Vì sao kiến nghị trong đấu thầu kéo dài?

(BĐT) - Tình trạng kiến nghị, khiếu nại kéo dài trong đấu thầu đang có diễn biến phức tạp. Từ những đơn kiến nghị, khiếu nại, thậm chí tố cáo của các nhà thầu, Báo Đấu thầu nhận diện nguyên nhân cơ bản dẫn đến tình trạng nêu trên chính là do hiện tượng các cặp bài trùng “bên mời thầu - nhà thầu”, “chủ đầu tư - nhà thầu” ngày càng nhiều, khiến cho môi trường cạnh tranh trong đấu thầu bị bóp méo.
Tỷ lệ giảm giá qua đấu thầu của Công ty TNHH SN TG  chuyên cung cấp máy tính, máy photocopy… thường rất thấp. Ảnh: Nhã Chi
Tỷ lệ giảm giá qua đấu thầu của Công ty TNHH SN TG chuyên cung cấp máy tính, máy photocopy… thường rất thấp. Ảnh: Nhã Chi

Trao thầu 25 gói trong vòng hơn một năm

Tra soát dữ liệu của Báo Đấu thầu từ thời điểm đăng tải tháng 6/2016 đến tháng 10/2017 cho thấy, tỷ lệ trúng thầu của Công ty TNHH SN TG tại một trung tâm được giao nhiệm vụ mua sắm tập trung ở Tiền Giang là rất lớn. Mới đây nhất, trung tâm này đã lựa chọn Công ty TNHH SN TG trúng Gói thầu Cung cấp dịch vụ bảo dưỡng thiết bị tin học và vật tư, phụ kiện thay thế máy in cho ngành thuế tỉnh Tiền Giang năm 2017. Trước đó, SN TG cũng trúng Gói thầu Mua sắm trang thiết bị phục vụ dạy học năm 2017 do trung tâm này mời thầu.

Dữ liệu của Báo Đấu thầu cho thấy, hầu hết các gói thầu mua sắm thiết bị tin học, thiết bị văn phòng, trang thiết bị giáo dục do đơn vị nêu trên mời thầu dù tổ chức lựa chọn nhà thầu theo hình thức đấu thầu rộng rãi, chào hàng cạnh tranh hay chào hàng cạnh tranh rút gọn thì danh sách trúng thầu vẫn thường xuyên có tên Nhà thầu SN TG.

Theo thống kê, chỉ trong thời gian chưa đầy 1 năm rưỡi, Trung tâm đã lựa chọn SN TG trúng đến 25 gói thầu mua sắm hàng hóa, thiết bị, vật tư các loại. Có thời điểm, mỗi tháng, SN TG trúng đến vài gói thầu do trung tâm này làm bên mời thầu.

Trúng thầu nhiều như vậy, câu hỏi đặt ra là giá dự thầu và tỷ lệ tiết kiệm tại các gói thầu mà SN TG trúng thầu như thế nào? Theo các thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu được bên mời thầu công bố, tỷ lệ tiết kiệm qua đấu thầu là rất thấp, có gói thầu còn trao nguyên giá.

Điển hình, tại Gói thầu Cung cấp dịch vụ bảo dưỡng thiết bị tin học và vật tư, phụ kiện thay thế máy in cho ngành thuế tỉnh Tiền Giang năm 2017, SN TG trúng thầu nguyên giá gói thầu được duyệt là 526.845.000 đồng.

Hay tại Gói thầu Mua sắm thiết bị, lắp đặt, cài đặt thiết bị và hướng dẫn sử dụng thuộc Dự án Trang bị máy vi tính phục vụ hoạt động HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021, SN TG trúng thầu với giá 3,482 tỷ đồng, chỉ giảm 24,4 triệu đồng so với giá gói thầu, tương ứng tỷ lệ tiết kiệm 0,7%. Tại Gói thầu Mua sắm tài sản trang bị cho các trường trên địa bàn huyện Tân Phú Đông năm 2017, SN TG trúng thầu với giá 789 triệu đồng, giảm hơn 10 triệu đồng so với giá gói thầu.

Khảo sát hàng chục gói thầu khác mà SN TG trúng thầu cũng cho thấy, tỷ lệ giảm giá qua đấu thầu của nhà thầu chuyên cung cấp thiết bị, hàng hóa thông dụng như máy tính, máy photocopy… thường rất thấp. 

Đấu thầu không thể “một mình một chợ”

Trong các văn bản kiến nghị, khiếu kiện của một nhà thầu tại Tiền Giang đã đề cập nhiều đến câu chuyện bên mời thầu chuyên tổ chức mua sắm tập trung của Tiền Giang nêu trên thường xuyên chấm cho một nhà thầu trúng thầu với giá cao hơn nhiều nhà thầu khác. Trong khi đó, các nhà thầu khác dù bỏ giá rất cạnh tranh lại bị loại bởi những quy định không phù hợp với yêu cầu của hồ sơ mời thầu (HSMT). Tình trạng kiến nghị về đấu thầu tại những gói thầu do bên mời thầu này tổ chức đã kéo dài suốt thời gian qua, chỉ chấm dứt khi UBND tỉnh Tiền Giang công bố quyết định thanh tra công tác đấu thầu tại đơn vị bị phản ánh.

Tỉnh Bến Tre đã từng vào cuộc thanh tra toàn diện công tác đấu thầu tại Sở Giáo dục và Đào tạo Bến Tre và chỉ ra tình trạng trao thầu cho nhà thầu quen với giá không cạnh tranh trong suốt thời gian dài. Cuộc thanh tra này cũng xuất phát từ những kiến nghị về đấu thầu kéo dài.

Trao đổi với Báo Đấu thầu, ông Lê Văn Tăng, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu cho rằng, tình trạng lựa chọn một nhà thầu thường xuyên trúng thầu trong thời gian dài, với giá trúng thầu sát giá gói thầu đang làm mất đi tính cạnh tranh, minh bạch và hiệu quả trong đấu thầu. “Một mình một chợ trong đấu thầu sẽ dẫn tới mất niềm tin của các nhà thầu. Kiến nghị, khiếu kiện kéo dài, phức tạp cũng xuất phát từ đây nếu không có sự vào cuộc của cơ quan chức năng để thanh tra, kiểm tra và xử lý dứt điểm”, ông Tăng khẳng định.

Chuyên đề