Nhà thầu “cưa sừng làm nghé”

(BĐT) - Câu chuyện đang khiến nhiều nhà thầu bức xúc hiện nay là vì sao một số nhà thầu có quy mô lớn về vốn vẫn nghiễm nhiên chen chân và trúng thầu tại các gói thầu chỉ dành cho nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ. 
Một số nhà thầu là doanh nghiệp có quy mô lớn về vốn vẫn nghiễm nhiên chen chân và trúng thầu tại các gói thầu chỉ dành cho nhà thầu là doanh nghiệp cấp nhỏ và siêu nhỏ. Ảnh: Hoài Tâm
Một số nhà thầu là doanh nghiệp có quy mô lớn về vốn vẫn nghiễm nhiên chen chân và trúng thầu tại các gói thầu chỉ dành cho nhà thầu là doanh nghiệp cấp nhỏ và siêu nhỏ. Ảnh: Hoài Tâm

Có hay không sự cố tình kê khai thông tin không trung thực, dẫn đến khó khăn cho nhiều bên mời thầu xác định tư cách hợp lệ của nhà thầu tại những gói thầu dành cho nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ?

Lúc lớn lúc nhỏ

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Tây Hòa (tỉnh Phú Yên) mới công bố kết quả lựa chọn nhà thầu Gói thầu số 01XL: Thi công xây lắp toàn bộ công trình thuộc Dự án Sửa chữa, khắc phục tuyến đường Xếp Thông - Núi Lá, huyện Tây Hòa. Gói thầu này áp dụng hình thức chào hàng cạnh tranh với giá gói thầu được phê duyệt là 4.427.509.100 đồng. Nhà thầu trúng thầu gói thầu này là Công ty CP Hồng Phúc với giá 3.668.000.000 đồng. Theo thông tin được nhà thầu kê khai và công bố trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Công ty Hồng Phúc có địa chỉ tại 169 Trần Phú, phường 2, TP. Tuy Hòa với vốn điều lệ là 8,8 tỷ đồng. Nhà thầu này đăng ký trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia vào ngày 19/7/2016. Với những thông tin kê khai như trên, Công ty Hồng Phúc hoàn toàn đủ điều kiện để tham gia vào các gói thầu dành cho DN cấp nhỏ, siêu nhỏ.

Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên, trên website của Sở Xây dựng Phú Yên, thông tin về năng lực của Công ty Hồng Phúc lại hoàn toàn khác. Theo đó, Công ty Hồng Phúc với cùng địa chỉ và số đăng ký DN trùng khớp với thông tin đã kê khai trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia nhưng vốn điều lệ lại là 128 tỷ đồng. Con số này lớn hơn rất nhiều so với phần kê khai trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Điều đáng nói, thời điểm Sở Xây dựng Phú Yên công bố thông tin năng lực của Công ty Hồng Phúc là ngày 9/6/2015, trước thời điểm Công ty Hồng Phúc công bố thông tin trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia hơn 1 năm.

Ban QLDA ĐTXD huyện Tây Hòa cũng công bố kết quả Gói thầu 01XL Thi công xây lắp công trình Trường Mầm non Hòa Bình 1 - Hạng mục: Xây dựng mới 03 phòng học điểm trường thôn Lạc Nghiệp (Gói thầu dành cho nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ) thuộc Dự án Trường Mầm non Hòa Bình 1 - Hạng mục: Xây dựng mới 03 phòng học điểm trường thôn Lạc Nghiệp. Tại gói thầu này, Nhà thầu Hồng Phúc trúng thầu với giá 1.900.000.000 đồng, trong khi giá gói thầu là 2.083.601.148 đồng.

Chính việc Nhà thầu Hồng Phúc trúng thầu hai gói thầu vốn dĩ chỉ dành cho nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ này đã khiến cho các nhà thầu tại Phú Yên lên tiếng. 

Có sự tiếp tay của bên mời thầu?

