Tập trung thanh tra các vấn đề “nóng” về môi trường

(BĐT) - Đánh giá về công tác thanh tra, kiểm tra trong lĩnh vực tài nguyên và môi trường (TN&MT), Báo cáo tổng kết của Bộ TN&MT cho rằng, mặc dù đã có sự đổi mới nhưng công tác thanh tra, kiểm tra về TN&MT vẫn chưa giải quyết được các vấn đề bức xúc của xã hội. 
Sử dụng đất không đúng mục đích là một trong những sai phạm chủ yếu bị phát hiện qua thanh tra. Ảnh: Tiên Giang
Sử dụng đất không đúng mục đích là một trong những sai phạm chủ yếu bị phát hiện qua thanh tra. Ảnh: Tiên Giang

Trước thực trạng này, người đứng đầu Bộ TN&MT đề nghị các cấp, các ngành cần tập trung thanh tra các vấn đề “nóng” như quản lý đất đai, môi trường và xử lý nghiêm các sai phạm trong lĩnh vực này.

Bức xúc tình trạng ô nhiễm môi trường

Báo cáo tại Hội nghị trực tuyến tổng kết công tác năm 2016 và triển khai kế hoạch năm 2017 của ngành tài nguyên và môi trường (TN&MT) tổ chức ngày 9/1, Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Thị Phương Hoa cho biết, trong năm 2016, toàn ngành TN&MT đã tiến hành 1.816 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với 6.411 tổ chức, cá nhân trên các lĩnh vực quản lý nhà nước. Qua thanh tra, kiểm tra, toàn ngành đã xử phạt vi phạm hành chính số tiền 60,86 tỷ đồng; thu hồi hơn 5.348 ha đất và 58,71 tỷ đồng.

Những sai phạm chủ yếu được phát hiện qua thanh tra, kiểm tra bao gồm: không sử dụng đất, chậm tiến độ thực hiện dự án, sử dụng đất không đúng mục đích, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất; không thực hiện, thực hiện không đúng, không đầy đủ các nội dung Báo cáo đánh giá tác động môi trường; vi phạm về quản lý chất thải nguy hại; không có Giấy phép khai thác sử dụng nước dưới đất, không có Giấy phép xả nước thải vào nguồn nước,...

Mặc dù đạt được một số kết quả tích cực, song theo Bộ TN&MT, công tác thanh, kiểm tra lĩnh vực TN&MT vẫn chưa trở thành công cụ sắc bén để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực này. Hoạt động thanh, kiểm tra chưa giải quyết được hết các vấn đề bức xúc trong công tác quản lý nhà nước về TN&MT.

Hạn chế này phần nào được thể hiện rõ trong lĩnh vực môi trường khi tình trạng ô nhiễm môi trường còn nhiều phức tạp, vẫn còn một lượng lớn cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng chưa được xử lý. Nhiều khu, cụm công nghiệp chưa được đầu tư xây dựng hạ tầng bảo vệ môi trường. Tình trạng bùng phát các điểm nóng gây ô nhiễm môi trường vẫn xảy ra ở nhiều địa phương; nước thải sinh hoạt ở nhiều đô thị, khu dân cư chưa được xử lý; rác thải sinh hoạt, chất thải công nghiệp chưa được quản lý tốt. 

Đổi mới trong thanh tra, kiểm tra

Mặc dù đạt được một số kết quả tích cực, song theo Bộ TN&MT, công tác thanh, kiểm tra lĩnh vực TN&MT vẫn chưa trở thành công cụ sắc bén để nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi chính sách, pháp luật của Nhà nước trong lĩnh vực này.
Đổi mới công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực thi chính sách, pháp luật của Nhà nước về TN&MT được xác định là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành TN&MT trong năm 2017. Theo đó, công tác thanh, kiểm tra sẽ tập trung vào những vấn đề bức xúc như: vấn đề bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, cấp Giấy chứng nhận trong lĩnh vực đất đai; các dự án có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng; việc chấp hành pháp luật trong quản lý, thăm dò, khai thác khoáng sản, trong các hoạt động xả thải vào nguồn nước và quy trình vận hành liên hồ chứa. Bên cạnh đó, hoạt động thanh, kiểm tra cũng sẽ hướng đến mục tiêu tăng cường sự phối hợp giữa Trung ương và địa phương để tạo sự chuyển biến trong kỷ cương, nâng cao hiệu lực, hiệu quả thực thi pháp luật.

Định hướng nhiệm vụ của hoạt động thanh tra, kiểm tra trong năm 2017, tại Hội nghị, Bộ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà nhấn mạnh: “Cần thực hiện tốt việc thanh tra, kiểm tra, giám sát của các ngành, các cấp để thanh tra, kiểm tra trở thành công cụ sắc bén phòng ngừa, ngăn chặn, xử lý các sai phạm trong lĩnh vực TN&MT”.

Quan điểm này thực tế đã được người đứng đầu Bộ TN&MT hiện thực hóa khi cách đây không lâu Bộ trưởng Trần Hồng Hà đã ký ban hành văn bản đề nghị Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các cấp, các ngành triển khai công tác thanh tra, kiểm tra liên quan đến lĩnh vực TN&MT.

Tại văn bản này, lãnh đạo Bộ TN&MT yêu cầu tập trung thanh, kiểm tra trong năm 2017 đối với lĩnh vực đất đai là: thanh tra việc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai của các cấp, trọng tâm là các thủ tục thu hồi, bồi thường, hỗ trợ tái định cư khi thu hồi đất; giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích sử dụng đất; đăng ký lần đầu và đăng ký biến động đất đai; cấp Giấy chứng nhận đối với các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân thực hiện thủ tục từ ngày 1/7/2014 đến thời điểm thanh tra.

Đối với lĩnh vực môi trường, lãnh đạo Bộ TN&MT yêu cầu cần tập trung thanh tra việc chấp hành pháp luật về bảo vệ môi trường tại các dự án có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng (dệt nhuộm, hóa chất, luyện kim, giấy, bột giấy, tinh bột sắn, cao su, mía đường, xi mạ, thuộc da, nhiệt điện...); các cơ sở có nguồn thải lớn từ 200 m3/ngày đêm trở lên (trừ các đối tượng đã được Bộ TN&MT thanh tra trong năm 2016).

Chuyên đề