Thực hiện quy định về ưu tiên nhà thầu nhỏ: Pháp luật chỉ để... tham khảo!

(BĐT) - Luật Đấu thầu năm 2013 và Nghị định số 63/2014/NĐ-CP đã mở ra “cơ hội vàng” cho các nhà thầu cấp nhỏ và siêu nhỏ được “độc quyền” tham gia các gói thầu xây lắp dưới 5 tỷ đồng. 
Thực hiện quy định về ưu tiên nhà thầu nhỏ: Pháp luật chỉ để... tham khảo!

Tuy nhiên, nhà thầu nhỏ với sự thiếu chuyên nghiệp cùng với việc chủ đầu tư, bên mời thầu thiếu kiến thức và sự  thận trọng trong đánh giá hồ sơ dự thầu đã làm cho những “ưu tiên” này không phát huy được nhiều giá trị nhân văn. 

Vừa qua, Báo Đấu thầu nhận được phản ánh của Công ty cổ phần VG (nhà thầu) về việc bên mời thầu của Gói thầu “Thi công xây dựng hạng mục mái che – nhà văn phòng; Cải tạo hàng rào thuộc Dự án Cửa hàng kinh doanh xăng dầu đô thị Tân An” xử lý và giải thích kiến nghị của nhà thầu tham dự gói thầu này chưa có sức thuyết phục. Nhà thầu này đã đề nghị bên mời thầu xem xét lại hồ sơ dự thầu và kết quả lựa chọn nhà thầu của gói thầu trên. 

Nhà thầu bảo 1 – bên mời thầu bảo 3

Theo Công ty cổ phần VG, khi tham gia Gói thầu, nhà thầu chỉ đề xuất 1 giá chào hàng trong Đơn chào hàng là 1.638.000.000 đồng. Giá chào hàng này được nhà thầu tính toán dựa trên bảng tổng hợp dự toán công trình (theo tính toán là 1.791.851.097 đồng) trừ đi giá trị giảm giá (là 151.971.265 đồng). Đại diện nhà thầu cho biết, đáng lẽ giá đề xuất chính xác là 1.639.879.832 đồng, nhưng nhà thầu đã làm tròn số “cho đẹp hồ sơ”.

Trong quá trình xét thầu, bên mời thầu là Công ty CP Tư vấn Thiết kế xây dựng Long An cho rằng, nhà thầu đã chào 3 mức giá. Theo đó, giá chào của nhà thầu tại bảng Tổng hợp dự toán công trình kết chuyển sang Đơn chào hàng theo HSĐX của nhà thầu đã cho ra một kết quả giá chào hàng.

HSYC cũng quy định trường hợp nhà thầu có đề xuất giảm giá thì có thể ghi trực tiếp vào Đơn chào hàng. Trong Đơn chào hàng, nhà thầu có kèm thuyết minh giảm giá nên bên mời thầu xem như đây là giá đã giảm giá của nhà thầu.

Tuy nhiên, trong bảng Thuyết minh giảm giá, nhà thầu ghi giảm giá 70% chi phí trực tiếp khác, chi phí chung, thu nhập chịu thuế tính trước. Điều đáng nói, phần chi phí chung mà nhà thầu đưa ra lại có sự sai số, không khớp (do lỗi đánh máy – nhà thầu giải thích) giữa phần Thuyết minh giảm giá và bảng Tổng hợp dự toán công trình. Như vậy, căn cứ vào bảng Tổng hợp dự toán công trình, và Thuyết minh giảm giá, bên mời thầu ghi nhận tiếp 2 giá chào thầu khác nhau, mặc dù độ chênh lệch giữa 2 số liệu chỉ tính ở hàng chục nghìn đồng.

