Dự án PPP dịch vụ công: Cơ hội lớn cho DN nhỏ

(BĐT) - Thu hút doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tham gia cung cấp dịch vụ công bằng những dự án PPP giản lược là những đề xuất mới tại TP.HCM và Đà Nẵng. Theo các chuyên gia, áp dụng hình thức này sẽ là mũi tên trúng hai đích lớn: Cải thiện chất lượng cung cấp dịch vụ công thông qua đấu thầu và hỗ trợ DNNVV phát triển.
Đấu thầu rộng rãi là phương pháp hiệu quả nhất để tạo cơ hội cho DNNVV tham gia cung cấp sản phẩm, dịch vụ công. Ảnh: Lê Tiên
Đấu thầu rộng rãi là phương pháp hiệu quả nhất để tạo cơ hội cho DNNVV tham gia cung cấp sản phẩm, dịch vụ công. Ảnh: Lê Tiên

Tạo điều kiện cho DNNVV tham gia cung cấp dịch vụ công

Kinh nghiệm của các quốc gia và thành phố trên thế giới trong việc thu hút DNNVV tham gia cung cấp dịch vụ công cho thấy đây là xu thế phổ biến.

Tại nước Anh, nhiều quy định đã được ban hành để giảm bớt khó khăn cho các DNNVV đăng ký tham gia đấu thầu. Theo đó, DNVVN không thể bị loại trừ chỉ vì doanh thu hàng năm thấp. Bên cạnh đó, Chính phủ Anh còn có Văn phòng đại diện Hoàng gia cho DNNVV hoạt động rất hiệu quả trong vai trò cơ quan thanh tra cho các DNNVV trong đấu thầu. Tại Anh, quy trình đấu thầu cũng được đơn giản hóa đối với các dự án có giá trị dưới ngưỡng được quy định.

Với Tây Ban Nha, cơ quan nhà nước (khu vực công) sẽ thông báo các vấn đề gây ảnh hưởng đến thành phố cần phải giải quyết, sau đó khu vực tư (DN) sẽ được mời đưa ra giải pháp của mình. Trong quá trình đấu thầu, không có các tiêu chí sơ tuyển và bất kì ai cũng có thể đăng ký. Tại quốc gia này, sự tham gia của DNVVN lên tới 44% số lượng các dự án dịch vụ công.

Trong khi đó, Chính phủ Liên bang và các bang của Hoa Kỳ đều có các chương trình nhằm thúc đẩy sự tham gia của DNNVV vào việc cung cấp hàng hóa và dịch vụ công.

Còn tại Trung Quốc, nhiều biện pháp đã được ban hành để tạo điều kiện cho các DNNVV tiếp cận thị trường đầu tư công.

Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ TP.HCM Nguyễn Việt Dũng cho biết, TP.HCM là một thành phố lớn, khối lượng sản phẩm/dịch vụ công rất lớn và luôn tăng theo từng năm. Do đó, thị trường dịch vụ công luôn sôi động và có sức hấp dẫn đối với các nhà thầu là DNNVV. TP.HCM đã và đang đi đầu về danh mục dự án, dịch vụ công cũng như dự án triển khai theo hình thức PPP, thu hút sự quan tâm của nhiều nhà đầu tư lớn. Do đó, TP.HCM cũng đặc biệt chú ý đến những đề xuất áp dụng hình thức PPP cho các dự án, dịch vụ công.

Theo bà Từ Thu Hiền, Giám đốc MBI - Chương trình Sáng kiến hỗ trợ khu vực tư nhân vùng Mekong được hỗ trợ bởi Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) và Chính phủ Australia, hơn 97% DN Việt Nam là có quy mô vừa và nhỏ. Trong khi đó, với đà phát triển của nền kinh tế, dịch vụ công đang là khu vực sử dụng nguồn ngân sách lớn của Chính phủ. “Tạo điều kiện để các DNNVV tham gia vào cung cấp dịch vụ công cho Chính phủ là giải pháp đem lại hiệu quả cao nhất cho sự phát triển của DN và hiệu quả cho phía Chính phủ. Chúng ta cần dựa vào hình thức PPP để cải thiện nền kinh tế bằng sự tham gia của DNNVV vào việc cung cấp dịch vụ công” - bà Hiền nhấn mạnh.

PPP giản lược sẽ hỗ trợ DNNVV phát triển

Các chuyên gia đến từ ADB cũng khẳng định, đối với PPP Lite, đấu thầu rộng rãi là phương pháp hiệu quả nhất để lựa chọn được các đơn vị đủ năng lực cung cấp sản phẩm, dịch vụ công. 
Theo bà Hiền, các gói thầu nhỏ trong dịch vụ công tại Việt Nam là rất lớn và đang bị nhiều chủ đầu tư quan tâm không đúng mức nên luôn ưu tiên áp dụng chỉ định thầu dẫn đến thiếu cạnh tranh. Do đó, không chỉ ưu tiên đấu thầu rộng rãi đơn thuần, mà cần đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức PPP để thu hút sự tham gia của DNNVV.  

Luật sư Stanley Boots, chuyên gia tư vấn quốc tế về PPP cho biết: Chương trình Sáng kiến hỗ trợ khu vực tư nhân vùng Mekong đang xây dựng những cấu trúc đầu tiên cho mô hình PPP giản lược (PPP Lite). “Đây là mô hình phù hợp hướng đến đối tượng là DNNVV, phù hợp với các sản phẩm, dịch vụ công quy mô nhỏ. Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách để triển khai hình thức PPP đối với mục tiêu cải thiện kết cấu hạ tầng, đặc biệt là giao thông. Tuy nhiên, để phát huy hết tiềm lực của đội ngũ DNNVV, đặc biệt là nỗ lực tạo ra môi trường đấu thầu cạnh tranh trong cung cấp dịch vụ công, chúng tôi đề xuất hình thức PPP Lite để TP.HCM, Đà Nẵng và các đô thị lớn của Việt Nam tham khảo” -  ông Stanley Boots cung cấp. Theo chuyên gia này, PPP Lite bám sát nguyên lý của một dự án PPP kinh điển. Tuy nhiên, PPP Lite sẽ có những điều chỉnh kỹ thuật để phù hợp với quy mô của DNNVV, phù hợp với thị trường dịch vụ công.

Các chuyên gia đến từ ADB cũng khẳng định, đối với PPP Lite, đấu thầu rộng rãi là phương pháp hiệu quả nhất để lựa chọn được các đơn vị đủ năng lực cung cấp sản phẩm, dịch vụ công. Tuy nhiên, các cơ quan đầu mối cần đơn giản hóa việc đấu thầu, tạo thuận lợi tối đa để các DNNVV tiếp cận nhiều thông tin một cách minh bạch nhằm giúp DNNVV có thể đổi mới, sáng tạo trong mỗi gói thầu. “Chính quyền cần tuyên truyền những gói thầu được DNNVV cung cấp dịch vụ tốt để giúp DNNVV có thêm động lực, thương hiệu để khẳng định vị thế của mình. Đây cũng là cách sử dụng phương pháp đấu thầu hiệu quả hơn tại các dự án triển khai theo PPP Lite” - bà Hiền cho biết thêm.

Chuyên đề