Khi tiến sĩ đi... đo đạc và cắm mốc thủy lợi!

(BĐT) - Các tiêu chí về trình độ chuyên môn, kinh nghiệm công tác... của nhân sự chủ chốt là những nội dung được đề ra để bên mời thầu/chủ đầu tư đánh giá năng lực của nhà thầu. Tuy nhiên, tại nhiều gói thầu, các tiêu chí này có nhiều biến tướng, không ăn nhập với tính chất của gói thầu, dẫn tới sự bất phục của các nhà thầu.      
Việc bên mời thầu đưa ra tiêu chí yêu cầu nhân sự chăm sóc cây xanh chỉ dành cho kỹ sư xây dựng cầu đường là có chủ ý hạn chế sự tham gia của nhà thầu. Ảnh: Lê Tiên
Việc bên mời thầu đưa ra tiêu chí yêu cầu nhân sự chăm sóc cây xanh chỉ dành cho kỹ sư xây dựng cầu đường là có chủ ý hạn chế sự tham gia của nhà thầu. Ảnh: Lê Tiên

Những tiêu chí oái oăm về nhân sự trong HSMT

Tại HSMT một gói đo đạc, cắm mốc ranh giới đất thuộc công trình thủy lợi khu vực Đông Nam Bộ, phần tiêu chuẩn đánh giá về kỹ thuật, mục Nhân sự đã đưa ra những yêu cầu… khiến nhiều nhà thầu ngã ngửa khi tiếp cận hồ sơ mời thầu (HSMT). Theo HSMT gói thầu này, chủ đầu tư đã yêu cầu chủ nhiệm dự án là kỹ sư thủy lợi hoặc kỹ sư trắc địa, có chứng chỉ hành nghề hoạt động trong xây dựng thủy lợi với trình độ chuyên môn là tiến sĩ, thạc sĩ. Tiêu chí này cũng áp dụng với vị trí chủ nhiệm khảo sát địa hình. Yêu cầu về các lĩnh vực khác đối với cán bộ thực hiện chính, trình độ chuyên môn là thạc sĩ được tính 01 điểm, còn kỹ sư chỉ được… 0 điểm. “Phải công nhận là HSMT gói thầu này lên thang điểm rất chặt chẽ để đánh giá chất lượng nhân sự trong hồ sơ dự thầu (HSDT) của mỗi nhà thầu. Tuy nhiên, là một gói thầu đo đạc, cắm mốc ranh giới, không hề phức tạp đối với các nhà thầu trong lĩnh vực thủy lợi, thì đưa ra những tiêu chí như tiến sĩ, thạc sĩ trực tiếp phụ trách gói thầu là quá cao, không phù hợp. Đó là chưa kể, kỹ sư chuyên ngành đúng như tính chất của gói thầu lại bị chấm 0 điểm. Với khung điểm này, chủ đầu tư gần như đã ngầm chỉ định cho một nhà thầu cụ thể nào đó mới có khả năng trúng thầu” - một nhà thầu chia sẻ.

Trong văn bản trả lời kiến nghị của nhà thầu về việc loại bỏ nhà thầu Hoàng Bá Thảo tại Gói thầu Dịch vụ chăm sóc cây xanh 9 tháng cuối năm 2016 Trung tâm hành chính huyện Cẩm Mỹ (Đồng Nai), tư vấn luôn lấy HSMT ra để làm lý do cho rằng HSDT của nhà thầu Hoàng Bá Thảo không đáp ứng được yêu cầu. Tuy nhiên, nhiều nhà thầu khi đọc bài báo “Chăm sóc cây xanh chỉ dành cho kỹ sư cầu đường” đã bức xúc và cho biết: “Chúng tôi đồng cảm với Công ty Hoàng Bá Thảo ở gói thầu này chính là họ đã có nhân sự phù hợp với tính chất của gói thầu. Và Bên mời thầu đã đưa ra đề bài hoàn toàn chệch hướng, sai lệch hoàn toàn với tính chất của gói thầu. Nếu HSMT không yêu cầu chăm sóc cây xanh chỉ dành cho kỹ sư cầu đường thì có lẽ nhà thầu đã không kiến nghị liên tục như vậy”.

