Ngăn ngừa bệnh tùy tiện khi đăng thông tin đấu thầu

(BĐT) - Được trao quyền trong việc đăng tải thông tin đấu thầu nhưng thực tế cho thấy, nhiều bên mời thầu (BMT) đã đăng tải thông báo mời thầu (TBMT), thông báo mời sơ tuyển không đúng quy định, sai lĩnh vực gói thầu; chậm công bố kế hoạch lựa chọn nhà thầu; không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu (KQLCNT) theo quy định… 

Điều này làm ảnh hưởng lớn đến việc tiếp cận thông tin của nhà thầu, việc quản lý của các cơ quan chức năng và sự giám sát của xã hội đối với hoạt động đấu thầu.

Ảnh chỉ mang tính minh họa: Lê Tiên

Theo quy định của pháp luật hiện hành, BMT có trách nhiệm cung cấp thông tin đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia (HTMĐTQG), Báo Đấu thầu và chịu trách nhiệm về thông tin mình cung cấp được quy định tại Điều 8 Luật Đấu thầu năm 2013 (Quy định về thông tin đấu thầu). Tuy nhiên, quá trình khảo sát của phóng viên Báo Đấu thầu cho thấy, khâu tự đăng tải thông tin đấu thầu lên HTMĐTQG của nhiều BMT vẫn bộc lộ không ít hạn chế và sai sót. Việc đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu/nhà đầu tư của không ít BMT chậm so với quy định. Việc đăng tải TBMT, thông báo mời sơ tuyển không đúng quy định, sai lĩnh vực gói thầu ảnh hưởng đến việc tiếp cận thông tin của nhà thầu. Chẳng hạn gói thầu thuộc lĩnh vực xây lắp, hỗn hợp thì BMT đăng vào lĩnh vực tư vấn hoặc mua sắm hàng hóa… Việc nhầm lẫn lĩnh vực không phải là câu chuyện hiếm, gần như ngày nào cũng có hàng chục gói thầu phải điều chỉnh lĩnh vực khi đăng tải trên Báo Đấu thầu.

Đối với việc công bố KQLCNT, nhà đầu tư, nhiều BMT cũng thường xuyên đăng nhầm kết quả lựa chọn nhà đầu tư sang KQLCNT và ngược lại. Đặc biệt, tình trạng đăng KQLCNT không đầy đủ, không đúng thời hạn của các BMT xảy ra như “cơm bữa”. Có những BMT thường xuyên “quên” đăng KQLCNT, cũng có những BMT chậm đăng KQLCNT của gói thầu hàng trăm tỷ đồng. Một ví dụ điển hình là sau 8 tháng chọn được nhà thầu thi công gói thầu hơn 204 tỷ đồng, Ban QLDA đầu tư và xây dựng ngành giao thông Tây Ninh mới công khai thông tin về KQLCNT…

Đối với những KQLCNT đăng thành công trong thời hạn cho phép thì nhiều BMT đăng theo kiểu “mỗi nơi một phách”. Cụ thể, có BMT đăng sai hình thức lựa chọn nhà thầu, ghi sai thời gian thực hiện hợp đồng, đính kèm thông báo KQLCNT là một văn bản không liên quan đến gói thầu cần thông báo. Có BMT đính kèm 1 trang trong quyết định phê duyệt KQLCNT (không có thông tin trang đầu – trang cuối của văn bản). Một tình trạng phổ biến cho thây sự kém minh bạch là danh sách nhà thầu không được lựa chọn thường xuyên bị cắt xén, không được đăng đầy đủ…

Trả lời phóng viên Báo Đấu thầu về những sai sót trong việc tự đăng tải thông tin đấu thầu, nhiều BMT đều cho rằng, do nhân viên được giao nhiệm vụ đăng tải “quên” đăng, trong quá trình đăng thì không “cẩn thận”, chưa có kinh nghiệm nên “đẩy nhầm” thông tin sang lĩnh vực khác, do không thường xuyên đăng tải nên chưa thao tác thành thạo trên HTMĐTQG… Đấy là câu chuyện về sai sót của những BMT “thiếu chuyên nghiệp”. Tuy nhiên, trên thực tế, có những BMT thường xuyên đăng tải nhưng việc đăng sai thông tin trên HTMĐTQG lặp lại nhiều lần và luôn chậm trễ trong việc “sửa sai” thông tin. Điển hình là câu chuyện thường xuyên đăng sai một số nội dung TBMT các gói thầu thuộc Dự án Xây dựng hạ tầng Khu công nghiệp Sông Công II của Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng Khu công nghiệp Thái Nguyên. Đây là những gói thầu có quy mô lớn nhưng một số thông tin của các TBMT lại sai như giá tiền bán hồ sơ mời thầu, thời gian thực hiện hợp đồng… Việc “sửa sai” này chỉ được BMT thực hiện trước thời điểm cận kề ngày đóng thầu...

Tại Chỉ thị số 03/CT-BKHĐT về việc chấn chỉnh công tác đấu thầu, tăng cường hiệu lực, hiệu quả và đẩy lùi tình trạng tiêu cực, vi phạm trong đấu thầu (gọi tắt là Chỉ thị số 03) ngày 24/5/2019, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) nêu rõ, việc công khai thông tin trong quá trình lựa chọn nhà thầu phải tuân thủ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 47/CT-TTg ngày 27/12/2017 và quy định tại Thông tư số 06/2017/TT-BKHĐT ngày 5/12/2017 của Bộ KH&ĐT quy định chi tiết việc cung cấp thông tin về đấu thầu, báo cáo tình hình thực hiện hoạt động đấu thầu về lựa chọn nhà thầu. Nội dung thông báo kết quả đánh giá hồ sơ đề xuất kỹ thuật, KQLCNT phải nêu lý do nhà thầu bị loại để đảm bảo công khai, minh bạch và tránh khiếu nại, khiếu kiện. Đối với gói thầu tổ chức đấu thầu quốc tế, chủ đầu tư, BMT phải đăng tải đầy đủ nội dung thông báo mời thầu/KQLCNT bằng cả tiếng Anh và tiếng Việt trên HTMĐTQG.

Chỉ thị số 03 cũng quy định, Sở KH&ĐT các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; cơ quan được giao quản lý công tác về đấu thầu tại các bộ, ngành, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước thường xuyên theo dõi, báo cáo cấp có thẩm quyền về việc chủ đầu tư, BMT không đăng tải hoặc đăng tải không đúng quy định về thông tin liên quan đến quá trình lựa chọn nhà thầu, không đảm bảo yêu cầu về thời gian, nội dung, kịp thời đề xuất biện pháp xử lý theo quy định.          

Chuyên đề