Thách thức tăng trưởng khi trần nợ công chạm ngưỡng

(BĐT) - Mặc dù đã có sự tăng trưởng khá ấn tượng năm 2015 tạo đà cho bước phát triển mới trong năm 2016, song nền kinh tế vẫn đứng trước nhiều khó khăn, thách thức với nhiều rủi ro tiềm ẩn như bội chi ngân sách, nợ công chạm trần, khu vực tư nhân còn yếu kém… 
Hạ tầng tài chính Việt Nam đã được củng cố tích cực nhờ sắp xếp lại hệ thống ngân hàng. Ảnh: Tiên Giang
Hạ tầng tài chính Việt Nam đã được củng cố tích cực nhờ sắp xếp lại hệ thống ngân hàng. Ảnh: Tiên Giang

Đó là nhận định được đưa ra tại Báo cáo “Tổng quan thị trường Tài chính 2015 và Chỉ số kinh tế dẫn báo” vừa được Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia (NFSC) công bố.

Thành tựu kép của nền kinh tế

Theo đánh giá của TS. Vũ Viết Ngoạn, Chủ tịch NFSC, năm 2015, Việt Nam đã đạt được nhiều thành quả ấn tượng về phát triển kinh tế trong bối cảnh các nền kinh tế thế giới đều tăng trưởng chậm hơn nhiều so với dự báo. Sự trì trệ của nền kinh tế thế giới thể hiện ở khối lượng thương mại luân chuyển đạt mức thấp, giá hàng hóa, đặc biệt là nguyên, nhiên liệu dầu thô và nông sản giảm mạnh. Chính sách tiền tệ, đặc biệt là về tỷ giá và lãi suất ở nhiều quốc gia và khu vực biến động mạnh. Diễn biến này đã ảnh hưởng trực tiếp tới thương mại, đầu tư và tài chính của Việt Nam.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn là một trong số các nền kinh tế đạt tốc độ tăng trưởng cao nhất với mức 6,68%. “Đây là điểm nổi bật của nền kinh tế với việc đạt được thành tựu kép trong năm 2015, kiểm soát được lạm phát (0,63%) trong khi vẫn duy trì được tốc độ tăng trưởng khá, qua đó đã tạo được tâm thế mới, chuẩn bị cho giai đoạn phát triển nhanh, bền vững sau này”, TS. Ngoạn nhận định.

Đối với thị trường tài chính, Báo cáo đánh giá, hạ tầng tài chính Việt Nam được củng cố tích cực với việc sắp xếp, sáp nhập, giải thể 11 tổ chức tài chính, nâng cao tính minh bạch, tăng cường quản trị rủi ro, tích cực xử lý tồn đọng, qua đó phát huy tốt hơn vai trò phân bổ nguồn lực tài chính. Theo số liệu thống kê Báo cáo đưa ra, năm 2015, gần 800.000 tỷ đồng, tương đương gần 19% GDP, đã được cung ứng cho nền kinh tế thông qua kênh tín dụng ngân hàng, phát hành cổ phiếu, trái phiếu trên thị trường vốn, góp phần tạo nguồn tài chính cho phát triển kinh tế. 

Năm 2016 đối mặt nhiều thách thức

Mặc dù đã có bước đà khá tốt từ năm 2015, song Báo cáo của NFSC cũng chỉ rõ nền kinh tế đang đối mặt nhiều khó khăn, thách thức trong năm nay và thời gian tới. Đặc biệt, TS. Trương Văn Phước, Phó Chủ tịch NFSC cảnh báo việc cân đối thu chi ngân sách đang ngày càng khó khăn hơn và trong năm nay sẽ là thách thức lớn mà nền kinh tế phải đối mặt.

“Trần nợ công gần như chạm ngưỡng 65%, bội chi ngân sách là 5,7% và thậm chí còn lên tới mức 6,1% là những rủi ro tiềm ẩn cho mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô. Hai con số này nói lên câu chuyện bội chi ngân sách vẫn cao trong bối cảnh trần nợ công xấp xỉ ngưỡng cảnh báo, dư địa điều chỉnh chính sách hạn hẹp, nguồn lực tài chính quốc gia hạn chế là những thách thức lớn đặt ra trong việc ổn định tăng trưởng kinh tế”, ông Phước nhấn mạnh.

NFSC dự báo mức tăng trưởng kinh tế năm 2016 đạt khoảng 6,7% - 6,8%, chỉ số giá tiêu dùng tăng ở mức 3 - 3,5%.
Còn theo phân tích của TS. Vũ Viết Ngoạn, mặc dù tăng trưởng 2015 khá ấn tượng, song xu hướng tăng không bền vững. Theo ông Ngoạn, mặc dù đầu tư trong khu vực tư nhân, đầu tư tín dụng cho doanh nghiệp sản xuất và đầu tư tín dụng bất động sản tăng cao song không bền vững. Đặc biệt, đối với khu vực tư nhân, dù đầu tư tăng, song con số doanh nghiệp giải thể, đóng cửa vẫn tăng so với năm trước đã thể hiện sự èo uột của khu vực này. Trong khi đó, nếu nền kinh tế vẫn dựa vào doanh nghiệp FDI sẽ rất dễ rơi từ rủi ro này đến rủi ro khác. 

Dự báo cho năm 2016, Báo cáo nhận định, kinh tế thế giới còn nhiều khó khăn bất định, chính sách tài chính, tiền tệ của các nền kinh tế lớn có thể diễn biến khó lường, thiên tai tiếp tục phức tạp, đây sẽ là những yếu tố ảnh hưởng xấu tới kinh tế Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh dư địa chính sách hạn hẹp, nguồn lực quốc gia hạn chế.

Theo Báo cáo, tốc độ tăng trưởng kinh tế trong nước có thể cải thiện do các hiệp định thương mại tự do được ký kết và triển khai thực hiện. Ổn định kinh tế vĩ mô có điều kiện thuận lợi để tiếp tục duy trì; hệ thống tổ chức tín dụng có nhiều triển vọng, cả về tăng trưởng cũng như huy động vốn; kiểm soát nợ xấu ở mức thấp (dưới 3%). Tuy nhiên, nền kinh tế có thể sẽ phải đối mặt với những rủi ro khác như giá nhiên liệu và hàng hóa chủ chốt vẫn biến động thất thường, khu vực nông nghiệp tăng trưởng chậm, tốc độ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và tái cơ cấu trên nhiều lĩnh vực vẫn còn chậm. Tổng thể, NFSC dự báo mức tăng trưởng kinh tế năm 2016 đạt khoảng 6,7% - 6,8%, chỉ số giá tiêu dùng tăng ở mức 3 - 3,5%.

Chuyên đề