IPO Thalexim: Cơ hội sở hữu cổ phần DN lớn

(BĐT) - Thủ tướng Chính phủ vừa phê duyệt phương án cổ phần hóa của Tổng công ty Thương mại Xuất nhập khẩu Thanh lễ - TNHH MTV (Thalexim). Đây là doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn với vốn điều lệ hơn 2.366 tỷ đồng, hoạt động chính trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu.
Thalexim kinh doanh trong nhiều lĩnh vực mà kinh doanh xăng dầu là hoạt động chủ yếu. Ảnh: Minh Tuấn
Thalexim kinh doanh trong nhiều lĩnh vực mà kinh doanh xăng dầu là hoạt động chủ yếu. Ảnh: Minh Tuấn

Hoạt động tài chính đóng góp lớn vào lợi nhuận

Theo báo cáo tài chính năm 2016 (báo cáo mới nhất được công bố), doanh thu của Thalexim đạt 6.624 tỷ đồng, giảm 51% so với năm 2015. Tuy nhiên, lợi nhuận ròng của Tổng công ty lại tăng 113% so với năm 2015, từ gần 42 tỷ đồng lên 89 tỷ đồng. Nguyên nhân chính khiến lợi nhuận tăng mạnh là do sự cải thiện của hoạt động tài chính.

Cụ thể, chênh lệch giữa doanh thu và chi phí tài chính của Tổng công ty năm 2016 đạt 84 tỷ đồng, trong khi năm 2015 chênh lệch này là âm 20 tỷ đồng. Sự khác biệt trong hoạt động tài chính của Thalexim chủ yếu đến từ việc giảm lỗ chênh lệch tỷ giá. Năm 2016, lỗ chênh lệch tỷ giá là 12 tỷ đồng, giảm 88% so với năm 2015. Doanh thu hoạt động tài chính của Tổng công ty năm 2016 đạt 180 tỷ đồng, giảm 8% so với năm 2015.

Mặc dù hiệu quả trong quản lý chi phí tài chính của Tổng công ty được cải thiện, nhưng hiệu quả quản lý chi phí kinh doanh chưa thực sự tích cực. Cụ thể, trong khi doanh thu giảm 51% thì chi phí bán hàng chỉ giảm được 4% (từ 206 tỷ đồng xuống còn 196 tỷ đồng). Đáng chú ý, chi phí quản lý doanh nghiệp lại tăng từ 42 tỷ đồng lên 52 tỷ đồng (tăng 22%). Chính điều này đã làm cho tỷ suất lợi nhuận bán hàng trên doanh thu của Tổng công ty (lợi nhuận gộp trừ chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp trên doanh thu thuần) năm 2016 chỉ đạt 0,14%, giảm 78% so với năm 2015.

Thalexim cho biết, nguyên nhân dẫn đến kết quả kinh doanh năm 2016 của Tổng công ty sụt giảm mạnh là do giá dầu thế giới giảm liên tục, kéo dài và do ảnh hưởng bởi cơ chế điều hành giá xăng dầu của Nhà nước. Để bảo toàn vốn kinh doanh trong xu thế giá dầu giảm, các đại lý, tổng đại lý chỉ mua hàng cầm chừng, giảm dự trữ để tối ưu hóa hàng tồn kho.

Là đơn vị kinh doanh trong nhiều lĩnh vực, trong đó kinh doanh xăng dầu là hoạt động chủ yếu (chiếm 98% trên tổng doanh thu) nên kết quả hoạt động kinh doanh xăng dầu đã chi phối kết quả hoạt động kinh doanh của Tổng công ty. 

Nắm giữ vốn tại nhiều công ty lớn

Theo Quyết định phê duyệt phương án cổ phần hóa của Thủ tướng Chính phủ, Thalexim sẽ thực hiện bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng trước ngày 1/1/2018 để giảm tỷ lệ sở hữu nhà nước xuống còn 49%. Theo đó, cổ phần bán ưu đãi cho người lao động trong doanh nghiệp theo quy định tại Nghị định số 59/2011/NĐ-CP ngày 18/7/2011 là hơn 1 triệu cổ phần (chiếm 0,45% vốn điều lệ), cổ phần bán đấu giá công khai là 11,83 triệu đơn vị (chiếm 5% vốn điều lệ) và bán cho nhà đầu tư chiến lược là 107,768 triệu cổ phần, chiếm 45,55% vốn điều lệ. Cũng theo Quyết định này, Nhà nước sẽ tiếp tục giảm tỷ lệ sở hữu tại Thalexim xuống còn 36%, hoàn thành trước ngày 31/12/2018.
Một điểm đáng chú ý, doanh thu hoạt động tài chính của Tổng công ty chủ yếu đến từ cổ tức, lợi nhuận được chia từ công ty con và công ty liên kết (năm 2016 là 135 tỷ đồng, năm 2015 là 115 tỷ đồng, năm 2014 là 95 tỷ đồng).

Tại thời điểm 31/12/2016, Thalexim nắm giữ lượng lớn cổ phần tại nhiều doanh nghiệp như: 49% vốn tại Công ty CP Vật liệu và Xây dựng Bình Dương, 65% vốn tại Công ty CP Nông lâm nghiệp Bình Dương, 80% vốn tại Công ty TNHH Xăng dầu Bình Dương và 76,6% vốn tại Công ty TNHH Vận tải thủy bộ Bình Dương.

Trong số các doanh nghiệp mà Thalexim nắm giữ cổ phần, phải kể đến Công ty CP Vật liệu và Xây dựng Bình Dương. Đây là công ty có vốn điều lệ lên tới 1.000 tỷ đồng, đang quản lý quỹ đất hơn 470 nghìn m2 nằm rải rác tại Bình Dương để phục vụ khai thác và sản xuất gạch ngói. Về bất động sản thương mại, công ty này đang sở hữu tổng cộng hơn 8.500 m2 đất ở các dự án khu dân cư Bình An, Tân Phước Khánh và khu nhà ở Hóa An. Trong đó, khu nhà ở Hóa An có diện tích lớn nhất, hơn 4.700 m2 tại xã Hóa An, TP. Biên Hòa, Đồng Nai.

Chuyên đề