Đại diện của Nhà thầu Hoàng Bá Thảo cho rằng, Bên mời thầu đã ra sai đề thì không thể chấm đúng cho các nhà thầu được. “Là một gói thầu dịch vụ chăm sóc cây xanh (không hề có hạng mục nào liên quan đến xây dựng, kể cả trồng mới), đương nhiên về nhân sự chủ chốt phải là kỹ sư lâm nghiệp, cử nhân ngành cảnh quan, lâm viên (của hệ thống trường lâm nghiệp, nông nghiệp). Chúng tôi nhận thấy Bên mời thầu trước sau vẫn không chịu nhìn nhận, ngay từ khâu lập HSMT họ đã tự ý đưa vào những tiêu chí về nhân sự hoàn toàn không phù hợp với tính chất của gói thầu này” - ông Lương Văn Bá, đại diện Nhà thầu Hoàng Bá Thảo cung cấp thông tin.

“Công việc chủ yếu của gói thầu này chính là chăm sóc, cắt tỉa và đảm bảo hệ thống cây xanh phát triển nhờ hệ thống tưới tiêu, chứa nước. Văn bản trả lời kiến nghị của Bên mời thầu không một lần nhắc đến tính liên quan giữa kỹ sư cầu đường và dịch vụ chăm sóc cây xanh. Họ chỉ vin vào HSMT đã được lập một cách có tính toán để lấp miệng nhà thầu mà thôi. Tại gói thầu này, HSMT đã được phê duyệt một cách thiếu trách nhiệm và kiểm tra kỹ” -ông Lương Văn Bá cho biết.

Đang là xu hướng xấu?

HSMT không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng
Qua quá trình thu thập thông tin của phóng viên Báo Đấu thầu cho thấy, các tiêu chí về nhân sự trong các HSMT hiện nay đang ngày càng bị biến tướng, thể hiện nhiều ý chí chủ quan, trục lợi của bên mời thầu/chủ đầu tư. “Nhiều bộ HSMT mà khi mua về, đọc đến phần yêu cầu nhân sự là các nhà thầu... chào thua vì HSMT đang mời người nhà của chủ đầu tư/bên mời thầu vào thôi. Nhà thầu lạ bị loại thẳng tay vì không thể đáp ứng những tiêu chí nhân sự oái oăm, không liên quan gì đến gói thầu. Rất dễ để gặp những HSMT như: yêu cầu nhân sự là tiến sĩ để đi đo đạc, cắm mốc ranh giới đất công trình thủy lợi, hay việc chăm sóc cây xanh chỉ dành cho kỹ sư cầu đường...” - một nhà thầu phản ánh.

Nghị định số 63/2014/NĐ-CP đã nêu rõ “HSMT không được nêu bất cứ điều kiện nào nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng”. Dù vậy, việc lập, thẩm định và phê duyệt HSMT của rất nhiều gói thầu hiện nay cho thấy có sự bất cập xét cả về mặt tuân thủ luật định cũng như nguyên tắc đạo đức nghề nghiệp. Điều này đã làm hạn chế rất nhiều hiệu quả của công tác đấu thầu. Do đó, việc lập, thẩm định và phê duyệt HSMT sai, thiếu chuyên nghiệp và có lợi ích nhóm cần được xử lý bởi chế tài kiên quyết hơn. Người có thẩm quyền cần “xử” đúng người ra đề bài sai khi cài cắm những tiêu chí thiếu cạnh tranh trong HSMT, chứ không thể để nhà thầu ngậm ngùi bị loại vì đã dự thầu đúng.

Chuyên đề