Đầu tư đường sắt tốc độ cao Bắc Nam: Cần làm rõ mục tiêu, chi phí và hiệu quả

(BĐT) - Nhiều ý kiến bàn luận tại Tọa đàm công bố Báo cáo kinh tế vĩ mô quý II/2019 của Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách sáng ngày 11/7 về 2 phương án đầu tư Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Giao thông vận tải.
 
Ảnh Internet
Ảnh Internet

Liên quan đến Dự án Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc – Nam, mới đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ Giao thông vận tải vừa có văn bản trình Thủ tướng Chính phủ đề xuất phương án đầu tư. Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề xuất phương án đầu tư đường sắt tốc độ 200 km/h với tổng vốn đầu tư là khoảng 26 tỷ USD. Trong khi đó, Bộ Giao thông vận tải đề xuất đầu tư 58,7 tỷ USD cho tàu tốc độ 350 km/h.

Xung quanh 2 phương án được người dân và báo chí bàn luận sôi nổi trong những ngày gần đây, TS. Võ Trí Thành – nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý Kinh tế Trung ương (CIEM) cho rằng, khi nghiên cứu kinh tế cần cần làm rõ mục tiêu, có cần hay không và tại sao phải làm đường sắt cao tốc? Phải khẳng định là chúng ta rất cần cải cách toàn bộ hệ thống đường sắt Việt Nam hiện hữu. Thứ hai là dùng để làm gì, chở khách, chở hàng? Một khi đã có tiêu đề, thì phải ràng buộc tốc độ và đặt ra giới hạn tối ưu hóa. Sau đó, vấn đề cần bàn bạc là chi phí và lợi ích mang lại như lợi ích về tài chính, môi trường và kinh tế vĩ mô, ngân sách, nợ công và hiệu quả. “Khi chưa có văn bản này thì chưa thể có đánh giá cụ thể được”, ông Thành nêu rõ.

Về sự khác nhau giữa hai phương án đề xuất, theo ông Cấn Văn Lực – chuyên gia tài chính, là do tốc độ khác nhau, mà tốc độ đi liền với chi phí, công nghệ, nhân công... Thực tế khi triển khai, chi phí sẽ cao hơn, bởi vì còn liên quan đến chi phí bồi thường giải phóng mặt bằng, sử dụng công nghệ hiện đại đắt tiền, chi phí nhân công tăng...

TS. Nguyễn Minh Phong – nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu Kinh tế - Xã hội Hà Nội lại thiên về phương án của Bộ Kế hoạch và Đầu tư đưa ra.

Là người có ý kiến tham gia về Dự án đường sắt tốc độ cao từ 10 năm trước, ông Phong cho rằng, phương án đầu tư đường sắt tốc độ cao 200 km/h với tổng vốn đầu tư khoảng 26 tỷ USD là khả thi hơn. Tốc độ này là vừa phải, nhất là với địa hình hiểm trở, phức tạp và thời tiết khí hậu khắc nghiệt như Việt Nam. Chỉ một chi tiết sai lầm nhỏ sẽ gây ra nhiều nguy hiểm cho đoàn tàu. Về chi phí, phương án này chia làm 2 giai đoạn, đoạn nào đông khách thì làm trước để giảm chi phí, tăng cơ hội cho các đoạn tiếp theo.

Chuyên đề