Khi bên mời thầu né tránh minh bạch

(BĐT) - Thực tế công tác đấu thầu cho thấy, nhiều nhà thầu đã gặp khó ngay từ khâu đầu tiên tham gia đấu thầu – mua hồ sơ mời thầu (HSMT). Chủ đầu tư, bên mời thầu cũng đã dùng nhiều lý lẽ để viện dẫn cho thực trạng này. Song, không thiếu cách để chủ đầu tư, bên mời thầu chứng tỏ sự minh bạch của mình. Vấn đề là các chủ đầu tư, bên mời thầu có né tránh minh bạch hay không?
Ảnh minh họa.
Ảnh minh họa.

Nhiều lý do để không bán HSMT

Thời gian qua, Báo Đấu thầu tiếp nhận khá nhiều thông tin phản ánh của nhà thầu về việc không mua được HSMT. Qua thu thập thông tin khách quan từ hai phía nhà thầu và chủ đầu tư, bên mời thầu thì bên nào cũng có lý do “chính đáng” của mình.

Đơn cử, Gói thầu số 05 “Xây lắp điện chiếu sáng + Hệ thống chống sét” thuộc Dự án Nâng cấp tôn tạo nghĩa trang Đường 9 có thời gian phát hành HSMT từ 8 giờ ngày 28/6 đến 9 giờ ngày 8/7/2016 tại Sở LĐTB&XH tỉnh Quảng Trị. Tại gói thầu này, Báo Đấu thầu đã nhận được phản ánh của Công ty TNHH Thành Ngân (Thừa Thiên Huế) về việc nhà thầu này đã kiên trì đến mua HSMT nhưng sau nhiều lần vẫn không thể mua được hồ sơ. Cụ thể, nhà thầu này đã 3 lần trực tiếp tới địa chỉ của bên mời thầu vào các ngày 28/6, 30/6 và 4/7 nhưng đều không gặp được cán bộ phụ trách bán HSMT, cửa phòng làm việc của cán bộ này đóng cửa.

Ở một gói thầu khác, Công ty CP Tư vấn và Xây dựng CIC phản ánh đã túc trực tại 2 địa điểm phát hành HSMT của Gói thầu “Thi công xây dựng Trường Mẫu giáo Vàng Anh, xã Suối Tân” nhưng việc mua HSMT bất thành. Theo thông báo của bên mời thầu, Gói thầu được phát hành HSMT tại địa chỉ Ban QLDA thị trấn Cam Đức, huyện Cam Lâm, tỉnh Khánh Hòa và tại Công ty CP GOLDMAN (có địa chỉ tại 88/5 Phan Xích Long, phường 2, quận Phú Nhuận, TP.HCM). Thời gian phát hành HSMT từ ngày 7/6/2016 đến ngày 17/6/2016.

Nói về lý do, các bên mời thầu đều có những khẳng định tương tự nhau như “không hề gây khó khăn với nhà thầu”. Cán bộ phụ trách bán HSMT tại Sở LĐTB&XH tỉnh Quảng Trị khẳng định: “Chúng tôi không gây khó khăn. Tất cả cán bộ được phân công bán HSMT của Sở từ cán bộ thủ quỹ đến kế toán… đều thực hiện bán HSMT. Nhà thầu nào tới mua HSMT cũng đều được đáp ứng”.

Chuyển văn phòng đúng lúc phát hành HSMT mà không thông báo cho các nhà thầu, Công ty CP GOLDMAN lại “hồn nhiên” cho rằng: “Nhà thầu đến mua HSMT thì phải gọi điện trước, chúng tôi sẽ về bán ngay”.

Không thiếu cách để minh bạch

Nhà thầu có thể “mua” HSMT trên Hệ thống mạng đấu thấu quốc gia mà không gặp bất kỳ trở ngại nào. Minh bạch như vậy, tại sao bên mời thầu chưa thực hiện?
Theo một chuyên gia về đấu thầu, trong khi nhà thầu cứ loay hoay về việc tìm địa chỉ, liên hệ với người bán HSMT tại địa chỉ phát hành do bên mời thầu thông báo thì tại sao bên mời thầu không công khai luôn HSMT để các nhà thầu có thể tiếp cận? Việc làm này sẽ giảm chi phí đi lại, liên hệ, trong khi đó, tính “minh bạch” trong đấu thầu lại được nâng cao.

Chuyên gia này cho hay, hiện Thông tư liên tịch số 07/2015/TTLT-BKHĐT-BTC của Bộ Kế hoạch và Đầu tư - Bộ Tài chính quy định chi tiết việc cung cấp, đăng tải thông tin về đấu thầu và lựa chọn nhà thầu qua mạng (TTLT 07/2015) đã có quy định rất rõ về việc “minh bạch” trong phát hành HSMT.

Cụ thể, tại Điểm c Khoản 3 Điều 11 của TTLT 07/2015 quy định: “Đối với gói thầu không áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng, để tăng tính cạnh tranh của gói thầu, bên mời thầu có thể đính kèm file hồ sơ yêu cầu, file bản yêu cầu báo giá, file hồ sơ mời thầu và đăng tải đồng thời với thông báo mời chào hàng, thông báo mời thầu để sau 03 ngày làm việc kể từ ngày bên mời thầu đăng tải thành công thông báo mời chào hàng, thông báo mời thầu hợp lệ trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, nhà thầu có thể tải miễn phí file hồ sơ yêu cầu, file bản yêu cầu báo giá, file hồ sơ mời thầu từ Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia”.

Ngoài ra, trong Văn bản số 1873/BKHĐT-QLĐT ngày 21/3/2016 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư về việc đôn đốc thực hiện cung cấp thông tin đúng pháp luật đấu thầu và tổ chức đấu thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đã “đề nghị bên mời thầu đính kèm file HSMT, HSYC, bản yêu cầu báo giá khi đăng tải thông báo mời thầu, thông báo mời chào hàng trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia theo hướng dẫn tại Điểm c Khoản 3 Điều 11 TTLT 07/2015”.

Theo tìm hiểu của Báo Đấu thầu, các gói thầu nêu trên đều được chính bên mời thầu đăng tải thông báo mời thầu công khai trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Dẫn chiếu theo quy định tại TTLT 07/2015 và Văn bản số 1873/BKHĐT-QLĐT, bên mời thầu hoàn toàn có thể công khai HSMT trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia khi tiến hành đăng tải thông báo mời thầu của các gói thầu này. “Khi đó, nhà thầu có thể “mua” HSMT trên Hệ thống mạng đấu thấu quốc gia mà không gặp bất kỳ trở ngại nào. Minh bạch như vậy, tại sao bên mời thầu chưa thực hiện?” – vị chuyên gia này nêu quan điểm.

Theo hướng dẫn tại Điểm c Khoản 3 Điều 11 TTLT 07/2015, đối với gói thầu không áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng, trong trường hợp này, nhà thầu tham dự thầu phải trả cho bên mời thầu một khoản tiền bằng giá bán hồ sơ yêu cầu, hồ sơ mời thầu trước khi hồ sơ dự thầu được tiếp nhận.

Chuyên đề