Chọn người kế nhiệm, chuyện của tỷ phú Warren Buffett

(BĐT) - Warren Buffett biến Berkshire Hathaway từ một nhà máy dệt tí hon trở thành gã khổng lồ kinh doanh và đầu tư tại rất nhiều lĩnh vực, với giá trị thị trường hiện ở mức trên 500 tỷ USD. 
Ajit Jain (bên trái) và Greg Abel (bên phải), được cho là những người kế nhiệm ông Warren Buffett tại Berkshire Hathaway
Ajit Jain (bên trái) và Greg Abel (bên phải), được cho là những người kế nhiệm ông Warren Buffett tại Berkshire Hathaway

Trong vài năm qua, điều khiến giới đầu tư cũng như các thành viên thị trường tài chính quan tâm chính là Warren Buffett, 87 tuổi, sẽ lựa chọn ai là người tiếp tục dẫn dắt Berkshire Hathaway và chuẩn bị cho tương lai của gã khổng lồ này khi không có bàn tay của “Nhà tiên tri xứ Omaha”.

Định hình người kế nhiệm

Đầu năm 2018, 2 gương mặt bí ẩn đã lộ diện, khi Warren Buffett bổ nhiệm Gregory Abel và Ajit Jain nắm giữ chức Phó Chủ tịch HĐQT. Trả lời phỏng vấn CNBC, Buffett cho biết, “đây là một phần của quá trình lựa chọn người kế nhiệm”.

Quay trở lại với 2 nhân vật được lựa chọn, đâu là yếu tố khiến họ lọt vào mắt xanh của nhà đầu tư huyền thoại này. Câu trả lời phần nào đã xuất hiện từ cách đây 4 năm. Khi đó, Warren Buffett lần đầu tiên có những trao đổi thẳng thắn về vấn đề người kế nhiệm là trong bức thư gửi cổ đông Berkshire Hathaway năm 2014. Đây là bức thư nhân dịp kỷ niệm 50 chèo lái Công ty của Buffett, đồng thời cũng thể hiện tầm nhìn về tương lai 50 năm tới.

Theo đó, các thành viên thị trường sớm biết, con trai của Warren Buffett, Howard sẽ nắm giữ vị trí Chủ tịch không điều hành, còn 2 vị trí điều hành các hoạt động chủ chốt sẽ thuộc về người khác. Điều này tạo nên một hệ thống kiểm soát chéo và cân bằng, tháo gỡ những rủi ro thường gặp khi một nhân sự nắm giữ cả vị trí Chủ tịch và CEO.

Cũng trong bức thư này, Warren Buffett cùng đồng sự thân cận Charlie Munger đã đề cập tới những phẩm chất mà họ tìm kiếm ở những CEO kế nhiệm và sẽ gọi tên người xứng đáng khi tới thời điểm thích hợp.

Thực tế, vấn đề này đã được Warren Buffett đề cập nhiều lần, mà gần đây nhất là tại cuộc họp ĐHĐCĐ năm 2017. “Tôi thực sự hy vọng chúng tôi sẽ tìm được một ai đó đã… giàu sẵn. Điều này đồng nghĩa với việc, họ đã làm việc chăm chỉ trong một  thời gian dài và quan trọng nhất là động lực làm việc của họ không phải vì sẽ kiếm thêm được số tiền gấp 10 lần mình đang có”, Buffett phát biểu.

Yêu cầu thứ hai mà Buffett đặt ra đó là CEO kế nhiệm phải là một ứng viên nội bộ, bởi ông muốn người lãnh đạo phải hiểu rõ về Berkshire Hathaway.

Thứ ba, CEO phải là một người “lý trí, bình tĩnh, đưa ra quyết định dứt khoát dựa trên hiểu biết sâu rộng về kinh doanh và có khả năng thấu hiểu hành vi của con người”. Đáng chú ý, bên cạnh những phẩm chất này, CEO phải “hiểu rõ giới hạn của mình”. 

Ajit Jain - người đàn ông được Buffett ngưỡng mộ

Xét theo những tiêu chí lựa chọn CEO kể trên, Ajit Jain là cái tên hoàn toàn xứng đáng. Ajit Jain (66 tuổi) đã làm việc tại Berkshire trong 31 năm, đang nắm giữ vị trí điều hành toàn bộ mảng bảo hiểm, tái bảo hiểm, cũng như một số công ty con khác, trong đó đáng chú ý nhất là vị trí Chủ tịch tại Berkshire Hathaway Reinsurance Group.

Không có gì phải bàn cãi khi nhận định, bảo hiểm là mảng kinh doanh quan trọng bậc nhất của Berkshire Hathaway, khi đóng góp hơn ¼ lợi nhuận, đồng thời cung cấp nguồn tiền mặt lớn hỗ trợ cho các hoạt động đầu tư tài chính, nâng cao hiệu quả của các đơn vị kinh doanh khác.

