|
| Tổng dư nợ tăng trưởng tín dụng vượt phép là gần 7.000 tỷ đồng. Ảnh: Lê Tiên |
Đây là nội dung đáng chú ý tại Kết quả kiểm toán báo cáo tài chính, các hoạt động liên quan đến quản lý, sử dụng vốn và tài sản nhà nước năm 2017 của NHNN Việt Nam và 7 tổ chức tài chính, ngân hàng, bảo hiểm vừa được Kiểm toán Nhà nước gửi đến Quốc hội.
Kiểm toán Nhà nước cho biết, việc điều hành chính sách tiền tệ và hoạt động ngân hàng của NHNN năm 2017 đã góp phần hoàn thành kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội và mục tiêu chính sách tiền tệ của NHNN.
Đó là, kiểm soát lạm phát bình quân 3,53%; hỗ trợ tăng trưởng kinh tế 6,81%; tăng trưởng tín dụng 18,17% (mục tiêu 18%); đạt mức dự trữ ngoại hối lớn nhất từ trước đến nay, góp phần giữ ổn định tỷ giá, lãi suất. Các tổ chức tài chính, ngân hàng được kiểm toán đạt được các chỉ tiêu an toàn trong hoạt động, kinh doanh có lãi hoặc chênh lệch thu chi dương, tỷ suất lợi nhuận/vốn đạt mức trên 7%.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Kiểm toán Nhà nước, vẫn còn một số tồn tại.
Một số tổ chức tín dụng (TCTD) tăng trưởng tín dụng vượt mức cho phép của NHNN như nêu trên. Một số ngân hàng vi phạm quy định về giới hạn góp vốn, mua cổ phần. Cụ thể, Ngân hàng TMCP Sài Gòn Thương Tín và Ngân hàng TMCP Kiên Long sở hữu cổ phần trực tiếp qua lại lẫn nhau; 5 TCTD (Ngân hàng TMCP Hàng hải, Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam, Ngân hàng TM TNHH MTV Xây dựng Việt Nam, Ngân hàng TM TNHH MTV Đại Dương, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn) nắm giữ cổ phần của hơn 2 TCTD khác.
Công ty TNHH MTV Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) chưa thực hiện vai trò trong việc mua nợ và xử lý nợ xấu. Theo Kiểm toán Nhà nước, VAMC đã không thẩm định giá mua (giá mua bằng dư nợ trừ dự phòng rủi ro do TCTD tự xác định); không kiểm tra, đánh giá khách hàng vay, tính trung thực, chính xác của hồ sơ, tài liệu và tài sản đảm bảo của khoản nợ. VAMC xử lý nợ xấu sau khi mua chủ yếu thông qua việc ủy quyền lại cho các TCTD bán nợ.
NHNN chưa xây dựng lộ trình giảm tỷ trọng tiền mặt xuống dưới 10% tổng phương tiện thanh toán theo Đề án phát triển thanh toán không dùng tiền mặt tại Việt Nam giai đoạn 2016 - 2020. Giai đoạn 2011 đến 2017, tỷ lệ tiền mặt/tổng phương tiện thanh toán ở mức gần 12%.
Hệ số an toàn vốn (CAR) toàn hệ thống chưa tin cậy. Đáng chú ý, một số ngân hàng thương mại đầu tư trái phiếu chéo lẫn nhau, làm “cải thiện ảo” hệ số CAR; nhiều ngân hàng thương mại phân loại nợ không đúng làm ảnh hưởng đến lợi nhuận, tác động giảm hệ số CAR; chậm quyết toán các chương trình hỗ trợ lãi suất; chưa thu hồi nợ tồn đọng nhóm 2 và nợ có tính chất tồn đọng nhóm 2 để hoàn trả ngân sách nhà nước.
Một số đơn vị chưa xử lý dứt điểm công nợ tồn đọng từ nhiều năm. Cụ thể, Bảo Minh: khoản nợ phí bảo hiểm gốc quá hạn trên 3 năm 137 tỷ đồng; Tổng công ty CP Tái bảo hiểm quốc gia Việt Nam: các khoản phải thu không xác định được nguyên nhân, không có đủ hồ sơ, phát sinh năm 1999, 2005, 2008 số tiền 8,4 tỷ đồng; Ngân hàng Chính sách xã hội: các khoản tham ô, chiếm dụng từ các tổ tiết kiệm và vay vốn tại 28 chi nhánh từ trước năm 2010 và các khoản nhận bàn giao từ Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Kho bạc Nhà nước 3,4 tỷ đồng.
Một số đơn vị đầu tư tài chính không hiệu quả hoặc hiệu quả thấp; hạch toán doanh thu, thu nhập, chi phí chưa phù hợp, chính xác; một số lô đất chưa được sử dụng.
Ngân hàng nước ngoài phân loại nợ chưa phù hợp, trích lập dự phòng rủi ro tín dụng chưa chính xác; còn sai sót về trình tự, thủ tục cho vay; hỗ trợ lãi suất sai quy định. Ngân hàng Chính sách xã hội xóa nợ 95,37 tỷ đồng cho 9.187 khách hàng được coi là mất tích theo xác nhận của UBND và công an xã/phường, không phù hợp với quy định của Bộ luật Dân sự 2015, trong đó một số khách hàng vẫn có thẻ bảo hiểm y tế, đóng bảo hiểm xã hội hoặc về thăm người thân. Ngoài ra, Ngân hàng Chính sách xã hội không đàm phán mức phí huy động vốn với các TCTD, mà thanh toán bằng mức tối đa theo quy định của NHNN là 1,35%, ảnh hưởng đến cấp bù chênh lệch lãi suất từ ngân sách nhà nước.
