Sẽ minh bạch thông tin suốt vòng đời dự án PPP

(BĐT) - Theo ý kiến của nhiều chuyên gia, để tạo được sự đồng thuận của toàn xã hội đối với dự án PPP thì cần công khai, minh bạch thông tin trong suốt quá trình đầu tư, vận hành dự án PPP, thay vì chỉ dừng ở công khai thông tin về quá trình lựa chọn nhà đầu tư.
Hiện nay dự án PPP mới chỉ công khai thông tin về quá trình lựa chọn nhà đầu tư. Ảnh: Nhã Chi
Hiện nay dự án PPP mới chỉ công khai thông tin về quá trình lựa chọn nhà đầu tư. Ảnh: Nhã Chi

Hiệu quả từ công khai đầu tư PPP còn thấp

Thời gian qua, không ít dự án BOT giao thông vấp phải những phản ứng trái chiều của dư luận, không nhận được sự đồng thuận của xã hội. Ở một số trạm thu phí bị một bộ phận người sử dụng phản đối vì cho rằng mức phí cao, bất hợp lý… Về phía cơ quan quản lý nhà nước, Bộ GTVT cho biết, trong quá trình triển khai các dự án BOT ở các thời kỳ khác nhau, thông tin về loại dự án PPP này đều được công khai, minh bạch theo quy định. Đa số các dự án đều được đăng tải công khai danh mục dự án kêu gọi đầu tư trên Báo Đấu thầu và Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia trong thời gian 30 ngày. Nếu có 2 nhà đầu tư trở lên đăng ký thì tiến hành đấu thầu, trường hợp chỉ có 1 nhà đầu tư đăng ký thì tiến hành chỉ định thầu.

Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, một số chuyên gia về xây dựng cho rằng, sở dĩ ở một số trạm thu phí BOT không nhận được sự đồng thuận của người dân thời gian qua là do nhiều nguyên nhân. Trong các nguyên nhân, đáng chú ý là chúng ta chưa có quy định tham vấn các tổ chức xã hội nghề nghiệp và người sử dụng về trạm thu giá và mức phí; chưa có một đánh giá độc lập về khả năng chi trả của người dân và tác động mức phí đến các yếu tố kinh tế vĩ mô…

Theo đánh giá của Bộ KH&ĐT, Luật Đấu thầu 2013, Nghị định số 15/2015/NĐ-CP và Nghị định số 30/2015/NĐ-CP đã quy định công khai thông tin về đề xuất dự án PPP và các thông tin trong quá trình lựa chọn nhà đầu tư. Tuy nhiên, tính công khai, minh bạch trong đầu tư theo PPP hiện nay vẫn chưa thực sự được chú trọng. Vì thế, Bộ KH&ĐT cho rằng, việc xây dựng Dự thảo Luật Đầu tư theo hình thức PPP thời gian tới cần nghiên cứu quy định về công khai thông tin dự án PPP trong suốt vòng đời dự án, bao gồm cả thông tin về tiến độ thực hiện công trình. 

Đẩy mạnh truyền thông để tạo sự đồng thuận

Giải thích vì sao một số dự án BOT giao thông thời gian qua ít nhận được sự đồng tình, ủng hộ của người dân, Bộ GTVT cho rằng, có một nguyên nhân khá cốt lõi là do việc phối hợp tuyên truyền để tạo sự đồng thuận trong nhận thức của cộng đồng chưa cao, chưa hiệu quả, quy trình tham vấn thiếu chặt chẽ.

Bộ GTVT cho biết, trên thế giới chỉ có 2 hình thức thu giá là thu giá theo lượt và thu giá theo chiều dài đường sử dụng (thu giá kín). Đối với hình thức thu giá kín, người dân trả trên số km thực đi và đảm bảo công bằng nhưng chỉ áp dụng đối với đường cao tốc vì kiểm soát được sự ra, vào của các phương tiện. Đối với các quốc lộ, chỉ áp dụng được hình thức thu giá lượt và hình thức này có hạn chế là chỉ áp dụng được tính công bằng một cách tương đối (người dân ở gần trạm thu giá đi quãng đường ngắn nhưng vẫn phải trả, trong khi đó những người đi quãng đường dài 50 - 60 km ở khoảng cách giữa 2 trạm thu giá thì vẫn không phải trả).

Thời gian qua, việc thông tin về dự án PPP (chủ yếu là BOT) chưa đến được người dân và các tổ chức xã hội do hình thức tuyên truyền, công bố thông tin chưa thích hợp hoặc người dân chưa quan tâm đến thông tin công bố. Bộ GTVT xác định, công tác tuyên truyền và công khai thông tin cần được thực hiện một cách hiệu quả hơn để các bên liên quan có cách hiểu thống nhất và đồng thuận trong quá trình triển khai và vận hành dự án PPP.

Chuyên đề