Nhà thầu “lạc đề” – bên mời thầu “bất cẩn”

Những nhà thầu cấp nhỏ và siêu nhỏ thể hiện sự thiếu chuyên nghiệp trong đấu thầu với những “lỗi” khó chấp nhận như việc tính toán không theo “đề bài” được đưa ra trong HSYC, thiếu logic và thiếu những yêu cầu tối thiểu (bản chụp hồ sơ). Cùng với đó, sự thiếu thận trọng trong đánh giá HSĐX của tổ chuyên gia đã làm ảnh hưởng đến kết quả của quá trình xét thầu
Theo HSYC được bên mời thầu cung cấp cho Báo Đấu thầu, HSYC của gói thầu chào hàng cạnh tranh này được thực hiện theo mẫu Thông tư số 11/2015/TT-BKH quy định chi tiết lập HSYC đối với chỉ định thầu, chào hàng cạnh tranh. Mẫu số 05 của Thông tư này có quy định Bảng tổng hợp giá chào, tổng giá trị của các hạng mục trong bảng này sẽ được kết chuyển sang Đơn chào hàng.

Khi “làm bài”, nhà thầu đã không làm đúng theo các yêu cầu được đưa ra trong HSYC. Nhà thầu này làm theo “cách riêng” là lập dự toán công trình. Trong khi dự toán công trình sẽ do cấp có thẩm quyền lập và trình chủ đầu tư phê duyệt. Ngoài lập dự toán công trình, nhà thầu có Bảng kê khối lượng – Giá trị dự thầu. Căn cứ theo Bảng này trong HSĐX của nhà thầu, thì tổng giá trị dự thầu của các hạng mục kết chuyển sang Đơn chào hàng lên tới con số 3.283.953.873 tỷ đồng.

Điều đáng nói, bên mời thầu khi xét thầu đã không căn cứ những yêu cầu trong HSYC đã đưa ra để xét thầu mà lại dựa vào Bảng tổng hợp dự toán công trình để làm cơ sở đánh giá giá chào thầu của nhà thầu.

Đại diện bên mời thầu lý giải: “Căn cứ tình hình thực tế địa phương, nhà thầu có thể chào theo đơn giá vật tư, nhân công, máy kết chuyển thành chi phí chung. Tổ chuyên gia chấm thầu căn cứ vào bảng tổng hợp kinh phí của nhà thầu lấy ra, coi như là cách tính của họ. Còn nếu nhà thầu vào vòng trong nữa, nếu phân tích đơn giá vật tư không hợp lý sẽ yêu cầu làm rõ”.

Bên mời thầu cũng cho biết, đây là gói thầu dành cho nhà thầu là doanh nghiệp cấp nhỏ và siêu nhỏ. Tuy nhiên, trong quá trình đấu thầu, bên mời thầu cũng buộc phải loại một nhà thầu khác (Công ty TNHH Thành Công Phát Long An) vì lý do giá chào ghi trong Đơn chào hàng không phù hợp logic với Bảng tổng hợp giá chào. Cũng giống như nhà thầu Công ty CP VG, nhà thầu này có giá đề xuất là 1.379.077.320 đồng nhưng lại đính kèm bảng tổng hợp kinh phí và cũng “tự làm tròn” cho đẹp là 1.611.000.000 đồng.

Bên cạnh đó, nhà thầu này còn mắc phải lỗi rất “sơ đẳng” là: “HSĐX có sự sai khác giữa bản gốc và bản chụp”. Thậm chí, nhà thầu này còn “quên” chụp 3 quyển HSĐX trong 3 bộ hồ sơ chụp gửi kèm.

Theo chuyên gia đấu thầu, rõ ràng, những nhà thầu cấp nhỏ và siêu nhỏ thể hiện sự thiếu chuyên nghiệp trong đấu thầu với những “lỗi” khó chấp nhận như việc tính toán không theo “đề bài” được đưa ra trong HSYC, thiếu logic và thiếu những yêu cầu tối thiểu (bản chụp hồ sơ). Cùng với đó, sự thiếu thận trọng trong đánh giá HSĐX của tổ chuyên gia đã làm ảnh hưởng đến kết quả của quá trình xét thầu.

Chuyên đề