góp chi phối, kể cả những DN đang kinh doanh có hiệu quả; đồng thời xử lý triệt để, bao gồm cả việc cho phá sản các DNNN yếu kém.

Để giải quyết những vấn đề phát sinh trong thực tiễn, tỷ lệ sở hữu nhà nước sẽ được giảm xuống mức đủ để thay đổi quản trị một cách thực chất và thu hút nhà đầu tư có năng lực thực sự; tối đa hoá giá trị bán vốn nhà nước theo cơ chế thị trường. Cùng với đó, rà soát, đánh giá toàn diện thực trạng và phân loại các DNNN, dự án, công trình đầu tư và vốn, tài sản nhà nước tại DN để có giải pháp cơ cấu lại, xử lý phù hợp. Kiên quyết xử lý dứt điểm các DNNN, các dự án đầu tư thua lỗ, kém hiệu quả. Đối với DN mà Nhà nước không cần nắm giữ cổ phần, vốn góp chi phối hoặc không cần nắm giữ cổ phần, vốn góp thì thực hiện CPH, bán, khoán, cho thuê, giải thể, phá sản. Đối với những DN mà Nhà nước cần nắm giữ 100% vốn hoặc cần nắm giữ cổ phần, vốn góp chi phối thì cơ cấu lại bằng cơ chế, chính sách phù hợp. Đối với những dự án đầu tư thua lỗ, thực hiện cơ cấu lại và chuyển nhượng dự án cho nhà đầu tư thuộc thành phần kinh tế khác. Làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật những vi phạm của các tổ chức, cá nhân liên quan để xảy ra tình trạng DNNN, dự án đầu tư thua lỗ, thất thoát, lãng phí lớn.

Đồng thời, khuyến khích, thu hút các nhà đầu tư chiến lược tham gia mua cổ phần, góp vốn vào DN khi CPH, thoái vốn nhà nước. Hoàn thiện tiêu chí cổ đông lớn, cổ đông chiến lược có đủ năng lực tài chính, công nghệ và quản trị để cơ cấu lại và phát triển DN.

Đáng chú ý, Nghị quyết 12-NQ/TW chỉ rõ, tiền thu từ CPH, thoái vốn nhà nước được quản lý tập trung và chỉ sử dụng cho các mục đích chi đầu tư phát triển; không sử dụng cho chi thường xuyên của ngân sách nhà nước.

Đối với các DNNN đang được giao quản lý, khai thác các công trình, dự án kết cấu hạ tầng do Nhà nước đầu tư, Nhà nước thống nhất sở hữu các công trình hạ tầng quan trọng; DN CPH, nhà đầu tư nhận quyền khai thác chỉ được quyền quản lý, vận hành, khai thác các công trình, dự án kết cấu hạ tầng; việc lựa chọn nhà đầu tư, DN phải thực hiện theo Luật Đấu thầu, công khai, minh bạch; bảo đảm quốc phòng, an ninh và bảo vệ chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ. 

Định giá đất đai trong cổ phần hóa theo cơ chế thị trường

Để hạn chế tình trạng thất thoát tài sản nhà nước khi thực hiện CPH, thoái vốn nhà nước tại DN, Nghị quyết 12-NQ/TW đề ra một số giải pháp nhằm xác định giá trị hợp lý giá trị DN, vốn và tài sản nhà nước.

Theo đó, áp dụng các phương pháp định giá tài sản tiên tiến phù hợp với cơ chế thị trường; bảo đảm vốn, tài sản của Nhà nước và giá trị DN được định giá đầy đủ, hợp lý, công khai, minh bạch. Hoàn thiện thể chế về định giá đất đai, tài sản hữu hình và tài sản vô hình (tài sản trí tuệ, thương hiệu,…) trong CPH theo cơ chế thị trường. Quy định rõ trách nhiệm của tổ chức tư vấn định giá độc lập trong định giá tài sản, vốn và xác định giá trị DN. Xác định rõ trách nhiệm của Kiểm toán Nhà nước trong việc kiểm toán xác định giá trị DN, định giá tài sản, vốn nhà nước.

Theo Nghị quyết 12-NQ/TW, trên cơ sở giá trị vốn, tài sản của Nhà nước và giá trị DN đã được xác định đầy đủ, hợp lý và theo quy định của pháp luật, khẩn trương bán cổ phần, thoái vốn một cách công khai, minh bạch, chủ yếu thông qua bán đấu giá cạnh tranh trên thị trường. CPH phải gắn với niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, DN CPH phải niêm yết trong thời hạn 1 năm kể từ ngày phát hành cổ phiếu lần đầu. Các DN CPH chưa đáp ứng đầy đủ các điều kiện niêm yết cổ phiếu theo quy định của pháp luật thì phải lập và triển khai kế hoạch niêm yết cổ phiếu trên thị trường chứng khoán trong thời hạn xác định theo quy định.

Nghị quyết 12-NQ/TW nêu rõ, nghiêm cấm và xử lý nghiêm minh các trường hợp định giá thấp tài sản, vốn của Nhà nước và giá trị DN không đúng quy định của pháp luật để trục lợi, gây thất thoát tài sản, vốn nhà nước.

Chuyên đề