Phía sau chuyện đóng/mở thầu vào đúng dịp nghỉ lễ

(BĐT) - Thống kê của Báo Đấu thầu cho thấy, trong 2 dịp nghỉ lễ: Giỗ tổ Hùng Vương (từ ngày 13 - 15/4/2019) và 30/4 - 1/5/2019 (từ ngày 27/4 - 1/5/2019), cả nước có 846 gói thầu được đóng/mở thầu, trong đó có 4 gói thầu đã hủy thầu, 6 gói thầu đã gia hạn, điều chỉnh thời gian đóng/mở thầu. Vậy chuyên gia, nhà thầu và bên mời thầu/chủ đầu tư nói gì về chuyện này?
Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet
Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet

Hơn 800 gói thầu được đóng/mở thầu vào 2 dịp nghỉ lễ

Kết quả khảo sát của phóng viên Báo Đấu thầu cho thấy, trong dịp nghỉ lễ Giỗ tổ Hùng Vương 2019 (nghỉ 3 ngày) có 520 gói thầu đã được đóng/mở thầu (2 gói thầu đã hủy thầu và 2 gói thầu đã gia hạn thời điểm đóng thầu). Phần lớn các gói thầu này đấu thầu không qua mạng. Trong đó có 134 gói thầu mua sắm hàng hóa, 303 gói thầu xây lắp, 38 gói thầu tư vấn, 8 gói thầu hỗn hợp và 37 gói thầu dịch vụ phi tư vấn.

Còn dịp nghỉ lễ 30/4 - 1/5/2019 (nghỉ 5 ngày), cả nước có 326 gói thầu được đóng/mở thầu (2 gói thầu hủy thầu và 4 gói thầu gia hạn thời gian đóng/mở thầu), phần lớn các gói thầu đều đấu thầu không qua mạng. Trong đó có 141 gói thầu mua sắm hàng hóa (gồm 60 gói thầu mua sắm hàng hóa thông thường và 81 gói thầu mua sắm hàng hóa được đấu thầu rộng rãi quốc tế), 145 gói thầu xây lắp, 23 gói thầu tư vấn, 4 gói thầu hỗn hợp và 13 gói thầu dịch vụ phi tư vấn.

Không biết do vô tình hay cố ý mà hàng trăm gói thầu nêu trên lại đóng/mở thầu vào đúng dịp nghỉ lễ Giỗ tổ Hùng Vương 2019 và dịp nghỉ lễ 30/4 &1/5/2019. Trong quá trình phát hành hồ sơ mời thầu (HSMT) một số gói thầu trong 2 dịp nghỉ lễ này, phóng viên Báo Đấu thầu đã nhận được phản ánh của không ít nhà thầu về việc cán bộ bán HSMT luôn trốn tránh, lấy nhiều lý do không bán HSMT cho nhà thầu, có nhà thầu đến thời điểm đóng thầu vẫn không mua được HSMT, có nhà thầu mua được HSMT khi đã cận kề ngày đóng thầu nên nộp hồ sơ dự thầu (HSDT) mà không kịp làm bảo lãnh dự thầu, nhà thầu phải nộp HSDT trước thời điểm đóng thầu mấy ngày vì lo sợ thời điểm đóng thầu rơi vào ngày nghỉ nên bên mời thầu không tiếp nhận HSDT…

Dấu hỏi về tính cạnh tranh, minh bạch

Khi được hỏi vì sao lại đóng/mở thầu vào dịp nghỉ lễ, một cán bộ đấu thầu của Công ty TNHH Tư vấn và Xây dựng Tấn Tài Lộc (bên mời thầu) giải thích với phóng viên Báo Đấu thầu rằng, “sự việc này là do vô tình, là do bên mời thầu không để ý nên mới xảy ra việc đóng/mở thầu vào dịp lễ”.

Đại diện một chủ đầu tư trên địa bàn thành phố Hà Nội cho biết, do sơ suất, không để ý đến lịch nghỉ lễ trong quá trình thông báo mời thầu nên dẫn đến đóng/mở thầu rơi vào dịp nghỉ lễ. Sau khi phát hiện ra điều này, chủ đầu tư này đã tiến hành điều chỉnh, gia hạn thời điểm đóng/mở thầu vào ngày làm việc sau đó và thông báo tới tất cả nhà thầu đã mua HSMT.

Tuy nhiên, trái ngược với giải thích của các cán bộ chủ đầu tư, bên mời thầu, nhiều nhà thầu phản ánh tới Báo Đấu thầu cho rằng, việc đóng/mở thầu vào dịp nghỉ lễ là có chủ đích, là cố tình gây khó dễ và hạn chế sự tham gia của nhà thầu. Chính vì thế, tại không ít lễ mở thầu diễn ra sự lộn xộn vì nhiều nhà thầu không mua được HSMT rất bức xúc, cãi nhau với cán bộ của chủ đầu tư và bên mời thầu. Điển hình là câu chuyện mở thầu lộn xộn vào ngày nghỉ Giỗ tổ Hùng Vương 2019 diễn ra tại Trụ sở UBND xã Đại Phong, huyện Đại Lộc, tỉnh Quảng Nam.

Phản ánh tới Báo Đấu thầu, một nhà thầu cho biết, có gói thầu xây lắp hơn 10 tỷ đồng, thông báo phát hành HSMT từ chiều ngày 26/4/2019 (chiều ngày làm việc cuối cùng trước dịp nghỉ lễ 30/4 & 1/5/2019) và đóng thầu vào ngày thứ Hai (ngày 6/5/2019). Trong thời gian phát hành HSMT 10 ngày này, đã có tới 7 ngày nghỉ. Tuy nhiên, khi phát hành, HSMT không có bản vẽ thiết kế thi công với lý do “nhiều nhà thầu mua HSMT, chưa chuẩn bị kịp HSMT đầy đủ nên nếu nhà thầu đồng ý mua thì chỉ nhận bản HSMT không có bản vẽ”. Nhà thầu đành đồng ý mua HSMT và đã phải chờ tới 6 ngày sau (qua dịp nghỉ lễ) mới nhận được bản vẽ thiết kế thi công của HSMT này.

TS. Nguyễn Việt Hùng, chuyên gia về đấu thầu cho rằng, bên mời thầu/chủ đầu tư có thể đóng/mở thầu vào ngày nghỉ, ngày lễ với nhiều lý do khác nhau: do vô tình như một số ý kiến nêu trên, do tiến độ gấp gáp của gói thầu... Vấn đề là cái tâm của những người thực thi pháp luật, họ có thực sự tạo điều kiện cho nhà thầu hay là cố tình cản trở, làm khó nhà thầu. Hiện nay, pháp luật không cấm chủ đầu tư/bên mời thầu đóng/mở thầu vào ngày nghỉ, ngày lễ, nhưng khi đóng thầu vào những thời điểm “nhạy cảm” này, bên mời thầu/chủ đầu tư phải tạo mọi điều kiện để nhà thầu nộp HSDT, phải tiếp nhận tất cả HSDT nộp trước thời điểm đóng thầu, bất kể đó là ngày nghỉ, ngày lễ. Trường hợp bên mời thầu/chủ đầu tư “vin” vào ngày nghỉ, ngày lễ mà không tiếp nhận HSDT thì nhà thầu hoàn toàn có quyền nghi ngờ về tính cạnh tranh, minh bạch trong đấu thầu ở những gói thầu này.

Chuyên đề