Thông tin với Báo Đấu thầu, nhiều nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ cho biết, có vô vàn khó khăn đang bủa vây họ bởi sự cạnh tranh không lành mạnh, mang tính chèn ép của các nhà thầu vốn đã không còn là DN cấp nhỏ, siêu nhỏ. “Các nhà thầu không chịu lớn này được sự tiếp tay của bên mời thầu lẫn chủ đầu tư nên ngang nhiên dự thầu, thắng thầu bất chấp, dù khả năng sau đó bán lại cho các nhà thầu thân quen làm là rất cao”, một nhà thầu tại Tây Ninh chia sẻ.

Cũng theo chia sẻ của các nhà thầu, việc kê khai thông tin không trung thực, cố tình hạ năng lực xuống thấp không phải là hiếm hiện nay. Và chính điều này đang làm méo mó chính sách ưu đãi dành cho nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ.

Khoản 1 Điều 3 Nghị định số 56/2009/NĐ-CP của Chính phủ quy định DN nhỏ và vừa là cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh theo quy định pháp luật, được chia thành ba cấp: siêu nhỏ, nhỏ, vừa theo quy mô tổng nguồn vốn (tổng nguồn vốn tương đương tổng tài sản được xác định trong bảng cân đối kế toán của doanh nghiệp) hoặc số lao động bình quân năm (tổng nguồn vốn là tiêu chí ưu tiên). Khoản 3 Điều 6 Nghị định số 63/2014/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số diều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu, đối với gói thầu xây lắp có giá gói thầu không quá 5 tỷ đồng chỉ cho phép nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ theo quy định của pháp luật về DN tham gia đấu thầu. DN nhỏ thuộc khu vực công nghiệp và xây dựng là DN có tổng nguồn vốn từ 20 tỷ đồng trở xuống hoặc có số lao động từ 10 người đến 200 người.

Tuy nhiên, với nhiều chiêu thức tinh vi hiện nay của các nhà thầu khi kê khai thông tin năng lực, việc kiểm soát tư cách hợp lệ của nhà thầu khi dự thầu các gói thầu dành cho nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ đang còn gặp nhiều khó khăn. Đó là chưa kể những bên mời thầu, chủ đầu tư đang cố tình tiếp tay, bao che cho sự gian dối, tham lam bất chấp của những nhà thầu “cưa sừng làm nghé” dẫn đến sự cạnh tranh không bình đẳng trong đấu thầu.

Một loạt gói thầu dành cho nhà thầu là DN cấp nhỏ và siêu nhỏ tại BQL dự án đầu tư xây dựng huyện Đông Hòa được trao cho Công ty CP Hồng Phúc như:

Gói thầu số 4: Xây dựng công trình (bao gồm chi phí xây dựng, chi phí dự phòng, chi phí trực tiếp khác, nhà tạm) thuộc Dự án Xây dựng 05 phòng học Trường Mầm non xã Hòa Hiệp Bắc (giá gói thầu: 2.887.257.943 đồng, giá trúng thầu là 2.858.000.000 đồng).

Gói thầu số 5: Xây lắp nhà chính, cấp điện trong và ngoài nhà, cấp thoát nước . . . (bao gồm chi phí xây dựng, trực tiếp khác, nhà tạm thuộc Dự án Trường Mầm non xã Hòa Xuân Đông (giá gói thầu là 4.203.098.042 đồng, giá trúng thầu 4.168.000.000 đồng).

Gói thầu Xây lắp công trình (Bao gồm: Chi phí xây lắp, phí trực triếp khác, nhà tạm) thuộc Dự án Xây dựng 04 phòng học Trường tiểu học số 1 Hòa Xuân Tây (giá gói thầu là 1.420.469.015 đồng, giá trúng thầu là 1.413.223.684 đồng).

Gói thầu số 04: Xây lắp công trình (bao gồm: Chi phí xây lắp, phí trực triếp khác, nhà tạm thuộc Dự án Trụ sở làm việc Liên đoàn lao động huyện Đông Hòa (giá gói thầu là 2.420.864.841 đồng, giá trúng thầu là 2.410.172.891 đồng).

Chuyên đề