|
| Theo Báo cáo PCI 2019, 67% doanh nghiệp cho biết họ đã tự động hoá một phần công việc trong 3 năm qua, và có tới 75% doanh nghiệp dự định sẽ tự động hoá các công việc mới trong 3 năm tới. Ảnh Lê Tiên. |
Đây là một trong những điểm sáng của Báo Chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh (PCI) 2019 được Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) phối hợp với Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ (USAID) công bố sáng ngày 5/5.
70-80% doanh nghiệp hài lòng với cách ứng xử của cơ quan công quyền
Báo cáo PCI là ấn phẩm thường niên năm thứ 15 liên tiếp được công bố nhằm đánh giá và xếp hạng môi trường kinh doanh và chất lượng điều hành kinh tế của các tỉnh, thành phố ở Việt Nam, nhằm “tập hợp tiếng nói” của cộng đồng doanh nghiệp trong và ngoài nước về mức độ cải cách trên từng lĩnh vực điều hành, chất lượng giải quyết thủ tục hành chính, chất lượng nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng tại Việt Nam. Báo cáo PCI phân tích xu hướng tự động hóa và số hoá trong sản xuất hàng hóa, cung ứng dịch vụ của các doanh nghiệp Việt Nam, dự báo các tác động của xu hướng này đối với lao động, việc làm trong thời gian tới, thu hút sự tham gia của gần 12.500 doanh nghiệp.
Ở một số chỉ số thành phần của PCI, có tới 70-80% doanh nghiệp bày tỏ sự hài lòng với cách ứng xử của cơ quan công quyền. Niềm tin của doanh nghiệp được tiếp tục khơi dậy. Ở thời điểm khảo sát, giữa năm 2019, có trên 50% doanh nghiệp trong và ngoài nước cho biết sẽ mở rộng quy mô kinh doanh trong 2 năm tới. Người dân hăng say thành lập doanh nghiệp, chỉ riêng trong năm 2019, bình quân mỗi ngày có gần 380 doanh nghiệp được thành lập mới, quy mô vốn đăng ký tăng lên.
Tuy nhiên, Báo cáo cũng cho thấy, một số lĩnh vực cải cách còn chưa đạt được như kỳ vọng, triển khai còn chậm, thủ tục còn phiền hà. 59% doanh nghiệp cho biết, họ gặp khó khăn trong thủ tục về đất đai, giải phóng mặt bằng, 53% doanh nghiệp gặp khó khăn vướng mắc trong thủ tục liên quan tới lĩnh vực xây dựng và quy hoạch; 43% doanh nghiệp gặp khó khăn khi xin quyết định chủ trương đầu tư...Chi phí không chính thức đã giảm liên tục trong mấy năm gần đây nhưng vẫn còn cao. Vẫn có tới trên 50% số doanh nghiệp phản ánh họ phải trả các chi phí không chính thức.
Một vấn đề nữa khiến cộng đồng doanh nghiệp quan ngại là trong khi các tỉnh thành phố đứng ở cuối bảng xếp hạng đã có nhiều nỗ lực để vượt lên, thì những địa phương ở top dẫn đầu - những ngôi sao cải cách – lại chưa có những cải cách bứt phá đáng kể trong mấy năm qua, hành trình cải cách mới chỉ dừng lại ở những việc làm còn tương đối dễ dàng. Điều này cho thấy, một mặt, rất cần có thêm những động lực mới cho cải cách từ cơ sở. Mặt khác, cần nâng trần thể chế ở cấp Trung ương.
Ông Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch VCCI hy vọng, các quyết sách mới đây của Quốc hội, Chính phủ về việc khẩn trương rà xét, xóa bỏ những chồng chéo, bất cập trong hệ thống pháp luật và chủ trương của Đảng ta ban hành cơ chế khuyến khích, bảo vệ những người dũng cảm, dám nghĩ, dám làm vì lợi ích chung đang được triển khai sẽ giúp trang bị “tấm áo giáp sắt” an toàn và những động lực mới cho sự phát triển năng động của chính quyền cấp tỉnh, nhất là các tỉnh thành phố giữ vai trò dẫn dắt, mở đường..
