6 thách thức với tài chính công Việt Nam

(BĐT) - Thu ngân sách chưa bền vững, cơ cấu ngân sách chưa hợp lý, nợ công, cải cách thủ tục hành chính và phát triển thị trường vốn và giảm nghèo là những thách thức chính của nền tài chính công Việt Nam được Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn nêu ra tại Diễn đàn tài chính Việt Nam 2018 ngày 20/9.
Các đại biểu tham dự diễn đàn chụp ảnh lưu niệm. Ảnh: Hoàng Oanh
Các đại biểu tham dự diễn đàn chụp ảnh lưu niệm. Ảnh: Hoàng Oanh

Theo Thứ trưởng Tuấn, trong thời gian qua, Việt Nam đã học tập được nhiều kinh nghiệm tốt của quốc tế trong nhiều lĩnh vực, đặc biệt trong việc xây dựng hệ thống pháp lý cho tài chính công mà nổi bật nhất là việc ban hành 3 luật: Luật ngân sách 2015, Luật quản lý và sử dụng tài sản công 2017 và Luật quản lý vốn của Nhà nước tại doanh nghiệp. “Đó là 3 luật rất quan trọng để tăng cường quản trị, nâng cao hiệu quả quản lý tài chính công trong khu vực ngân sách, doanh nghiệp và quản lý tài sản công”, ông Tuấn nhấn mạnh.

Tuy nhiên, ông Tuấn cũng nêu rõ 6 thách thức lớn của nền tài chính công của Việt Nam hiện nay.

Thách thức đầu tiên là về thu ngân sách. Mặc dù đạt tỷ lệ động viên ngân sách đạt 23,5% GDP, tỷ lệ thu từ thuế - phí đạt 20,7% GDP. Tuy nhiên, tỷ lệ thu này chưa bền vững, khi một bộ phận nguồn thu, đặc biệt là thu ngân sách của các địa phương phụ thuộc vào bán tài sản công và bán quyền sử dụng đất. Bên cạnh đó, tình trạng lợi dụng chuyển giá để trốn thuế và gian lận thương mại vẫn còn.

Thách thức thứ hai là cơ cấu ngân sách chưa hợp lý. Mặc dù cơ cấu ngân sách đã có chuyển biến nhưng hiệu lực hiệu quả quản lý và sử dụng tài chính công ngoài ngân sách đang là thách thức lớn, đặc biệt trong chi thường xuyên và chi đầu tư.

Thách thức thứ ba là việc thực hiện nhiệm vụ giảm nghèo bền vững còn nhiều thách thức. Tỷ lệ nghèo hiện nay ở mức khoảng 6,7% trong khi mục tiêu đến năm 2020 phải giảm xuống 4% là thách thức.

Nợ công là thách thức thứ tư với tỷ lệ nợ công hiện ở mức khoảng 61,3% GDP, trong đó, nợ nước ngoài khoảng 49,7% GDP trong khi các khoản nợ nghĩa vụ dự phòng rủi ro tỷ giá, đặc biệt là nợ dự phòng bảo lãnh phần vốn Nhà nước tại doanh nghiệp hoặc bảo lãnh nhà nước tại doanh nghiệp vẫn còn đáng quan ngại.

Trong khi đó, thị trường tài chính chưa thực sự phát triển là thách thức thứ năm, trong đó, khó khăn nhất chính là xây dựng thể chế hiệu quả cho thị trường này. “8 tháng vừa qua, đấu giá trái phiếu chính phủ thời hạn 10 năm đạt mức lãi suất 4,12% trong khi chi phí cho vay đầu tư trung và dài hạn của các ngân hàng thương mại hiện nay ở mức trung bình 9,6% là những con số đáng quan tâm. Mặt khác, dư nợ tín dụng của nền kinh tế hiện ở mức quá cao. Do đó, nhiệm vụ xây dựng thể chế chính sách trong phát triển thị trường vốn để giải quyết vấn đề này là thách thức không nhỏ với nền tài chính Việt Nam”, ông Tuấn nói.

Thách thức thứ 6 chính là cải cách thủ tục hành chính. Quá trình này đã có tiến bộ trong thời gian qua song vẫn chưa đạt được kỳ vọng.

Tham gia phát biểu tại Diễn đàn, Đại sứ Bruno Angelet, Trưởng phái đoàn Liên minh Châu Âu tại Việt Nam cho rằng, việc xây dựng một nền tài chính công bền vững của Việt Nam rất cần đặt trong sự cân bằng với việc phát triển nền kinh tế có hiệu suất cao và công bằng xã hội, trong đó, chú trọng đến phát triển bền vững.

Chuyên đề