Dự án BOT Thái Nguyên - Chợ Mới: Nhà đầu tư trước nguy cơ vỡ nợ

(BĐT) - Việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền chưa đưa ra thời gian chính thức cho phép triển khai thu phí theo phương án giảm giá tại trạm thu phí Km77+922,5 Quốc lộ 3 thuộc Dự án Đầu tư xây dựng (ĐTXD) tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) đang khiến nhà đầu tư đứng trước nguy cơ vỡ nợ khi mỗi tháng phải trả gần 20 tỷ đồng chi phí.
Dự án tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) được đưa vào vận hành, sử dụng từ tháng 5/2018
Dự án tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) được đưa vào vận hành, sử dụng từ tháng 5/2018

Dự án tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới được hoàn thành, đưa vào vận hành, khai thác, sử dụng từ tháng 5/2018. Ông Nguyễn Chí Thanh, Giám đốc Công ty BOT Thái Nguyên - Chợ Mới cho biết, Dự án Đầu tư xây dựng đường BOT Thái Nguyên - Chợ Mới dài 65 km gồm hai hợp phần: ĐTXD mới 40 km Quốc lộ 3 đoạn Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) theo tiêu chuẩn tiền cao tốc, bề rộng nền đường 12 m; Nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 3 đoạn Km75 - Km100 đảm bảo quy mô tiêu chuẩn đường cấp 3 miền núi. Dự án có tổng mức đầu tư ban đầu 2.713 tỷ đồng, do Liên danh Cienco4 - Công ty CP ĐTXD Tuấn Lộc - Công ty CP ĐTXD&TM Trường Lộc làm nhà đầu tư.

Theo hợp đồng BOT, để phương án tài chính đảm bảo khả thi, Dự án sẽ đặt 2 trạm thu phí để hoàn vốn, 1 trạm đặt trên tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Km72+930) và 1 trạm đặt trên Quốc lộ 3 tại Km77+922 (khu vực Bờ Đậu, TP. Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên).

“Tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới sau khi hoàn thành, đưa vào khai thác đã phát huy hiệu quả đầu tư rõ rệt. Theo tính toán, sau khi thu phí trên Quốc lộ 3, tỷ lệ các phương tiện di chuyển trên đường Thái Nguyên - Chợ Mới sẽ đạt khoảng 40%, lưu lượng trên Quốc lộ 3 giảm còn khoảng 60%, góp phần phân lưu lưu lượng hợp lý, giảm thiểu việc tập trung phương tiện lưu thông trên Quốc lộ 3”, ông Nguyễn Chí Thanh nói.

Hiện nay, do một số bất cập, việc thu phí mới được thực hiện tại tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn), chưa thu phí trên Quốc lộ 3 nên tuyến đường Thái Nguyên - Chợ Mới (Bắc Kạn) đã đưa vào khai thác nhưng các phương tiện vẫn lưu thông chủ yếu trên Quốc lộ 3 (chiếm khoảng 85%) để tránh mất phí. “Theo phương án tài chính, năm 2019, 2 trạm BOT có thể thu được 600 triệu đồng/ngày, nhưng hiện tại, trạm Thái Nguyên - Chợ Mới mới thu được khoảng 60 triệu đồng/ngày. Nếu trạm Quốc lộ 3 được thu phí thì thêm khoảng 200 triệu đồng/ngày nữa, tức là khoản thu chỉ bằng gần 50% so với phương án tài chính, dẫn đến Dự án bị phá sản”, ông Thanh nói thêm.

Trước những bất cập tại trạm thu phí Quốc lộ 3, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải (GTVT) phối hợp với UBND tỉnh Thái Nguyên, các bộ, cơ quan liên quan và nhà đầu tư khẩn trương thống nhất phương án miễn giảm phí để hoàn vốn cho Dự án, tránh lãng phí và phát sinh tăng chi phí đầu tư, đảm bảo hài hòa lợi ích Nhà nước, nhà đầu tư, người dân.

Theo một lãnh đạo Tổng cục Đường bộ (TCĐB), thời gian qua, trên cơ sở thống nhất phương án giảm giá giữa UBND tỉnh Thái Nguyên và nhà đầu tư, TCĐB đã báo cáo Bộ GTVT phương án miễn, giảm phí của Dự án. Bộ GTVT đã chấp thuận phương án miễn giảm theo đề xuất của tỉnh Thái Nguyên. Đến nay, TCĐB đã trình Bộ GTVT dự thảo phụ lục hợp đồng Dự án, cập nhật phương án tài chính, tính toán thời gian thu phí của Dự án là 25 năm 3 tháng (tăng 9 năm 2 tháng so với hợp đồng đã ký là 16 năm 1 tháng). Trong đó, các cơ quan liên quan đã thống nhất phân vùng miễn giảm (gồm 101 phường, xã, thị trấn thuộc các huyện Phú Lương, Định Hóa, Đại Từ và TP. Thái Nguyên) với mức giảm 50% - 70% - 100% tùy vị trí, loại phương tiện, loại hình vé (vé quý, vé tháng).

Giữa tháng 8/2019, Bộ GTVT đã phối hợp với UBND tỉnh Thái Nguyên và các đơn vị liên quan tổ chức cuộc họp về kế hoạch tuyên truyền và phương án triển khai thu phí tại trạm thu phí Quốc lộ 3. Tuy nhiên, tính đến thời điểm này, các cơ quan có thẩm quyền vẫn chưa chốt thời gian chính thức cho nhà đầu tư tiến hành thống kê cấp thẻ miễn giảm để tiến hành thu phí, khiến nhà đầu tư đứng trước nguy cơ vỡ nợ khi mỗi tháng phải trả gần 20 tỷ đồng. Theo đại diện nhà đầu tư, trong khi chưa có doanh thu để hoàn vốn cho Dự án, doanh nghiệp dự án vẫn phải tổ chức các hoạt động khai thác, duy tu, bảo trì tuyến đường, trả lãi vay, nợ gốc, trả lương cho bộ máy quản lý, cho người lao động. Trong hơn một năm qua, nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án đã phải vay mượn bằng nhiều nguồn kinh phí để trả lãi vay, trả nợ gốc cho ngân hàng. Tiền lương của cán bộ công nhân viên thực hiện Dự án chưa có. Các khoản chi phí và duy trì hoạt động của doanh nghiệp dự án, chi phí duy tu bảo trì cho hoạt động dự án là trên 500 tỷ đồng.

Trong các báo cáo của Bộ GTVT gửi Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện Nghị quyết 437 ngày 21/10/2017 về giải pháp tháo gỡ khó khăn cho các dự án BOT chưa được thu phí, trong đó có Dự án Thái Nguyên - Chợ Mới, Bộ báo cáo là đã xử lý và không có vấn đề gì đối với các dự án BOT này. Nhưng đến nay, Dự án BOT Thái Nguyên - Chợ Mới vẫn chưa được thu phí.

Chuyên đề