Đại án Oceanbank: Tiền tỷ chi lãi ngoài đi đâu?

(BĐT) - Một nội dung được quan tâm trong vụ án xảy ra ở Ngân hàng TMCP Đại Dương (Oceanbank) là khoản tiền chi lãi ngoài cho Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) và các đơn vị thành viên đã đi đâu?
Tại phiên tòa, bị cáo Hà Văn Thắm thừa nhận tội là của bị cáo, không liên quan đến nhân viên dưới quyền. Ảnh: TTXVN
Tại phiên tòa, bị cáo Hà Văn Thắm thừa nhận tội là của bị cáo, không liên quan đến nhân viên dưới quyền. Ảnh: TTXVN

Theo cáo buộc, từ tháng 7/2012 đến tháng 6/2014, bị cáo Nguyễn Minh Thu (nguyên Tổng giám đốc Oceanbank) nhận 125,6 tỷ đồng chi trả lãi ngoài huy động vốn cho khách hàng. Về vấn đề này, bị cáo Thu khai trực tiếp nhận và chi trả 48,3 tỷ đồng cho các khách hàng, trong đó có Tổng công ty Dầu Việt Nam (PVOil) và Liên doanh Dầu khí Vietsopetro (VSP). Cụ thể, PVOil là 15,7 tỷ đồng, VSP 22,7 tỷ đồng. Việc chi lãi ngoài, Oceanbank không yêu cầu các khách hàng phải ký nhận. Đối với chi lãi ngoài cho VSP, 70% số tiền này được bị cáo chuyển cho Kế toán trưởng, số còn lại chuyển cho Tổng giám đốc. Đối với PVOil, bị cáo chi cho Tổng giám đốc và Kế toán trưởng, tỷ lệ 50%.

Đại diện ủy quyền PVOil cho biết, quá trình điều tra, PVOil nhận được công văn của cơ quan điều tra hỏi về vấn đề này. PVOil đã rà soát hệ thống tài khoản, khẳng định không nhận bất cứ khoản tiền nào từ Nguyễn Minh Thu và Oceanbank. PVOil cũng mời các cán bộ cũ về hỏi nhưng họ cũng khẳng định không nhận tiền.

Đại diện PVOil cho biết, PVOil mở tài khoản tại Oceanbank và có 3 hợp đồng tiền gửi tại ngân hàng này, ngoài ra phát sinh một số lãi không kỳ hạn. Tiền gửi có kỳ hạn với tổng số tiền là 1,8 tỷ đồng (từ năm 2013 - 2014). Trước đó chỉ phát sinh tiền lãi không kỳ hạn vì PVOil có tài khoản, số dư trong tài khoản thời điểm cao nhất không nhiều.

Đại diện theo ủy quyền của PVN cho biết, PVN góp vốn 800 tỷ đồng (chiếm 20% vốn điều lệ) cho Oceanbank. Lần thứ nhất, năm 2008, khi Oceanbank tăng vốn từ 1.000 tỷ đồng lên 2.000 tỷ đồng, PVN góp 20% tương ứng số tiền 400 tỷ đồng. Hình thức góp vốn chuyển từ tiền gửi của PVN sang tài khoản Oceanbank. Năm 2009, Oceanbank tiếp tục tăng vốn từ 2.000 lên 3.000 tỷ đồng. Để giữ được 20% vốn điều lệ, PVN góp thêm 300 tỷ đồng. Lần thứ 3, năm 2011, PVN góp thêm 100 tỷ đồng đảm bảo tương ứng 20% vốn điều lệ.

PVN có ban hành quy chế quản lý vốn ở doanh nghiệp khác, đồng thời cử người đại diện vốn tham gia kiểm soát chặt chẽ hoạt động của Oceanbank. Theo quy định, hàng tháng, quý, năm họ phải báo cáo cho HĐQT (sau này là Hội đồng thành viên). Ngoài ra, PVN còn thực hiện chế độ giám sát thông qua giám sát bên ngoài. Các ban thường xuyên kiểm tra báo cáo, đánh giá. Quá trình kiểm soát không phát hiện bất kỳ sai phạm nào trong việc góp vốn.

Trước việc Oceanbank âm vốn chủ sở hữu 2,5 lần, số tiền PVN góp vốn trở thành 0 đồng, đại diện PVN cho rằng, việc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mua lại Oceanbak với giá 0 đồng khiến người ta hiểu là vốn góp của PVN thành 0 đồng, cho đến nay chưa có đánh giá, kết luận nào từ phía cơ quan chức năng về hiệu quả đầu tư dẫn đến mất vốn.

Về việc Oceanbank đã bị cảnh báo lỗ từ năm 2012, đại diện PVN cho biết báo cáo của HĐQT nhận được, trong đó đều ghi hoạt động hiệu quả, thể hiện chia cổ tức hàng năm. Số tiền đó được hạch toán vào sổ sách, không có dấu hiệu nào cho thấy hoạt động không hiệu quả. Khi NHNN có kết luận thanh tra, PVN không nhận được kết luận này. Chỉ tại phiên tòa hôm nay PVN mới được biết nội dung đó.

Nỗi đau cán bộ Oceanbank

Chính sách áp trần lãi suất huy động của NHNN khiến nhiều ngân hàng nhỏ gặp khó khăn thanh khoản. Trong giai đoạn lạm phát cao, lãi suất 14%/năm không đủ để thu hút khách hàng. Có ngân hàng đã phải chi trả lãi suất ngoài lãi suất ghi trong hợp đồng tiền gửi, ngoài sổ tiết kiệm để đảm bảo các chỉ tiêu an toàn. Oceanbank cũng đã chi hơn 1.500 tỷ đồng lãi ngoài cho các khách hàng như vậy. Hậu quả là 34 giám đốc chi nhánh của ngân hàng này đã phải trả lời trước Tòa án về hành vi cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng.

Trong những ngày xét xử vừa qua, Hội đồng xét xử đã chất vấn các bị cáo Hà Văn Thắm, nguyên Chủ tịch HĐQT Oceanbank, Nguyễn Xuân Sơn, nguyên Chủ tịch HĐTV PVN - những người bị cáo buộc có vai trò mấu chốt trong việc đưa ra chủ trương, chỉ đạo thực hiện chi thêm lãi ngoài lãi suất hợp đồng. Một thẩm phán đã nhấn mạnh những người ngồi phía sau (các bị cáo là cán bộ Oceanbank – PV) cơ bản là tội đồ của các lãnh đạo. Bị cáo Hà Văn Thắm cũng nhận: “Tội lỗi là của bị cáo, nhân viên dưới quyền không có lỗi”.

Chuyên đề