Đầu năm 2018, 2 gương mặt bí ẩn đã lộ diện, khi Warren Buffett bổ nhiệm Gregory Abel và Ajit Jain nắm giữ chức Phó Chủ tịch HĐQT.
Không ít lần Buffett lên tiếng ngợi ca về tài năng và các phẩm chất đáng ngưỡng mộ của Ajit Jain. Trong đó, có những phát ngôn đáng chú ý như: “Ajit đã tạo ra hàng chục tỷ USD cho các cổ đông của Berkshire. Nếu còn có một Ajit nào khác và Công ty có thể đổi tôi để lấy anh ta, đừng ngần ngại. Hãy trao đổi ngay!”, Buffett nhấn mạnh trong thư gửi cổ đông.

Trong một dịp khác, mạnh miệng hơn, Buffett nói rằng: “Nếu Munger, tôi và Ajit cùng trên một chiếc thuyền đang chìm và chỉ có thể cứu một người, hãy bơi ngay tới chỗ Ajit”.

“Với Ajit, chúng ta được trang bị một nhà bảo hiểm với trí thông minh đủ sức đánh giá hầu hết các rủi ro, sự thực tế đủ để quên đi những điều anh ấy không thể ước lượng; lòng dũng cảm để có cách xử sự xác đáng và tính kỷ luật để từ chối ngay cả những rủi ro nhỏ nhất nếu không phù hợp. Thật hiếm để có thể tìm được một cá nhân sở hữu tất cả những tài năng trên. Và những người có được tất cả xứng đáng để chúng ta ghi nhớ”. 

Greg Abel - người giữ chìa khóa cả vương quốc

Greg Abel, 55 tuổi, đã làm việc tại Berkshire 25 năm và hiện đang là người đứng đầu Berkshire Hathaway Energy. Nếu như Ajit Jain nắm giữ vị trí Phó Chủ tịch điều hành hoạt động bảo hiểm, thì Abel là Phó Chủ tịch phụ trách mọi hoạt động kinh doanh trừ bảo hiểm. Theo đó, Greg Abel đang giữ vị trí Chủ tịch và Tổng giám đốc MidAmerican Energy, nằm trong HĐQT của các công ty từ Kraft Heinz cho tới Kern River Gas Transmissions…

Theo giới quan sát, Buffett từ lâu đã có mong muốn cất nhắc Abel lên vị trí cao hơn nữa tại Berkshire, khi thường nhắc tới Abel là “dealmaker” (người tạo ra các thương vụ) và nhấn mạnh tới kỹ năng quản lý của vị phó chủ tịch này.

Theo Buffett, Abel là một “ngôi sao’, nổi tiếng bởi sự cẩn thận, trầm lặng nhưng đầy tự tin, là vị thuyền trưởng đã đưa MidAmerican Energy trở thành 1 trong 10 nhà cung cấp năng lượng lớn nhất nước Mỹ, đóng góp gần 10% lợi nhuận của Berkshire Hathaway.

Nếu như Ajit Jain đã mang về cho cổ đông của Berkshire Hathaway hàng chục tỷ USD, thì những đóng góp của Greg Abel cũng không kém cạnh. Chẳng hạn, năm 2005, Berkshire Hathaway công bố báo cáo đầu tư 11,9 tỷ USD vào bất động sản phục vụ khai thác năng lượng. Cho tới nay, khoản đầu tư này đã gia tăng giá trị lên gần 65 tỷ USD (đã khấu hao), mà động lực tăng trưởng tới từ hoạt động đầu tư tài chính, tiến hành M&A dưới sự điều hành của Greg Abel.

Nếu nhà đầu tư luôn đánh giá yếu tố quan trọng bậc nhất với Berkshire Hathaway là việc tạo ra vốn tại các lĩnh vực kinh doanh sẵn có và nhân lên nhiều lần nhờ kế hoạch đầu tư, mua tài sản một cách thông minh thì Abel được xem là nhân vật có tố chất này trong máu.

Thực tế, không ít thành viên phố Wall tỏ ra ủng hộ Greg Abel cho vị trí CEO kế nhiệm Warren Buffett. Sarah DeWitt, người phụ trách hoạt động xếp hạng tại JPMorgan’s cho biết: “Từ góc nhìn của chúng tôi, người kế nhiệm nhiều khả năng sẽ là Greg Abel, nhất là khi Warren Buffett gần đây có nhiều ưu ái cho nhân vật này”.

Bên cạnh đó, Greg Abel sở hữu một lợi thế tự nhiên, đó là việc trẻ hơn Ajit Jain 11 tuổi. Sở dĩ đây là lợi thế bởi Warren Buffet từng nhắc tới việc muốn lựa chọn một người trẻ, có khả năng dẫn dắt Berkshire Hathaway trong ít nhất hơn 10 năm nữa.

Rõ ràng, vị trí đứng đầu Berkshire Hathaway là áp lực rất lớn với bất kỳ người kế nhiệm nào. Khi Warren Buffett trao lại “vương miện”, ông đồng thời cũng sẽ trao lại trách nhiệm nặng nề, bao gồm cả việc Công ty đang sở hữu tới 90 tỷ USD tiền mặt và vẫn bị chỉ trích bởi lượng tiền mặt quá lớn, trong khi thiếu các phương án đầu tư.

Chuyên đề