Nỗi lo suy thoái sau đại dịch Covid-19
Theo ông Lộc, PCI-2019 phản ánh cục diện cải cách và môi trường kinh doanh ở cấp địa phương ở Việt Nam trước đại dịch Covid-19. Tình hình hiện giờ đã khác, nỗi lo suy thoái đang là xu hướng chủ đạo. Mặc dù vậy, chỉ số niềm tin của người dân và cộng đồng doanh nghiệp vào sự điều hành của các cấp chính quyền năm 2020, theo nhận định của ông Lộc, chắc chắn sẽ vẫn khả quan.
Theo lý giải của đại diện VCCI, Việt Nam trở thành một trong số các quốc gia hiếm hoi đã sớm kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh để có thể tiên phong mở cửa thị trường, tái khởi động, phục hồi nền kinh tế...Đó là cơ hội vàng của người đi trước. Nhưng chúng ta cũng hiểu rất rõ rằng tái khởi động không phải là vẫn làm theo cách cũ. Thế giới sau đại dịch sẽ khác với thế giới của ngày hôm nay. Các dòng chảy thương mại và đầu tư quốc tế đang đảo chiều, các chuỗi cung ứng toàn cầu sẽ được định hình lại một cách tin cậy hơn và bền vững hơn. Các doanh nghiệp sẽ phải kinh doanh sáng tạo và phải có trách nhiệm hơn. Chính quyền kiến tạo song hành với doanh nghiệp sáng tạo và có trách nhiệm sẽ là những mái chèo đưa con thuyền kinh tế Việt Nam vươn ra biển lớn.
Đặc biệt, Báo cáo PCI 2019 cũng chỉ ra mảng mầu tự động hoá và số hoá khá thú vị và bất ngờ. Mức độ tự động hoá hiện tại và dự kiến tại Việt Nam cao hơn dự đoán của chính nhóm tác giả. 67% doanh nghiệp cho biết họ đã tự động hoá một phần công việc trong 3 năm qua, và có tới 75% doanh nghiệp dự định sẽ tự động hoá các công việc mới trong 3 năm tới. Cả các doanh nghiệp tự nhân trong nước và các doanh nghiệp FDI dự kiến sẽ tự động hoá từ 1/4 đến 1/3 số công việc do con người đang đảm nhiệm hiện nay.
“Đó là niềm vui với chúng ta khi doanh nghiệp Việt đã chủ động tiếp cận nhanh với trào lưu công nghệ mới. Nhưng lại là nỗi lo cho bài toán việc làm, khi phần lớn người lao động ở nước ta kỹ năng còn thấp. Sự mong manh của các chuỗi cung ứng trước các cuộc chiến tranh thương mại, trước những chuyển động địa chính trị, địa kinh tế trên thế giới, trước dịch bệnh như Covid hay những diễn biến khó lường của biến đổi khí hậu… đang thúc đẩy mạnh mẽ xu hướng tự động hoá và số hoá này. Nếu tiếp tục hỏi doanh nghiệp trong cuộc khảo sát năm nay thì chắc chắn tỷ lệ hướng tới tự động hoá và số hoá còn cao hơn nữa”, ông Lộc dự đoán.
Từ những kết quả khảo sát PCI 2019, đại diện cộng đồng doanh nghiệp cho rằng, các chủ trương chính sách đang đi đúng hướng, nhưng cải cách giáo dục phải được gia tốc mạnh mẽ hơn, cần tăng cường tiếng nói và sự chung tay của giới doanh nghiệp trong việc đầu tư và định hướng các chương trình đào tạo. Cùng với việc nâng cao kỹ năng của người lao động, thì cần có một chương trình quốc gia về đào tạo doanh nhân để nâng cấp, chuẩn hoá và quốc tế hoá doanh nghiệp đặc biệt là với các doanh nghiệp nhỏ và vừa theo định hướng phát triển có trách nhiệm và bền vững phải là một yếu tố cấu thành quan trọng bậc nhất của chương trình quốc gia tái khởi động và phục hồi nền kinh tế.
Bích Thủy
