|
| Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet |
Hồ sơ sai không là chuyện hiếm!
Báo cáo về tình hình thực hiện công tác đấu thầu năm 2018, nhiều địa phương đều thừa nhận tình trạng HSMT kém chất lượng. Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) tỉnh Bắc Kạn đánh giá, một trong những tồn tại trong công tác đấu thầu của địa phương này năm 2018 là HSMT có những quy định chưa phù hợp theo quy định. Còn UBND tỉnh Lạng Sơn cho biết, một số chủ đầu tư, đơn vị tư vấn trên địa bàn lập hồ sơ yêu cầu/HSMT chưa tuân thủ theo mẫu, các tiêu chuẩn đưa ra chưa sát với tính chất công việc của gói thầu…
UBND thành phố Hải Phòng cũng cho biết, chất lượng HSMT của một số gói thầu còn thấp, chưa đáp ứng được yêu cầu đặt ra cho công tác lựa chọn nhà thầu. Các yêu cầu đặt ra trong HSMT còn mang tính chung chung, các tiêu chí đánh giá còn hình thức.
Qua thanh tra, kiểm tra về đấu thầu năm 2018, Sở KH&ĐT tỉnh Trà Vinh phát hiện chủ đầu tư lập HSMT, hồ sơ yêu cầu đưa ra các điều kiện, tiêu chuẩn đánh giá có một số nội dung làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu như yêu cầu nhân sự thực hiện gói thầu phải có hợp đồng dài hạn với nhà thầu, thiết bị phải thuộc sở hữu của nhà thầu mà không được đi thuê; quy định năng lực, kinh nghiệm của nhà thầu cao hơn yêu cầu của gói thầu…
Theo lý giải của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, chất lượng HSMT, hồ sơ yêu cầu chưa tốt là do năng lực của một số tư vấn lập HSMT còn yếu, tiếp cận các quy định mới chưa đầy đủ, dập khuôn, máy móc trong soạn thảo HSMT…
Cố ý hay tùy tiện?
Một trong những ví dụ khá điển hình cho tình trạng HSMT “lệch chuẩn” là câu chuyện tại Gói thầu số 01 Xây dựng trụ sở làm việc Kho bạc Nhà nước Bình Dương. Gói thầu này có quy mô gần 60 tỷ đồng, được đấu thầu rộng rãi trong nước.
Theo quy định tại Khoản 12 Điều 1 Nghị định 100/2018/NĐ-CP, về “điều kiện hành nghề đối với chỉ huy trưởng công trường” cho công trình hạng II là “có chứng chỉ hành nghề giám sát thi công xây dựng hạng II hoặc đã làm chỉ huy trưởng công trường ít nhất 1 công trình từ cấp II hoặc 2 công trình từ cấp III cùng loại trở lên”. Tuy nhiên, HSMT Gói thầu số 01 (trang 45) lại đưa ra yêu cầu bắt buộc đối với chỉ huy trưởng công trình là phải có “chứng chỉ hành nghề giám sát thi công xây dựng công trình dân dụng hạng II”.
Một số nhà thầu sau khi mua HSMT đã kiến nghị tới Chủ đầu tư là Kho bạc Nhà nước Bình Dương và Bên mời thầu là Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Hưng Long đề nghị sửa đổi nội dung này theo quy định tại Nghị định 100/2018/NĐ-CP. Tuy nhiên, Bên mời thầu cho rằng, công trình xây dựng trụ sở làm việc Kho bạc Nhà nước Bình Dương là một công trình có quy mô lớn, có tính quan trọng nên các nhân sự chủ chốt, các cán bộ tham gia thực hiện Gói thầu cần phải có kinh nghiệm và năng lực phù hợp thì mới có thể đảm bảo chỉ huy thi công công trình đạt chất lượng tốt và thi công theo đúng tiến độ, thiết kế như yêu cầu. Việc quy định mức tối thiểu về năng lực của tổ chức thi công và mở rộng cho các nhân sự không có năng lực, hay năng lực thấp tham gia thực hiện Gói thầu sẽ gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng cũng như tiến độ của Gói thầu. Với lập luận này, Bên mời thầu và Chủ đầu tư đã giữ nguyên yêu cầu của HSMT, không sửa HSMT theo đề xuất của các nhà thầu, mặc dù các đề xuất này là chính đáng.
Về sự việc nêu trên, chuyên gia về đấu thầu cho rằng, yêu cầu đặt ra trong HSMT tại Gói thầu số 01 là sự “cắt xén”, “bóp méo” quy định của Nghị định 100/2018/NĐ-CP và chắc chắn điều này sẽ hạn chế sự tham gia của nhà thầu (những nhà thầu chỉ đáp ứng được một trong các điều kiện sau chữ “hoặc” của quy định này). Bên mời thầu, Chủ đầu tư không có lý khi “chưng biển” công trình mà mình đang mời thầu là quan trọng để tự ý, tùy tiện, áp đặt các quy định trong HSMT, bởi vì công trình quan trọng phải tuân thủ những tiêu chuẩn, điều kiện nhất định và phải được cấp có thẩm quyền phê duyệt, không thể tự tiện “gắn mác” được.
Ở một góc độ khác, TS. Nguyễn Việt Hùng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý đấu thầu (nay là Cục Quản lý đấu thầu) thuộc Bộ KH&ĐT cho rằng, để 1 bộ HSMT được ban hành phải tuân thủ quy trình từ lập, thẩm định và phê duyệt HSMT. Nếu HSMT có vấn đề, có sự “lệch lạc” thì đây là trách nhiệm của cả một ê-kíp liên quan vì nếu không có sự “hậu thuẫn” thì không thể có chuyện “con voi chui lọt lỗ kim” được.
