DATC trước cơ hội trở thành “ông lớn” trên thị trường mua, bán nợ

(BĐT) - Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến dự thảo Nghị định về điều kiện kinh doanh dịch vụ mua bán nợ. 
Ảnh Internet
Ảnh Internet

Theo đó, Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) thuộc Bộ Tài chính nằm trong số những doanh nghiệp (DN) được kinh doanh mua, bán nợ. Sau khi hành lang pháp lý cho hoạt động mua, bán nợ được kiện toàn, DATC có thể trở thành DN hàng đầu trong lĩnh vực này. 

Mua 4.300 tỷ đồng nợ xấu từ các tổ chức tín dụng

Ra đời năm 2003 với ý tưởng tập trung xử lý nợ xấu của các doanh nghiệp nhà nước (DNNN), DATC có ngành nghề kinh doanh chính là mua, bán, xử lý các khoản nợ và tài sản tồn đọng của các DNNN làm ăn yếu kém. Đến nay DATC đã mạnh dạn dấn thân sang lĩnh vực khá mới là mua, bán nợ xấu của các ngân hàng. Năm 2015, DATC cho thấy, năm 2015, DN này đã mua hơn 4.300 tỷ đồng nợ của các tổ chức tín dụng (TCTD) trong nước và ngoài nước. Đây là năm đầu tiên DATC thực hiện thí điểm mua nợ của TCTD. Năm 2016, DATC dự kiến mua nợ 2.000 tỷ đồng.

Bên cạnh việc đẩy mạnh mua nợ, DATC triển khai hoạt động thu nợ, xử lý nợ đối với các DN đã mua nợ, riêng năm 2015 đã mang lại cho DATC giá trị hơn 1.800 tỷ đồng, đạt 168% kế hoạch, tăng gấp 2,52 lần so với năm trước…

Cùng với việc mua, bán, tiếp nhận và xử lý nợ, DATC đã thực hiện thoái vốn đầu tư tại các DN, các tổ chức tài chính mà DN này đã góp vốn. Không chỉ các khoản đầu tư lâu năm, tại các DN mới góp vốn từ 2013, 2014, DATC cũng thoái khi thấy hiệu quả. Trong năm 2015, DATC đã hoàn thành thoái vốn tại 24 DN, thu về hơn 323 tỷ đồng, đạt 115% kế hoạch, tăng gấp 2,37 lần so với năm trước.

Khác biệt trong cách xử lý nợ xấu

Tham gia xử lý nợ xấu hiện nay ngoài các ngân hàng tự xử lý, có hai định chế tài chính là Công ty Quản lý tài sản (VAMC) thuộc Ngân hàng Nhà nước và DATC. Mỗi đơn vị vận hành một cách khác nhau nên tầm ảnh hưởng lên thị trường cũng khác nhau.

VAMC mua nợ xấu theo từng ngân hàng, hoặc nhiều ngân hàng, tùy khoản, mục tiêu lấy thu bù chi, không vì lợi nhuận. VAMC tập trung xử lý nợ xấu của ngân hàng, mua nợ theo giá trị ghi sổ, thanh toán bằng trái phiếu đặc biệt, ngân hàng phải tiếp tục trích lập dự phòng. VAMC mua nợ mang tính bắt buộc với quy định TCTD có nợ xấu trên 3% là phải bán… Có thể nói, VAMC mua nợ xấu để vào kho chờ thời gian xử lý, nếu sau 5 năm chưa xử lý có thể trả về TCTD xử lý bằng khoản đã trích lập 100%.

Trong khi đó, DATC mua nợ xấu chủ yếu theo đối tượng vay là các DNNN. Nghĩa là DATC nhận trách nhiệm trả nợ thay cho DN thông qua việc sở hữu tài sản bảo đảm hoặc chuyển khoản nợ thành vốn góp. DATC mua theo giá thị trường, thanh toán bằng tiền mặt, ngân hàng tất toán ngay khoản nợ và mua nợ theo nguyên tắc tự nguyện đàm phán trên cơ sở đánh giá hoạt động của cả người vay. DATC phải kinh doanh hiệu quả, bảo toàn vốn nhà nước, do đó, cách thức hoạt động cũng khác. DATC như một tổ chức tái thiết DN, mua nợ xấu sau đó thực hiện tái cơ cấu, phục hồi DN vay nợ.

Theo Luật sư Hà Trọng Đại, Công ty Luật The Light, DATC đáp ứng đầy đủ các điều kiện về vốn điều lệ, kinh nghiệm, nhân sự... để tham gia kinh doanh nợ. Cùng với VAMC, DATC có thể tham gia kinh doanh dịch vụ sàn giao dịch nợ, đóng vai trò nhà tạo lập thị trường trên thị trường mua, bán nợ tập trung.

Chuyên đề