|
| Công tác tư vấn đầu tư xây dựng các công trình, dự án ngành giao thông vận tải bộc lộ một số bất cập ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả đầu tư dự án. Ảnh minh họa: Ngọc Tuấn |
Theo đó, Chỉ thị số 13/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 19/5/2023 nêu, thời gian qua, công tác tư vấn đầu tư xây dựng các công trình, dự án ngành GTVT còn bộc lộ một số bất cập, đặc biệt trong khảo sát, thiết kế. Đó là số liệu, thông tin khảo sát chưa đầy đủ, thiếu đồng bộ, thiếu chính xác; sơ bộ tổng mức đầu tư, dự toán xây dựng công trình chưa phù hợp với thực tế, dẫn đến rất nhiều dự án phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án đầu tư, điều chỉnh vốn, tổng mức đầu tư, dự toán... ảnh hưởng đến tiến độ và hiệu quả đầu tư dự án. Công tác tư vấn đầu tư xây dựng chưa đáp ứng được yêu cầu thực tiễn.
Để khắc phục những bất cập, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ GTVT kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vi phạm về trình tự, thủ tục, quản lý chất lượng, tiến độ, quản lý chi phí. Tổ chức thanh tra, kiểm tra đối với các dự án chậm tiến độ; chấn chính công tác lựa chọn tư vấn; quản lý chặt chẽ hợp đồng tư vấn (lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, báo cáo nghiên cứu khả thi, thiết kế, dự toán...). Kiểm soát chặt chẽ việc lựa chọn, quản lý thầu phụ; xử lý nghiêm các hành vi chuyển nhượng thầu, bán thầu trái quy định của pháp luật; không để xảy ra thất thoát, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm.
Trong đó, về công tác khảo sát, Bộ GTVT tập trung chỉ đạo kiểm tra chặt chẽ năng lực của đơn vị khảo sát so với hồ sơ dự thầu/hồ sơ đề xuất, bảo đảm chất lượng trong việc lập, phê duyệt nhiệm vụ khảo sát, nhiệm vụ thiết kế; chấn chỉnh công tác khảo sát, đặc biệt khảo sát địa chất, phê duyệt báo cáo kết quả khảo sát. Khi khảo sát điều tra các mỏ vật liệu, bãi đổ thải phải khảo sát kỹ lưỡng về vị trí, trữ lượng, chất lượng, khả năng cung ứng của các mỏ, thủ tục khai thác, trữ lượng...
Về tư vấn thiết kế, bảo đảm chất lượng trong công tác điều tra, khảo sát xây dựng gắn với nhu cầu vật liệu xây dựng, đánh giá tác động môi trường…; thẩm định thiết kế, lựa chọn phương án kỹ thuật phải bảo đảm tính bền vững công trình, thích ứng biến đổi khí hậu.
Ngoài ra, Bộ GTVT chỉ đạo thực hiện nghiêm túc công tác giám sát tác giả, kịp thời phối hợp với các chủ thể tham gia dự án giải quyết việc điều chỉnh thiết kế trong quá trình thi công; khắc phục kịp thời các hạn chế, hoàn thiện hồ sơ thiết kế, điều chỉnh để không làm ảnh hưởng đến tiến độ, chất lượng công trình…
Bên cạnh tư vấn thiết kế, người đứng đầu Chính phủ cũng yêu cầu Bộ GTVT chỉ đạo chấn chỉnh công tác tư vấn thẩm tra, tư vấn giám sát. Đồng thời, bộ này phải chỉ đạo kiểm tra, rà soát một số dự án đường cao tốc có cốt đường cao hơn bình thường làm tăng nhu cầu vật liệu đắp nền; xem xét kỹ lưỡng điều kiện thoát lũ, phù hợp dòng chảy...
Theo quan sát của Báo Đấu thầu, thời gian qua, những hạn chế từ khâu tư vấn đầu tư khiến nhiều dự án giao thông của Bộ GTVT và cả các địa phương phía Nam như TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Kiên Giang… bị ảnh hưởng về tiến độ triển khai và chất lượng công trình. Điển hình như, Dự án cầu Rạch Miễu 2 phải “xin” tăng mức đầu tư thêm 1.600 tỷ đồng và thời lùi thời gian hoàn thành đến năm 2026. Lý do là, diện tích giải phóng mặt bằng tăng thêm 3 ha, phát sinh thêm gần 40 hộ dân cần tái định cư, giá đất bồi thường ở tỉnh Tiền Giang tăng từ 8 triệu đồng/m2 lên hơn 26 triệu đồng/m2; đơn giá và hệ số ở tỉnh Bến Tre tăng gấp 6 - 20 lần. Ngày 15/2/2023, trong chuyến công tác khảo sát hiện trường, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu Bộ GTVT thanh tra, kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh công tác thực hiện các gói thầu tư vấn.
 |
Ảnh minh họa |
Cũng tại chỉ thị nêu trên, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Xây dựng chủ trì, phối hợp với Bộ GTVT và các cơ quan có liên quan ban hành hoặc đề xuất cấp có thẩm quyền ban hành quy định quản lý chặt chẽ chi phí, định mức xây dựng, suất đầu tư phù hợp với từng khu vực; hướng dẫn, kiểm tra các địa phương công bố giá các loại vật liệu xây dựng thông thường, chỉ số giá đầy đủ, phù hợp với điều kiện thực tế, đúng quy định pháp luật...
Bộ Tài nguyên và Môi trường tăng cường hướng dẫn, kiểm tra, thanh tra việc ban hành giá đất của các địa phương hằng năm, bảo đảm phù hợp khung giá đất được Chính phủ ban hành, mức giá bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất. Khẩn trương hướng dẫn, giải quyết các khó khăn, vướng mắc trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; trình tự, thủ tục liên quan đến khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, bãi đổ thải, bảo đảm nhà thầu có thể khai thác được ngay vật liệu xây dựng phục vụ thi công.
Đối với các địa phương, kịp thời công bố giá các loại vật liệu xây dựng thông thường, chỉ số giá..., ban hành bảng giá đất, bảng giá đất điều chỉnh phù hợp; kiểm soát chặt chẽ giá vật liệu xây dựng, chỉ số giá, giá đất. Thực hiện giao mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường cho nhà thầu thi công; không để xảy ra việc giao mỏ không đúng đối tượng, xử lý kịp thời đối với mỏ cấp không đúng quy định; xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật đối với tình trạng "găm hàng", liên kết để nâng giá, làm ảnh hưởng thi công dự án.
Ghi nhận ban đầu, nhiều nhà thầu và lãnh đạo Ban quản lý dự án ở một số địa phương khẳng định với phóng viên Báo Đấu thầu việc chấn chỉnh công tác tư vấn đầu tư dự án giao thông là rất cần thiết. Bởi đây là khâu quan trọng của quá trình chuẩn bị đầu tư, nếu thực hiện tốt thì việc triển khai các dự án sẽ thuận lợi và tránh được nhiều vướng mắc nảy sinh.
